Πίστη – Η προσέλευση στην εκκλησία έχει μειωθεί απότομα και ο αριθμός των ανθρώπων που εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τη θρησκεία μειώνεται.
Ταυτόχρονα, η πίστη στο παραφυσικό γίνεται πιο κοινή. Το εβδομήντα πέντε τοις εκατό δηλώνει ότι πιστεύει στο παραφυσικό. Περίπου το 20% των Αμερικανών ισχυρίζονται ότι έχουν δει ένα φάντασμα.
Η έρευνα υποδηλώνει ότι τόσο η πίστη στο παραφυσικό όσο και η θρησκευτικότητα χαρακτηρίζονται από παρόμοια εγκεφαλική δραστηριότητα που επίσης αποτελεί τη βάση του άγχους, της τάσης για υποθέσεις και φαντασιώσεις, καθώς και της περιορισμένης κριτικής σκέψης.
Γιατί όμως ο αθεϊσμός και η πίστη στο παραφυσικό γίνονται όλο και πιο δημοφιλή;
Μήπως ο ανθρώπινος εγκέφαλος εξελίσσεται απορρίπτοντας μια μορφή φανταστικών πεποιθήσεων ενώ αγκαλιάζει μια άλλη;
Πιθανώς, αλλά είναι αδύνατο να αγνοηθεί το γεγονός ότι οι θρησκευτικές πεποιθήσεις και η αποδοχή του παραφυσικού είναι ένα διαρκές χαρακτηριστικό των πολιτισμών του κόσμου για πολλές χιλιετίες.
Οι ανθρωπολόγοι υπολογίζουν ότι τουλάχιστον 18.000 διαφορετικοί θεοί, θεές και διάφορα ζώα ή αντικείμενα έχουν λατρευτεί από τους ανθρώπους από τότε που πρωτοεμφανίστηκε το είδος μας.
Η εξέλιξη έχει σαφώς επιλέξει έναν εγκέφαλο που έχει την ικανότητα να αποδέχεται ένα λογικά παράλογο κόσμο υπερφυσικών όντων, αλλά και την ύπαρξη του μεταφυσικού.
Πρόσφατες μελέτες έχουν διερευνήσει ποια νευρωνικά δίκτυα και ποιες συχνότητες του εγκεφάλου σε κατάσταση ηρεμίας χρησιμοποιούνται από άτομα που δηλώνουν σκεπτικιστές και άθεοι σε σύγκριση με άτομα που δηλώνουν ότι έχουν θρησκευτική πίστη.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι θρησκευόμενοι πιστοί είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιούν έναν πιο διαισθητικό συλλογισμό και να έχουν την τάση να αναζητούν αίτια κοντινότερα στο αιτιατό με όφελος την οικονομία της σκέψης τους. Οι μη θρησκευόμενοι είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιούν περισσότερο αναλυτικό και παραγωγικό συλλογισμό.
Για παράδειγμα, οι άθεοι είναι πιο πιθανό να επεξεργάζονται αισθητηριακές πληροφορίες, όπως κάτι που βλέπουν, ενεργοποιώντας υψηλότερες περιοχές του εγκεφαλικού φλοιού.
Πρόκειται για μία επεξεργασία των πληροφοριών από πάνω προς τα κάτω, που περιγράφει το μοντέλο του συλλογισμού που υιοθετείται.
Αντίθετα, οι ένθεοι είναι πιθανότερο να ερμηνεύουν οπτικές πληροφορίες πιο συναισθηματικά ή διαισθητικά, ένα είδος επεξεργασίας πληροφοριών από κάτω προς τα πάνω, η οποία σχετίζεται με πιο αρχαϊκά εγκεφαλικά συστήματα.
Οι θρησκευόμενοι φαίνεται να μοιράζονται αυτόν τον τρόπο επεξεργασίας πληροφοριών από κάτω προς τα πάνω με άτομα που πιστεύουν σε υπερφυσικές ή παραφυσικές δραστηριότητες, όπως η τηλεκίνηση ή η διόραση.
Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι οι θρησκευτικοί φονταμενταλιστές διαθέτουν ένα συγκεκριμένο δίκτυο εγκεφαλικών περιοχών στο δεξί ημισφαίριο που μπορεί να έχει προκύψει από κάποιο τραυματισμό ή απλώς να έχει κληρονομηθεί ως τέτοιο.
Η σκέψη όσων πιστεύουν στο παραφυσικό είναι συχνά προκατειλημμένη από διαισθητικές πεποιθήσεις.
Η ανάλυση της εγκεφαλικής τους δραστηριότητας έδειξε ότι η πεποίθηση για το παραφυσικό σχετίζεται με μειωμένη ισχύ στις ζώνες των συχνοτήτων άλφα, βήτα και γάμμα, η οποία με τη σειρά της φαίνεται να καταδεικνύει μειωμένα επίπεδα του ανασταλτικού ελέγχου (δηλαδή του ελέγχου των παρορμήσεων), αλλά και της κριτικής ανάλυσης εισερχόμενων αισθητηριακών ερεθισμάτων.
Η αύξηση του αριθμού των άθεων μπορεί να οφείλεται σε αλλαγές στον πολιτισμό μας καθώς και στο γεγονός ότι έχουμε στη διάθεση μας ακριβείς επιστημονικές εξηγήσεις για φυσικά φαινόμενα που κάποτε ερμηνεύονταν από την ύπαρξη και παρέμβαση μυθικών όντων.
Η μετατόπιση ωστόσο της πίστης από τις θρησκείες στο παραφυσικό και η αύξηση των θιασωτών του φαίνεται να υποδεικνύει ότι ο εγκέφαλός μας απαιτεί ακόμα κάποια μορφή πίστης με έδρα το φαντασιακό και ότι οι θεοί απλώς αντικαθίστανται από φαντάσματα.
