Παναγιώτης Τούντας. Ο διασημότερος συνθέτης της Σμύρνης, και πιθανώς ο μεγάλος συνθέτης μιας πονεμένης εποχής, πριν την εμφάνιση του Βασίλη Τσιτσάνη, ο οποίος και ανήκει στην ομάδα των μουσικών, που μετά την καταστροφή του 1922, διαμόρφωσαν το νεότερο λαϊκό τραγούδι στην Ελλάδα.
Ο Παναγιώτης Τούντας γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1886, από ευκατάστατους γονείς, και ασχολήθηκε από μικρός με τη μουσική. Από παιδί παίζει μαντολίνο και στις αρχές του αιώνα, τον βρίσκουμε ως μέλος στην περίφημη Σμυρνέικη Εστουδιαντίνα του Σιδερή, γνωστή με το όνομα «Τα πολιτάκια». Oι πρώτες του συνθέσεις ανάγονται στις αρχές του 1910. Συμμετείχε σε διάφορα μουσικά σχήματα που έκαναν περιοδείες εκτός Σμύρνης, για την ψυχαγωγία των Ελλήνων της διασποράς και ταξίδεψε στην Αίγυπτο, στην Ελλάδα και σε χώρες της Ευρώπης.
Ήρθε οριστικά στην Ελλάδα το 1923 και εγκαταστάθηκε στη Νέα Σμύρνη. Τα πρώτα χρόνια μετά την Μικρασιατική καταστροφή έπαιζε σε διάφορα κέντρα, σαν μαντολινίστας. Το 1926 ανέλαβε την διεύθυνση του Ελληνικού παραρτήματος της Γερμανικής ODEON και εγκατέλειψε την μόνιμη παρουσία του στο πάλκο. Στα επόμενα χρόνια που ακολουθήσαν, ο Παναγιώτης Τούντας ήταν ο υπεύθυνος πολλών εκ των ηχογραφήσεων που γίνονταν στην Ελλάδα ενώ είναι ο πρώτος συνθέτης της δισκογραφίας στην Ελλάδα, που το όνομά του τυπώθηκε στις ετικέτες των δίσκων 78′. Το πρώτο του τραγούδι, στην Ελλάδα, κυκλοφόρησε το 1926 και ήταν η «Σμυρνιά» με την Αθηναϊκή Εστουδιαντίνα τραγουδημένο απ’ τον τενόρο Κορνήλιο Μισαηλίδη.
Μέχρι το 1930 τα τραγούδια του κυκλοφορούν στις εταιρείες ODEON, POLYDOR, PATHE, καθώς και στις COLUMBIA, και HIS MASTER’ VOISE και PARLOPHONE τα οποία τραγούδησαν όλοι οι μεγαλύτεροι τραγουδιστές της εποχής αυτής όπως οι: Αντώνης Διαμαντίδης ή Νταλγκάς, Βαγγέλης Σωφρονίου, Κωνσταντίνος Νούρος, Ρόζα Εσκενάζυ, Ρίτα Αμπατζή, Μαρίκα Φραντζεσκοπούλου η Πολίτισσα, Κώστας Ρούκουνας κ.α.
Ο Παναγιώτης Τούντας, σαν συνθέτης εμφανίζεται με πάνω από 300 τραγούδια όλων των ειδών από λαϊκό και ελαφρύ, τα οποία εκτός ελαχίστων που βασίζονται σε παραδοσιακές μελωδίες, αποτελούν πολύ σημαντικά έργα με προσωπικό ύφος και στυλ επηρεασμένο σαφώς από το ύφος της Σμύρνης από τα μέσα του 19 ου αιώνα έως τις αρχές του 20υ. Είναι από τους λίγους συνθέτες, που τραγούδια του κυκλοφόρησαν σε πολλές εκτελέσεις της εποχής της δημιουργίας τους. Από ότι προκύπτει και από τα ντοκουμέντα ο ίδιος έγραφε και τους στίχους των τραγουδιών του. Από το 1931 ανέλαβε για πολλά χρόνια -ίσως μέχρι το 1940-την διεύθυνση της COLUMBIA και εκτός από το ρόλο του μαέστρου και ενορχηστρωτή, ήταν αυτός που ανακάλυψε νέα φωνητικά ταλέντα έχοντας παράλληλα ευθύνη του ρεπερτορίου που θα πρότεινε στην εταιρεία.
Σύμφωνα με το κλίμα της εποχής, έγραψε χωρίς να έχει ο ίδιος προσωπική εμπειρία, μερικά από τα πιο σημαντικά ρεμπέτικα τραγούδια με θεματολογία γύρω από ουσίες και τον κόσμο του περιθωρίου, που κυκλοφόρησαν με τεράστια επιτυχία ακόμα και πριν την εμφάνιση του μπουζουκιού στη δισκογραφία. Κάποια από τα πιο γνωστά του είδους τραγούδια που παραμένουν διάσημα έως τις μέρες μας Γιατί φουμάρω κοκαΐνη, Κουβέντα με το χάρο, Φέρτε πρέζα, Η Πασαλιμανιώτισα ενώ μερικά από τα τραγούδια που του εξασφάλισαν την θέση στο πάνθεο των αθανάτων δημιουργών ήταν Η Βαρβάρα (η οποία και έγινε η αιτία απαγόρευσης των τραγουδιών με ουσίες από την δικτατορία Μεταξά), Η Παγκρατιώτισα, Η Γκαρσόνα, Δημητρούλα μου, Αερόπλανο θα πάρω, Εγώ θέλω πριγκηπέσσα, Χαρικλάκι, Kουκλάκι, κ.α στα οποία φαίνεται η μεγάλη του γνώση και ευχέρεια στην Ευρωπαϊκή και την Ανατολική μουσική.
Ο Παναγιώτης Τούντας άφησε ένα σημαντικό αριθμό ανεκδότων τραγουδιών τα οποία παραμένουν άγνωστα και δεν ηχογραφήθηκαν στην εποχή τους παρότι τα ετοίμαζε για ηχογράφηση σύμφωνα με τα ντοκουμέντα που προκύπτουν από αρχείο που εκτίθεται για πρώτη φορά στην παρούσα δημοπρασία, η οποία περιέχει πολλές από τις πρωτότυπες παρτιτούρες των ιστορικών του συνθέσεων.
Ο Τούντας πέθανε στις 23/5/1942 στην Νέα Σμύρνη.
