Από την Αγγελική Κώττη //
Πασίγνωστος, εξαιρετικός καλλιτέχνης, που γνωρίζει την επιτυχία ήδη από τα πρώτα του βήματα, τότε που τον συνέκριναν με τον Ντάμιεν Χιρστ, ένας Φλαμανδός καλλιτέχνης αναλαμβάνει τα ηνία του Ελληνικού Φεστιβάλ ως καλλιτεχνικός διευθυντής. Είναι ο 58χρονος Γιαν Φαμπρ, εικαστικός, σκηνοθέτης, χορογράφος, σκηνογράφος και σχεδιαστής, φίλος του εκπαραθυρωθέντος Γιώργου Λούκου και θαυμαστής του Θόδωρου Τερζόπουλου – ο οποίος, λογικά, κάποιον ρόλο θα πρέπει να έπαιξε στην επιλογή του.
Με διεθνή καριέρα και με διθυραμβικές συνήθως κριτικές για έργα του, ο Γιαν Φαμπρ είναι πασίγνωστος ταυτοχρόνως και για τις αμφιλεγόμενες επιλογές του, μερικές από τις οποίες δεν κρίθηκαν, από το κοινό τουλάχιστον, ως πρωτοπόρες. Οπως εκείνο το πρόγραμμα που ήθελε να κάνει το 2000 στη Γάνδη: να βάλει 8.000 φέτες ζαμπόν γύρω από οκτώ νεοκλασικές κολώνες και να τις αφήσει για τρεις μήνες ώστε να μαζευτούν μύγες. Είτε είχε καλλιτεχνική αξία είτε δεν είχε, το πρόγραμμα δεν υλοποιήθηκε ποτέ, διότι ξεσηκώθηκαν όλοι για την υγειονομική βόμβα που ετοιμαζόταν.
Το 2011 στη Μπιενάλε της Βενετίας παρουσίασε αντίγραφο της Πιετά του Μικελάντζελο με την Παναγία να έχει νεκροκεφαλή αντί για πρόσωπο και τον Χριστό να έχει τη μορφή του – του Φαμπρ δηλαδή. «Η κάθε μάνα θα ήθελε να πεθάνει αφού κράτησε στην αγκαλιά της το νεκρό παιδί της» είπε. Αλλά για το πώς την είδε Χριστός ο ίδιος, τίποτα.
Τέλος, το 2012 ξεσήκωσε τις φιλοζωικές οργανώσεις επειδή κατά τη διάρκεια γυρισμάτων στην Αμβέρσα κάποιοι πετούσαν γάτες στον αέρα και τις έστελναν να σκάσουν στα σκαλοπάτια της εισόδου του Δημαρχείου. Ολο αυτό αποτελούσε υλικό του βίντεο. Οι αρμόδιοι επέμεναν πως πρόκειται για κακοποίηση ζώων στο όνομα της τέχνης αλλά εκείνος δεν έδειξε να καταλαβαίνει τίποτα.
Μετά από όλα αυτά, μόνο με αγωνία μπορεί να αναλογίζεται κανείς τι μπορεί να πάει στραβά σε μια συντηρητική κοινωνία όπως η ελληνική. Ας ελπίσουμε τίποτα….
Για τα επόμενα τρία χρόνια λοιπόν, ο 58χρονος Φλαμανδός αναλαμβάνει το τιμόνι του Ελληνικού Φεστιβάλ. Επειδή θα πληρώνεται αδρά από το ελληνικό δημόσιο, θα πρέπει να θεωρείται αυτονόητο πως θα εγκατασταθεί στην Ελλάδα και θα εργάζεται εδώ. Δεν θα κατευθύνει τα προγράμματα από το Βέλγιο, ούτε θα εγκαταλείπει τη δουλειά του για την όντως λαμπρή καλλιτεχνική του καριέρα.
Όσο για τη σχέση του με την ελληνική πραγματικότητα; Έχει τις δυνατότητες να τη γνωρίσει. Το ένα ζητούμενο είναι να γίνει σύντομα. Το δεύτερο είναι ότι θα πρέπει να επιλέξει για το Ελληνικό Φεστιβάλ σχήματα και καλλιτέχνες από το εξωτερικό, που να εγγυώνται ένα «δυνατό» πρόγραμμα και να μη στηρίζονται σε γνωριμίες.
Οπως σε όλες τις περιπτώσεις, πάντως, «αρχή άνδρα δείκνυσι».
