του Γιάννη Παναγόπουλου //
Με όρους φιλελεύθερης αισθητικής, στο Θέατρο Εμπρός συχνάζουν βεγκανολεσβίες, ταγάρια και “απλυτάμπουρες”. Με όρους φιλελεύθερης αισθητικής ο πρώην διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου, σήμερα υπόδικος και προφυλακισμένος για εγκληματική δράση, ήταν ένας χαρισματικός καλλιτέχνης που κατάφερε, με βαθιά υποκριτική τέχνη, να σαγηνεύσει την υπουργό πολιτισμού δίνοντάς του την περίοπτη θέση στο πρώτο θέατρο της χώρας. Σύμφωνα με τους όρους της παντοτινής ντόπιας άγονης εστεταρίας, η θεία της συζύγου του πρωθυπουργού, Έρση Πήττα, πήρε τη θέση αντιπροέδρου στο Εθνικό Θέατρο γιατί έχει βιογραφικό που σπαρταρά αξιοσύνη και οποιαδήποτε άλλη σύνδεση, ακόμα και συνειρμική, με την οικογενειοκρατία είναι προϊόν κακόβουλης παρεξήγησης.
Φαντάζομαι πως κανείς δεν διαφωνεί σε αυτό. Πως το θέατρο, ως έννοια, είναι ο καθρέφτης της πόλης μας. Το κτίσιμο της εισόδου του Θεάτρου Εμπρός την περασμένη εβδομάδα και η απόπειρα επανακλεισίματός του από τις αρχές μόλις χτες δείχνει την αλλεργία της κυβέρνησης στον καλλιτεχνικό διάλογο. Η, γενικότερη, εμμονή της στην ελαχιστοποίησή του με κάθε μέσο δείχνει το μέγεθος της αυταρχικότητάς της.
Δεν υπάρχουν ίσες αποστάσεις στην τέχνη. Και τέχνη που απλώς επαναπαύεται στις επιλογές των εκάστοτε κυβερνώντων απομακρύνεται από την ουσία της. Τα παραδείγματα είναι πολλά. Το μεγαλύτερο μέρος της δυτικής τέχνης που ακούσαμε ή είδαμε στη διάρκεια του εικοστού αιώνα στεκόταν στα παραπάνω. Η αμφισβήτηση του κραταιού, των κατεστημένων πολιτικών, η αντιπάθεια στον πουριτανισμό της εκάστοτε εποχής, η κοινωνική κριτική ήταν χαρακτηριστικά της.
Αλλά ας επιστρέψουμε στο παρόν. Το τάιμινγκ έχει τη δική του σημασία. Μετά από μήνες καλλιτεχνικής σιωπής και απραξίας, μετά από ένα ικανό διάστημα για πολλούς καλλιτέχνες να αλλάξουν δουλειά λόγω ανέχειας, η κυβέρνηση αποφάσισε πως ήρθε η στιγμή να τσιμεντώσει το Θέατρο Εμπρός. Η λογική λειτουργίας του χώρου ήταν γνωστή και, ίσως, ήταν εκείνη που διαμόρφωσε την επιθετική της διάθεση. Το θέατρο Εμπρός έχει τη δική του μοναχικότητα. Λειτουργεί με τρόπο που δε λειτουργεί κανένα άλλο θέατρο στην Ελλάδα. Η διαχείρισή του γίνεται από ανοιχτή συνέλευση. Ο τύπος των καλλιτεχνικών πράξεων που έχει φιλοξενήσει / φιλοξενεί δεν ανταποκρίνεται στους όρους της καλλιτεχνικής αγοράς. Ποιος είναι ο λόγος να σφραγιστεί ένας χώρος σαν αυτόν;
Το ερώτημα δεν είναι αν η πόλη έχει ανάγκη το καλλιτεχνικό περιεχόμενο του Εμπρός. Το ερώτημα είναι αν, έστω και με τις παθογένειές του, αντέχουμε έναν χώρο τέχνης σαν και αυτόν. Η απάντηση του κόσμου της τέχνης φαντάζει δεδομένη. Η δική μας;
Να πούμε πως σε δράσεις που φιλοξενήθηκαν στο Θέατρο Εμπρός έχει πάρει μέρος ο χορογράφος Δημήτρης Παπαϊωάννου και ποτέ ο Σάκης Ρουβάς.
