κείμενο: Ελένη Σωτάκη //
Όταν οι άνθρωποι σκέφτονται τον όρο κακοποίηση, ο χώρος εργασίας είναι πιθανότατα το τελευταίο μέρος με το οποίο την συνδέουν. Στην πραγματικότητα, η κακοποίηση στον χώρο εργασίας είναι πιο συχνή από όσο νομίζετε. Σύμφωνα με μελέτες, ένα ποσοστό 75% των εργαζομένων επηρεάζεται από τον εκφοβισμό ετησίως. Σε αυτό το άρθρο γίνεται λόγος για βία, κακοποίηση και εκφοβισμό στον χώρο εργασίας και δίνεται μια σαφής περιγραφή για το τι είναι αυτά τα φαινόμενα και πώς να τα αναγνωρίσετε. Αναφέρονται επίσης οι μακροχρόνιες επιπτώσεις της κακοποίησης στον εργασιακό χώρο, συμπεριλαμβανομένου του συναισθηματικού τραύματος.
Μια άσκηση χειραγώγησης και ελέγχου
Οι ειδικοί στον εκφοβισμό στον χώρο εργασίας επισημαίνουν ομοιότητες μεταξύ όσων εκφοβίζουν στον χώρο εργασίας και όσων ασκούν ενδοοικογενειακή βία στο ότι επιδιώκουν τη χειραγώγηση και τον έλεγχο με σκοπό το συναισθηματικό, οικονομικό ή κοινωνικό κέρδος. Η κατάχρηση και η βία στο χώρο εργασίας μπορεί να συμβούν μεταξύ προϊσταμένου και υφισταμένων, καθώς και από συνάδελφο σε συνάδελφο και μπορούν να έχουν μόνιμες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία του θύματος.
Βία, κακοποίηση και εκφοβισμός στον χώρο εργασίας
Τα άτομα που ασκούν κακοποίηση στον χώρο εργασίας μπορεί να αισθάνονται κάποιου είδους απειλή και ανταγωνισμό απέναντι στους άλλους και παίρνουν κάθε ευκαιρία να στοχοποιήσουν, να εξευτελίσουν και να γελοιοποιήσουν τα θύματά τους, πολλές φορές στο σημείο να τους προκαλέσουν σοβαρό συναισθηματικό τραυματισμό, όπως άγχος, μετατραυματική διαταραχή άγχους και κατάθλιψη. Η κακοποίηση στον χώρο εργασίας δεν επηρεάζει μόνο το θύμα αλλά και τον χώρο εργασίας στο σύνολό του.
Οι συμπεριφορές στον εργασιακό χώρο που εμποδίζουν την ομαλή εκτέλεση της εργασίας και που σχετίζονται με την κακοποίηση είναι εκείνες που χαρακτηρίζονται ως απειλητικές, εξευτελιστικές και εκφοβιστικές. Ορισμένες συμπεριφορές εργασιακής κακοποίησης δεν εντοπίζονται πάντα εύκολα.
Λεκτική κακοποίηση
Αγενή, απειλητικά ή ακατάλληλα σχόλια που γίνονται κατ’ ιδίαν και όχι ανοιχτά είναι ένα παράδειγμα συγκαλυμμένης λεκτικής κακοποίησης. Όπως και εκείνοι που ασκούν ενδοοικογενειακή βία, ομοίως οι δράστες της λεκτικής κακοποίησης συχνά φροντίζουν να βεβαιωθούν πως η ακατάλληλη γλώσσα τους ακούγεται μόνο από το θύμα.
Η λεκτική βία μπορεί επίσης να προκύψει με τη μορφή μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μηνυμάτων κειμένου και τηλεφωνικών κλήσεων από συναδέλφους ή προϊσταμένους που υποβαθμίζουν ή απειλούν το θύμα. Για παράδειγμα, ένας συνάδελφος μπορεί να χλευάζει συνεχώς ή να γελοιοποιεί άλλους συναδέλφους με το πρόσχημα της “πλάκας”.
Αυτή η συμπεριφορά συνεχίζεται, ακόμα και όταν το θύμα έχει εκφράσει την ανησυχία ή τη δυσαρέσκειά του για τα ακατάλληλα πειράγματα. Οι εργοδότες που δεν αντιμετωπίζουν κατάλληλα αυτά τα ζητήματα ενδέχεται να βρεθούν αντιμέτωποι με δημόσιες αγωγές ή στη θέση να αποζημιώσουν έναν εργαζόμενο, ο οποίος έχει υποστεί παρενόχληση, απειλή ή καταχρηστική συμπεριφορά στον χώρο εργασίας.
Σεξουαλική παρενόχληση
Οι ανεπιθύμητες σεξουαλικές προτάσεις ή αιτήματα για σεξουαλικές πράξεις στον χώρο εργασίας εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία. Η σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να περιλαμβάνει ανάρμοστες συμπεριφορές σεξουαλικού περιεχομένου ανδρών και γυναικών προς συναδέλφους τους. Η σεξουαλική παρενόχληση μπορεί να συμβεί μεταξύ όλων των φύλων. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το άτομο που παρενοχλείται απειλείται να απολυθεί ή να υποβιβαστεί, εάν δεν συμμορφωθεί με τις ανάρμοστες σεξουαλικές προτάσεις.
Φυσική κακοποίηση και βία
Σε κάποιες περιπτώσεις, η κακοποίηση στον χώρο εργασίας μπορεί να κλιμακωθεί σε σωματική κακοποίηση και βία. Οι περιπτώσεις βίας στον εργασιακό χώρο μπορεί να κυμαίνονται από τη συμπλοκή έως την ανθρωποκτονία. Η βία στον χώρο εργασίας μπορεί να έχει τη μορφή σωματικής επιθετικότητας, όπως χτυπήματα, κλοτσιές ή ρίψη αντικειμένων. Μπορεί επίσης να εκτραχυνθεί όταν εμπλέκονται όπλα. Αυτός είναι ένας σημαντικός λόγος για να εντοπίσετε και να αντιμετωπίσετε εγκαίρως την κακοποίηση στο χώρο εργασίας.
Μακροχρόνιες επιπτώσεις της κακοποίησης στον χώρο εργασίας
Η εμπειρία της βίας σε κάθε μορφή της στον εργασιακό χώρο μπορεί να έχει μόνιμη επίπτωση στην αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό του ατόμου. Μπορεί να υποτιμήσετε τον εαυτό σας και να νιώσετε ότι αυτό που συνέβη σε εσάς ήταν δικό σας λάθος. Ανάλογα με το επίπεδο κακοποίησης ή βίας που αντιμετωπίζετε, ενδέχεται να έχετε υποστεί ακόμα και σωματικό τραυματισμό από περιπτώσεις κακοποίησης στον χώρο εργασίας.
Εάν είστε αντιμέτωποι με τον σοβαρό αντίκτυπο της εργασιακής κακοποίησης και χρειάζεστε βοήθεια, αναζητείστε την κατάλληλη υποστήριξη από ειδικούς και θεραπευτές. Μόνο οι εξειδικευμένοι στο ζήτημα μπορούν να σας προσφέρουν τις κατάλληλες στρατηγικές αντιμετώπισης και διαχείρισης ενός τόσο δύσκολου βιώματος. Η συνομιλία με έναν ειδικό σε θέματα θεραπείας είναι ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να θεραπευτείτε και να προχωρήσετε με τη ζωή σας.
Πώς να λάβετε βοήθεια
Εάν έχετε πέσει θύμα κακοποίησης στον χώρο εργασίας, δεν είστε μόνοι. Θυμηθείτε ότι ένα τεράστιο ποσοστό εργαζομένων έχουν επίσης υποστεί κακοποίηση κάποια στιγμή στη σταδιοδρομία τους. Για να σταματήσει αυτό το φαινόμενο, πρέπει να αναφέρεται. Κρατήστε λεπτομερή αρχεία για περιστατικά κακοποίησης στον χώρο εργασίας, όποτε είναι δυνατόν. Καταγράψτε λεπτομερώς κάθε περιστατικό. Επικοινωνήστε με τον υπεύθυνο στην εργασία σας, ώστε να μάθετε την πολιτική που ακολουθείται σχετικά με την άσκηση βίας, τη σεξουαλική παρενόχληση και άλλες μορφές βίας και κατάχρησης εξουσίας. Κρατήστε κάθε αποδεικτικό στοιχείο της λεκτικής βίας, εξύβρισης και παρενόχλησης, αν είναι σε γραπτή μορφή. Είναι ποινικά κολάσιμο να θίγει κάποιος την τιμή και την αξιοπρέπειά σας με τον οποιονδήποτε τρόπο και ο νόμος ορίζει ρητά και περιγράφει ξεκάθαρα την κακοποίηση, την εξύβριση, τον εκφοβισμό και την παρενόχληση ακόμα και στην ηλεκτρονική τους μορφή. Απευθυνθείτε στις αρχές και ζητείστε νομική προστασία. Ο καλύτερος δρόμος είναι πάντα οι καταγγελίες να γίνονται επίσημα και νομότυπα. Εάν αντιμετωπίζετε συναισθηματικές επιπτώσεις από παρενόχληση, κακοποίηση ή βία στον χώρο εργασίας, ζητήστε τη συμβουλή ενός εξειδικευμένου και πιστοποιημένου θεραπευτή.
