Κώστας Β. Ζήσης
Στο κατάλευκο ποιμενικό σκηνικό, σ’ ένα μελλοντικό δυστοπικό χρόνο, η ιστορία του Philippe Quesne, θέλει την ανθρωπότητα να έχει πια καταστραφεί και μόνο τέσσερα σκιάχτρα (λίγο αργότερα θα γίνουν πέντε) έχουν απομείνει, να φυλάσσουν παρελθόν, να διαχειρίζονται το παρόν και να ελπίζουν προσμένοντας ένα μέλλον διαφορετικό. Διηγούμενο το κάθε ένα την προσωπική του ιστορία για μια ζωή που πλέον δεν υπάρχει, για μια ζωή στην οποία έχουν εξαφανιστεί τα έντομα, με συνέπεια να εξαφανιστούν τα πουλιά (τα οποία μόνο ηχογραφημένα ακούγονται πια) και έχοντας στην ουσία αχρηστευθεί η ίδια η ύπαρξή τους, θίγουν ζητήματα όπως η αλόγιστη καπιταλιστική ανάπτυξη, η καταστροφή της φύσης από την εκβιομηχάνιση, η υπερθέρμανση του πλανήτη, τα μεταλλαγμένα γενετικά ζώα και τροφές, η εξαφάνιση των έμβιων όντων, η απαξίωση του ανθρώπου από το αδηφάγο σύστημα. Το οικοσύστημα και η λειτουργία του (και μέσα από το παράδειγμα της αξίας της μέλισσας) γίνεται η αφορμή για να ξεδιπλωθεί η ψυχοσωματική και κοινωνική εξάρτηση μας από αυτό, και να επιβεβαιωθεί η αυτοκαταστροφική μανία στην οποία έχει υποπέσει ο κόσμος.
Σε μία παράσταση, με οργουελική αφετηρία και μπεκετική ατμόσφαιρα, με την αθωότητα και την τρυφερότητα να συνοδεύουν την πίκρα και την αναπόληση σαν παιδική ιστορία, με ραφινάτο χιούμορ που περιπαίζει με τις λέξεις, όλα ξετυλίγονται σε ένα πλέγμα ηρεμίας και ελεγχόμενης χωρίς εξάρσεις αγωνίας. Τα σκιάχτρα έχουν κίνηση μαριονέτας, αδέξια και δυσκίνητα, σε ένα έργο που μοιάζει να είναι γραμμένο για κουκλοθέατρο όμως παίζεται από ανθρώπους (ίσως αυτός είναι ο σημαντικότερος συμβολισμός και η βάση της παράστασης). Χωρίς φλύαρες περιττές χειρονομίες και με φωνές καρτούν, που δεν χάνουν λεπτό αυτήν την παιδική παρήχηση των λέξεων σε όλη τη διάρκειά της και με αθώα λογοπαίγνια και ατάκες, στοχεύουν σε ανάδειξη βαθιών φιλοσοφικών και πολιτικών ζητημάτων.
Η μεγάλη ανατροπή έρχεται στο ίδιο το αποτύπωμα της παράστασης και στο μήνυμα της. Σε αυτήν την ζοφερή κατάσταση, δεν είναι η απελπισία που σηματοδοτεί την εξέλιξη, παρόλες τις μελαγχολικές αποχρώσεις της . Η ματαιότητα δεν ισοπεδώνει την πίστη και τον αγώνα για ένα καλύτερο αύριο. Το αύριο, είναι ακόμα εδώ, κυοφορείται, και η ελπίδα παραμένει ακόμα –έστω και τσακισμένη- ζωντανή. Έτσι τα σκιάχτρα, μετατρέπονται σε φύλακες ζωής, σε προοπτική Ανθρώπου, είμαστε εμείς οι ίδιοι μέσα στη θλίψη μας για τη δική μας ζωή που κρατάμε άσβεστη την προοπτική της. Γιατί έτσι πρέπει. Γιατί έτσι μόνο μπορούμε να συνεχίσουμε.
Ο νωχελικός ρυθμός της παράστασης, και η σε σημεία αδυναμία κατανόησης του τρίγλωσσου κειμένου (σε αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά) και των γλωσσικών ιδιαιτεροτήτων των λογοπαιγνίων, δε στέκονται ικανά να αλλοιώσουν το τελικό ποιητικό και χωρίς ίχνος διδακτισμού αποτέλεσμα για έναν καταστραμμένο κόσμο που οφείλει να επανεκκινήσει μια νέα αρχή επενδύοντας στη συλλογικότητα και το αντάμωμα. Τα περίτεχνα κοστούμια και μάσκες σε συνδυασμό με τα μελετημένα σκηνικά και τις έξυπνες μουσικές επιλογές (πόσο όμορφα «κούμπωσε» το Stand by me), συμπλάθουν δημιουργικά το σκηνικό περιβάλλον σε αυτό το υπέροχα θλιμμένο και ταυτόχρονα αισιόδοξο παράλογο σύμπαν του Philippe Quesne
