επιμέλεια: Αναστασία Νικολάου – Ψυχολόγος [email protected]
Το Facebook ανακοίνωσε πρόσφατα ότι σχεδιάζει να αναπτύξει μια εφαρμογή Instagram για παιδιά κάτω των 13 ετών. Και ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν κάποια εκπαιδευτικά κινήματα που προσπαθούν να προστατεύσουν τα μικρά παιδιά από την τεχνολογία και το διαδίκτυο μέχρι τουλάχιστον την εφηβεία, η συντριπτική πλειοψηφία των σύγχρονων γονέων τα έχουν αγκαλιάσει: YouTube Kids, iPad, το αναπόφευκτο πρόγραμμα σπουδών Zoom του 2020 και πολλά άλλα. Κοινωνικοί επιστήμονες συνεχίζουν να έχουν έντονο ενδιαφέρον για το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και καλλιεργούν την εικόνα του εαυτού τους, αλλά και την έννοια της εικονικής ζωής.
Επί του παρόντος, τα παιδιά κάτω των 13 ετών δεν επιτρέπεται να έχουν προσωπικούς λογαριασμούς στο Instagram και σε ανάλογες πλατφόρμες. Η εταιρεία όμως δημοσίευσε πρόσφατα μια ανάρτηση σχετικά με την πρόθεσή της να κάνει το Instagram «ασφαλέστερο για τα νεότερα μέλη της κοινότητάς μας».
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Instagram, μπορεί να προσφέρουν στους νέους την ευκαιρία να εμπλουτίσουν τις σχέσεις τους, να εξασκήσουν κοινωνικές δεξιότητες και να βρουν υποστηρικτικές κοινότητες. Είναι σημαντικό οι έφηβοι και οι γονείς να είναι ενήμεροι σχετικά με το πώς να διαχειρίζονται το χρόνο τους στις πλατφόρμες, έτσι ώστε να είναι ασφαλής και ωφέλιμος. Εκτός από τον πιο προφανή κίνδυνο έκθεσης σε ακατάλληλο περιεχόμενο για ανηλίκους στο Instagram, υπάρχουν επίσης αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με τον εκφοβισμό που παρατηρείται στα σόσιαλ μίντια μεταξύ συνομηλίκων με ανυπολόγιστες επιπτώσεις στην αυτοεκτίμηση των νέων, αλλά και τον επηρεασμό τους από διασημότητες και influencers. Οι εικόνες ενδέχεται να καλλιεργήσουν επίσης την «κουλτούρα πορνό» και να την καταστήσουν εύκολα προσβάσιμη σε εφήβους.
Το Facebook προχωρά με την έναρξη της νέας πλατφόρμας Instagram για παιδιά, χαρακτηρίζοντάς την ως «προτεραιότητα», ώστε να συμμετάσχει η νεολαία. “Είμαι ενθουσιασμένος που ανακοινώνω ότι οι νέοι αποτελούν προτεραιότητα για το Instagram”, έγραψε ο Vishal Shah, αντιπρόεδρος της εταιρείας και συνέχισε: “Θα επικεντρωθούμε σε δύο πράγματα: να επιταχύνουμε την ακεραιότητα και το απόρρητό μας για να διασφαλίσουμε την ασφαλέστερη δυνατή εμπειρία για τους εφήβους και να δημιουργήσουμε μια έκδοση του Instagram που επιτρέπει σε άτομα κάτω των 13 ετών την ασφαλή χρήση του Instagram για πρώτη φορά. “
Τι έχει γίνει μέχρι τώρα γνωστό για την επικείμενη εφαρμογή Instagram για παιδιά.
Θα διαθέτει γονικούς ελέγχους, δεδομένου ότι είναι δύσκολο να επαληθευτεί η ηλικία των νέων χρηστών που εγγράφονται – απλά σκεφτείτε πόσα bots και ψεύτικοι λογαριασμοί υπάρχουν. “Μέρος της λύσης είναι η δημιουργία μιας έκδοσης του Instagram για νέους ή παιδιά όπου οι γονείς έχουν διαφάνεια και έλεγχο. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν πολλές επιλογές, οπότε εργαζόμαστε για την κατασκευή πρόσθετων προϊόντων που θα είναι κατάλληλα για παιδιά και θα διαχειρίζονται οι γονείς. Είναι σημαντικό επίσης τα παιδιά να προστατεύονται από ανεπιθύμητες επαφές με ενήλικες” δήλωσε ο επικεφαλής του Instagram Adam Mosseri.
Το Instagram για παιδιά έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις. Σχεδόν ομόφωνα συναινούν οι ψυχολόγοι ότι δεν είναι καλή ιδέα. Πίσω από αυτό δε βλέπουν τίποτα άλλο πέρα από την προσπάθεια οικονομικού κέρδους με την εκμετάλλευση παιδιών και σε καμία περίπτωση την ευημερία τους.
Ο Chris McKenna, ιδρυτής της Protect Young Eyes, πριν από δύο χρόνια, δημιούργησε έναν ψεύτικο λογαριασμό στο Instagram, προσποιούμενος πως ήταν ένα 12χρονο κορίτσι και μέσα σε λίγες εβδομάδες, άνδρες με ψεύτικους λογαριασμούς έστελναν άσεμνες φωτογραφίες των γεννητικών τους οργάνων. «Ήταν αδυσώπητοι», είπε o McKenna.
Πολυάριθμες μελέτες αναφέρουν παραπληροφόρηση, εκφοβισμό, επιβλαβές περιεχόμενο και υψηλά ποσοστά άγχους και κατάθλιψης μεταξύ των νέων που χρησιμοποιούν το Instagram. Φανταστείτε πόσο επιβλαβής θα ήταν, λοιπόν, για τα παιδιά η έκθεση σε μια τέτοια πλατφόρμα, προτού διδαχθούν και αντιληφθούν ότι μια τέλεια εικόνα λέει μόνο μέρος της ιστορίας της ζωής κάποιου. Τα παιδιά πιστεύουν ευκολότερα αυτό που βλέπουν και ακούν, και πιθανότατα θα δυσκολευτούν να διακρίνουν την πραγματικότητα από τις φιλτραρισμένες εικόνες. Θα αρχίσουν να αμφισβητούν την αξία τους σε επικίνδυνα νεαρές ηλικίες- κάτι κοινό ανάμεσα στους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Αυτή δεν είναι η πρώτη εφαρμογή του Facebook που πρόκειται να απευθυνθεί σε παιδιά. Θυμάστε το Facebook Messenger Kids το 2017, την εφαρμογή Messenger για παιδιά; Επέτρεψε σε χιλιάδες παιδιά να συμμετάσχουν σε μη εξουσιοδοτημένες ομάδες συνομιλίας με άγνωστους χρήστες, χωρίς να το γνωρίζουν οι γονείς τους.
Η εικονική πραγματικότητα φαίνεται να μην επιδέχεται αμφισβήτηση. Οι νέες συνθήκες διαβίωσης που προέκυψαν από την πανδημία και τα συνεχόμενα λοκντάουν, ανέτρεψαν πολλές αντιλήψεις και τον σκεπτικισμό που είχαμε ως τώρα για το διαδίκτυο. Το φαινόμενο του εθισμού στο ίντερνετ μοιάζει με μια παλιά ψυχολογική θεωρία. Τα όρια, οι χρόνοι και το περιεχόμενο που αφορούσαν τα παιδιά και την χρήση των ψηφιακών μέσων άλλαξαν μέσα σε μια νύχτα. Οι ταχύτατες αυτές εξελίξεις είναι τόσο απροκάλυπτες που σχεδόν προκαλούν αμηχανία πέρα από μεγάλη ανησυχία, ίσως και θλίψη. Θα αφήνατε λοιπόν το παιδί σας να χρησιμοποιεί το Instagram για παιδιά;
