επιμέλεια κειμένου Στέλλα Παπαλάμπρου* //

Leigh Bowery. Aπαράμιλλη περσόνα, θρυλικός καλλιτέχνης, ιμπρεσάριος της νύχτας, τέχνη χωρίς πλαίσια, μια DIY δήλωση με πόδια, χέρια και ανάσα ταγμένη να φτάσει την επικοινωνία εκεί που δεν έφτασε ποτέ.

Ο Leigh Bowery – Λι Μπάουερι έφυγε από τη ζωή παραμονές πρωτοχρονιάς του 1994.

Υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες αρσενικές μούσες του Λούσιαν Φρόιντ, που τακτικά συνεργαζόταν με τον χορογράφο Μάικλ Κλαρκ και μεταθανάτια αποθανάτισε το μιούζικαλ “Taboo” του Μπόι Τζωρτζ στο Γουέστ Εντ. Ωστόσο, πίσω από τις συναρπαστικές παραστάσεις του Μπάουερι και τη χαμαιλεοντική του εφευρετικότητα υπάρχει ένα πολιτικό παρασκήνιο, ταλαιπωρημένο από την αυξανόμενη ανισότητα της Αγγλίας της Θάτσερ και την επικείμενη απειλή της επιδημίας του AIDS – και ελάχιστοι είναι αυτοί που έχουν ιδία αντίληψη της κατάστασης, όπως η φίλη του Λι, Κέιτ Γκάρνερ, η οποία φωτογράφιζε τον Μπάουερι σχεδόν επί μία δεκαετία.

© Kate Garner

Πριν την επέτειο του θανάτου του, την Πρωτοχρονιά του 1994, ο οποίος επήλθε από μια ασθένεια που σχετίζεται με το AIDS, η Γκάρνερ έκανε δημοπρασία σε μια σειρά πέντε εκτυπώσεων περιορισμένης έκδοσης των αρχείων της, που δείχνουν τον Μπάουερι σε όλη του την πολύχρωμη μεγαλοπρέπεια, με όλα τα έσοδα να πηγαίνουν στο The Terrence Higgins Trust για την υποστήριξη των ατόμων που ζουν με τον ιό HIV και το AIDS σήμερα.

Μιλώντας από το σπίτι της στην Καλιφόρνια, η Γκάρνερ θυμίζει τον χρόνο που αφιέρωσε στη μαγνητική παρουσία του Μπάουερι, τον αντίκτυπο της επιδημίας του AIDS στο δημιουργικό της περιβάλλον και πώς η ριζοσπαστική τέχνη μπορεί να είναι ο φωτεινός μας οδηγός εν μέσω “σκοτεινών” καιρών.

“Δεν μπορώ να θυμηθώ την πρώτη φορά που συναντήθηκα με τον Λι, καθώς ήταν απλά μέρος του κόσμου με τον οποίο συναναστρεφόμουν, αλλά θυμάμαι όταν πήγα στο διαμέρισμά του για πρώτη φορά. Ήταν ένα διαμέρισμα στο βαθύτερο νότιο Λονδίνο, και οι εσωτερικοί χώροι ήταν ακριβώς όπως θα φανταζόσαστε: αρκετά έντονοι, τόσο που όταν περνούσες το κατώφλι νόμιζες ότι βρισκόσουν στη χώρα των θαυμάτων του Λι. Και πραγματικά ο Λι ήταν πέρα από όλα τα άλλα και πολύ γενναίος, μια και η περιοχή που ζούσε ήταν πολύ τραχιά και η πόρτα του συχνά γινόταν στόχος κακοποιών που δεν τον ενέκριναν.”

© Kate Garner

“Πιθανότατα φωτογράφισα τον Λι περίπου πέντε φορές και κάθε φορά ερχόταν προετοιμασμένος. Θα έλεγα ότι ήταν σαν να φωτογραφίζω ένα κινούμενο έργο τέχνης. Το μόνο που έπρεπε να κάνω ήταν ο σωστός εστιασμός και μια τυπική τοποθέτηση και αυτό ήταν. Δεν χρειαζόταν να εξηγήσεις στον Λι προς τα που να στρίψει, πώς να σταθεί ή κάτι άλλο. Θα έλεγα ότι τον παρατηρούσα περισσότερο ως δημοσιογράφος που ήθελε απλά να τον καταγράφει μέσα από τις κινήσεις του. Έχω φωτογραφίσει πολιτικούς και αστέρες κινηματογράφου και μερικοί από αυτούς είναι εξαιρετικά ανασφαλείς, αλλά ο Λι δεν υπέφερε καθόλου από τα συνήθη. Είμαι βέβαιη ότι είχε κι αυτός τους δαίμονες του, όπως όλοι, αλλά δεν τους εξέθετε σε κοινή θέα.”

© Kate Garner

•Όταν ξεκίνησε η επιδημία του AIDS η διάσταση και οι αντιδράσεις ήταν τρομακτικές.

Η αρρώστια επηρέασε τόσα πολλά ελεύθερα πνεύματα, ανθρώπους που ήταν αρκετά γενναίοι για να ζήσουν τη ζωή τους εκτός της συμβατικής κοινωνίας. Έμοιαζε όλο αυτό τόσο άδικο, όσο και η στάση της κοινωνίας εκείνη την περίοδο που σήκωνε αυστηρά τον δείκτη της, φωνάζοντας «εμείς σας τα λέγαμε».

Απελπισία και απόγνωση. Θυμάμαι ότι συνάντησα ένα βράδυ κάποιον φίλο έξω – είχα βγει για να δω μια ταινία περί περιβαλλοντικής καταστροφής – και μονολογούσα: «Θεέ μου, τι συμβαίνει στον πλανήτη». Ο φίλος μου σχολίασε: «Δεν με νοιάζει, πραγματικά δεν με νοιάζει πια. Πεθαίνω και δεν υπάρχει τίποτα που μπορεί να βοηθήσει». Υπήρξε μια πραγματική αίσθηση μοιρολατρισμού στην αρχή της επιδημίας του AIDS, όπου οι άνθρωποι έπρεπε απλά να δεχτούν ότι δεν υπήρχε βοήθεια.

© Kate Garner

“Ο καθένας πρέπει να διαβάσει το βιβλίο με τον τίτλο “Φρεντερίκ, το ποντίκι”. Πρόκειται για ένα μικρό ποντίκι που δεν έβγαινε να μαζέψει τροφή με τα άλλα ποντίκια, γιατί ήταν πολύ απασχολημένο παίζοντας μουσική και ζωγραφίζοντας. Έτσι, όταν ήρθε η χειμερία νάρκη, τα άλλα ποντίκια έδωσαν στον Φρεντερίκ την ελάχιστη ποσότητα φαγητού. Ήταν ένας πολύ μακρύς και δύσκολος χειμώνας, και τα ποντίκια είχαν πέσει σε βαριά κατάθλιψη, αλλά ο Φρέντερικ προσπαθούσε να τους φτιάξει το κέφι με τα τραγούδια και τις ιστορίες του. Νομίζω ότι αυτό κάνει ένας αληθινός καλλιτέχνης, αυτό έκανε κι ο Λι. Μαζί με τους υπόλοιπους καλλιτέχνες φώτιζε τις στιγμές, χάριζε γενναιόδωρα ελπίδα και αυθορμητισμό, μυστήριο και φαντασία σε μια δύσκολη χρονική περίοδο””

*Στέλλα Παπαλάμπρου http://www.mosaictranslations.com

πηγές: https://www.theguardian.com https://www.anothermag.com εικόνα @lighbowery