Η πρώτη φορά που είδα καμπαρέ στη ζωή μου ήταν στο Παρίσι. Μόλις είχα ξεκινήσει δουλειά και τότε, μένοντας με τους γονείς, όλα μου τα λεφτά τα ξόδευα σε ταξίδια.
Το ιστορικό Μουλέν Ρουζ και το Φολί Μπερζέρ, που τότε ακόμη δεν είχε κλείσει, ήταν γνωστά από έναν αιώνα πριν και ήταν απαραίτητο, να επισκεφθείς τον χώρο, που τόσοι καλλιτέχνες είχαν ζωγραφίσει, αναφέρει, ζήσει. Ήταν αρκετά αυθεντικά, λιγότερο πλούσια, με οπερέτες, ακροβατικά και παντομίμα και τα φθαρμένα τους μπορντώ καθίσματα τούς έδιναν ένα χαρακτήρα γοητευτικής ντεκαντάνς….Το Λίντο είχε κάτι άλλο. Είχε ένα φαντασμαγορικό σόου, όπου γοργόνες κολυμπούσαν μέσα σε τεράστιες γυάλες που ξεφύτρωναν από το πάτωμα και άλλα εξωπραγματικά που με έκαναν να θυμάμαι ακόμη εκείνη τη βραδιά.
-Στα επόμενα χρόνια, λόγω δουλειάς ή όχι, γύρισα πολλά καμπαρέ του εξωτερικού, που με το πέρασμα του χρόνου είχαν αλλοιώσει το αρχικό τους στυλ, είχαν γίνει πιο “μοντέρνα” και τελικά έχασαν όλη τη γεύση εκείνου που αντιπροσώπευαν αρχικά τα καμπαρέ στη Γαλλία του 1900, τη Γερμανία της δημοκρατίας της Βαϊμάρης, ή την Αμερική του Αλ Καπόνε….Εμειναν χωρίς πολιτική σάτιρα, χωρίς επικαιρότητα, χωρίς προεκτάσεις, χωρίς πρωτοπορία, καλλιτεχνικές αναζητήσεις, τέχνες. Μόνο λαμπερό και τις περισσότερες φορές φτηνιάρικα λαμπερό και προκλητικό, θέαμα.
-Στην Αθήνα, έτσι και αλλιώς Καμπαρέ τότε δεν υπήρχαν. Τουλάχιστον, δεν είχα ακούσει ποτέ, αφού έκλεισε και το Κόρονετ. Το παλιό, όχι το καινούριο στο Παγκράτι. Μονο δυο-τρία σκοτεινά μαγαζιά αρκετά παρακμιακά που πλασάρονταν για “στριπτιζάδικα” στις αρχες της δεκαετιας του 90, έτυχε να επισκεφθώ, σε δρόμους γύρω από την Πλατεία Αμερικής θυμάμαι, όπου αμήχανες αλλοδαπές κοπέλες εμφανίζονταν να χορευουν ημίγυμνες στην άδεια εντελώς σκηνή, Ο πορτιέρης μάλιστα, με αγριοκοίταξε, παρόλο που συνοδευόμουν… Όσο για τη μουσική μάλλον δεν έπαιζε κανέναν άλλο ρόλο πέρα από τον διεκπεραιωτικό. Ούτε καν βαριετέ δεν υπήρχαν τότε απ΄ ό,τι ξέρω. (δεν πρόλαβα τον Γιώργο Μαρίνο).
-Αρκετά χρόνια μετά, με τη νέα φουρνιά καλλιτεχνών του μπουρλέσκ και του καμπαρέ, ήλθε στο εξωτερικό η επιστροφή στην αρχική ιδέα, όπως ακριβώς είχε συμβεί και την εποχή που πρωτοδημιουργήθηκαν. Η διήγηση μιας ιστορίας, με τη βοήθεια πολλών στοιχείων και όχι μόνο με το γυμνό. Πολύπλευροι καλλιτέχνες, σκηνικά όχι τόσο ακριβά, πολλές φορές και σχεδόν ανύπαρκτα, ένα πιάνο, ή μία κουρτίνα, αλλά μεγάλη σημασία στη μουσική, στον πιανίστα, στον μίμο, στην περφόρμερ και τα κοστούμια της . Η αναβίωση ίσως να οφείλεται στο ότι έπαψαν να ασχολούνται με το είδος οι “γερασμένοι“ παλιοί αρτίστες και έδωσαν τη θέση τους, υποχρεωτικά, σε “αγόρια” και κορίτσια που είχαν καλές ιδέες και μεγάλες ικανότητες. Στο κωμικοπροκλητικό είδος.
Στην βία Λιγκούρια, κοντά στη βία Βένετο στη Ρώμη, υπήρχε ένα τέτοιο καμπαρέ (έχει κλείσει εδώ και χρόνια) όπου οι καλλιτέχνες έκαναν το σόου τους ανάμεσα στους πελάτες. Δεν υπήρχε σκηνή. Περνούσαν από δίπλα τους, μιλούσαν μαζί τους, με τον προβολέα να τους ακολουθεί και να πέφτει πάνω στον τυχαίο συνομιλητή. H μουσική ήταν από παλιά τζαζ και ιταλικά του ’50, μέχρι κλασσικές άριες του Ρόσσι. Αντίθετα, στο “Τεατρίνο” στο Μιλάνο, ένα μικρό παμπάλαιο θεατράκι, το μέρος όπου εμφανιζόταν η Τσιτσιολίνα και η Μοάνα (ποιος τις θυμάται πια, αλλά κάποτε ήταν “ονόματα”της πορνό βιομηχανίας) η έμφαση ήταν στο γυμνό. Οι κοπέλες κατέβαιναν από τη σκηνή και το κοινό (σχεδόν μόνο άνδρες) είχε το δικαίωμα να τις αγγίξει όπου ήθελε. Σκηνές απείρου κάλλους γιατί οι Ιταλοί δεν είναι πολύ καλύτεροι από εμάς….λυπόσουν τις κοπέλες, καμία σχέση με καλλιτεχνία, μουσική ανύπαρκτη.
Εννοείται ότι στην κάθε χώρα το καμπαρέ είναι, από πολύ ως λίγο, διαφορετικό. Στην Αμερική (και εδώ εξαρτάται και πάλι από την πολιτεία) εξελίχθηκε διαφορετικά, δίνοντας μεγάλο κομμάτι του στην σταντ απ κόμεντυ ή στο καθαρό στριπτίζ και το pole dancing.
-Στη Γαλλία, έγινε πάλι κοσμοπολίτικο με tableau vivants, με όπερα και μαγικά τρικ, ακόμη και στην επαρχία, πχ. στη Νίκαια, το Μπιαρριτζ ή τη Λιλ, υπάρχουν πολύ σημαντικά καμπαρέ που είναι τόσο γεμάτα, ώστε καλούν guest dj.s από το εξωτερικό (πχ. εμένα) για κάποιον εορτασμό τους.
-Στη συντηρητική καθολική Ισπανία, πολλά νούμερα είναι συνδυασμένα με την zarzuela * απαιτώντας καλές φωνητικές επιδόσεις, εκτός από καλλίγραμμο σώμα, κυρίως ανδρών.
-Στην Αγγλία, με την άρση του νόμου το 1960 για τα “αγάλματα”, εξελίχθηκε ως το σημερινό, ακραίο πολλές φορές, είδος του στυλ “Torture garden”. Στη Μέση Ανατολή, δεν υπάρχει περίπτωση να αποφύγεις το belly dance ενώ στην πουριτανή αλλά διαστροφική Ιαπωνία, σε πρώτη όψη κρατούν τα προσχήματα, όμως κατά βάθος, φτάνουν σε εντελώς ακραίες πράξεις. Στην Ταϋλάνδη δεν έχουν κανένα ταμπού, τα πάντα επιτρέπονται και, συνήθως, ανάλογα με την τιμή εισόδου είναι και το είδος που παρουσιάζουν. Υπάρχουν καμπαρέ εξευγενισμένα και πολυτελή, όπως υπάρχουν και θλιβερά καταγώγια, όπου τα κορίτσια (και τα αγόρια), ανήλικα στην πλειοψηφία τους, λειτουργούν διεκπεραιωτικά όσο βρίσκονται στην σκηνή.
-Στην Αυστραλία, στα καμπαρέ αγαπημένο είδος είναι το drag show απύθμενης φαντασίας και ταλέντου. Ενα από τα ωραιότερα καμπαρέ σόου που έχω δει ήταν στη Μελβούρνη, όπου οι γιγάντιες τρεις περφόρμερς τραγουδούσαν το “my boyfriend’s back” ντυμένες με φουρώ, μαλλί “ λάχανο” και γυαλιά του ’60, με απίθανα χορευτικά.
-Στην Αθήνα, τα τελευταία χρόνια υπάρχουν δυο τρία ονόματα με μεγάλο ταλέντο που κάνουν συχνά εμφανίσεις σε σκηνές του εξωτερικού. Όπως επίσης και το κλασικό μπαρ/θέατρο με τις ταλαντούχες drag queens, που παρουσιάζουν ένα ψυχαγωγικό νέο σόου κάθε σαιζόν.
Με το πέρασμα του χρόνου, το American Vaudeville και το Victorian burlesque, εξελίχθηκαν σε αυτό το είδος που έμαθε και η κουτσή Μαρία, όχι τόσο λόγω της Μαίη Γουέστ ή της Ζοζεφίν Μπαίηκερ αλλά, κυρίως, της Ντίτα φον Τηζ. Λάμψη, υπέροχα κοστούμια, και ωραία μουσική σε κάθε καλομελετημένο σόου. Δεν είναι εύκολο και απαιτεί πολλά ταλέντα.
Η επιλογή του μουσικού κομματιού, του μακιγιάζ, των ρούχων και των αξεσουάρ, είναι πάντα πολύ βασική αλλά επίσης, ο χορός, η υποκριτική και η φυσική κατάσταση. (Άγιο είχα που δεν χρειάζεται να ζήσω από αυτό).
Μεθ’ υπολήψεως,
Dj. Nua
Ζarzuela : Ισπανική οπερέτα
Περισσοτερα γύρω απο την “Κιβωτό της Νούα” υπάρχουν εδώ: http://bit.ly/2e7GCkK
