Η πανδημία, μαζί με την πολιτική αναταραχή και την αβεβαιότητα, έχουν κατακλύσει πολλούς από εμάς. Από τις αρχές σχεδόν του 2020, οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν δυσοίωνες προοπτικές, καθώς η ασθένεια, ο θάνατος, η απομόνωση και η απώλεια θέσεων εργασίας έγιναν μέρος της σκληρής πραγματικότητας.
Η ελπίδα στη θέση της αισιοδοξίας
Πρώτον, ας καταλάβουμε τι είναι η ελπίδα. Πολλοί άνθρωποι συγχέουν την αισιοδοξία με την ελπίδα. Ο Charles R. Snyder, συγγραφέας της «Ψυχολογίας της Ελπίδας», ορίζει την ελπίδα ως την τάση να βλέπουμε όσο το δυνατόν πιο επιθυμητούς στόχους και να προσεγγίζουμε αυτούς τους στόχους συνειδητά, με πεποίθηση για την ικανότητα επίτευξής τους. Προσδιόρισε επίσης την ελπίδα ως «πορεία σκέψης» με συγκεκριμένες διαδρομές και σχέδια για την επίτευξη αυτών των στόχων. Η αισιοδοξία είναι διαφορετική. Ο ψυχολόγος Charles Carver ορίζει την αισιοδοξία ως γενική προσδοκία ότι καλά πράγματα θα συμβούν στο μέλλον. Οι αισιόδοξοι τείνουν να αναζητούν τα θετικά και, κατά καιρούς, να αρνούνται ή να αποφεύγουν αρνητικές πληροφορίες. Εν ολίγοις, η αισιοδοξία είναι να περιμένουμε καλά πράγματα. Η ελπίδα αφορά στο πώς σχεδιάζουμε και ενεργούμε για να πετύχουμε αυτό που θέλουμε.
Ακολουθούν πέντε βασικές στρατηγικές για την καλλιέργεια της ελπίδας σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς:
1. Ενεργείστε θέτοντας στόχους
Οι άνθρωποι που τρέφουν ελπίδες φαντάζονται και ενεργούν. Καθορίζουν σαφείς, εφικτούς στόχους. Πιστεύουν στην ικανότητά τους για αυτενέργεια. Αναγνωρίζουν ότι στην πορεία θα πρέπει να διαχειριστούν το στρες, εμπόδια, αλλά και την αποτυχία. Είναι σε θέση να “προβλέψουν αυτά τα εμπόδια, να επιλέξουν τα σωστά μονοπάτια, αλλά και να αντιμετωπίσουν τα λάθη και τη ματαίωση”. Τείνουν να προσαρμόζονται, όταν οι ελπίδες τους ανατραπούν και όταν οι προοπτικές μπορεί να μην είναι τόσο ευνοϊκές.
2. Αξιοποιήστε τη δύναμη της αβεβαιότητας
Αρκετοί ερευνητές υποστήριξαν ότι, για να προκύψει ελπίδα, τα άτομα πρέπει να είναι σε θέση να αντιληφθούν την «πιθανότητα επιτυχίας».
Η έρευνα δείχνει ότι η αβεβαιότητα στη ζωή θα μπορούσε να βοηθήσει τους ανθρώπους να καλλιεργήσουν την ελπίδα σε δύσκολες στιγμές. Ένα μέλλον που είναι αβέβαιο έχει πολλές δυνατότητες. Ως εκ τούτου, η αβεβαιότητα δεν είναι λόγος παράλυσης – είναι λόγος ελπίδας.
3. Διαχειριστείτε την προσοχή σας
O ψυχολόγος Lucas Kelberer και οι συνάδελφοί του διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που καλλιεργούν την ελπίδα δεν αναζητούν απαραίτητα θετικές εικόνες και πληροφορίες αποφεύγοντας αρνητικές καταστάσεις και γεγονότα. Ωστόσο, ξοδεύουν λιγότερο χρόνο δίνοντας προσοχή σε αρνητικές και απαισιόδοξες πληροφορίες. Σε έναν κόσμο στον οποίο είμαστε συγκλονισμένοι με αυτά που διαβάζουμε, παρακολουθούμε και ακούμε, η διατήρηση της ελπίδας μπορεί να μην απαιτεί από εμάς να ακολουθούμε μόνο θετικές πληροφορίες, αλλά απαιτεί να φιλτράρουμε τις αρνητικές εικόνες και μηνύματα.
4. Αναζητήστε τους άλλους. Μη μένετε μόνοι
Η ελπίδα είναι δύσκολο να διατηρηθεί στην απομόνωση. Για τα άτομα που εργάζονται για να επιφέρουν κοινωνική αλλαγή, όπως οι ακτιβιστές, οι σχέσεις και η κοινότητα παρέχουν τον κύριο λόγο ελπίδας και τροφοδοτούν τη θέλησή τους να συνεχίσουν να αγωνίζονται. Η σύνδεση με άλλους επιτρέπει στους ακτιβιστές να αισθάνονται μια αίσθηση ευθύνης, να αναγνωρίζουν ότι η δράση τους έχει σημασία και ότι είναι μέρος κάτι μεγαλύτερου από τον εαυτό τους. Μπορούμε να μείνουμε αισιόδοξοι, αν συνδεθούμε με άλλους που μας θεωρούν υπεύθυνους και μας υπενθυμίζουν γιατί έχουν σημασία οι αγώνες μας.
5. Κοιτάξτε τα δεδομένα
Η ελπίδα απαιτεί επίσης εμπιστοσύνη στα δεδομένα, ιδιαίτερα της ιστορίας. Για παράδειγμα, οι ακτιβιστές κατά της φτώχειας αντλούν ελπίδα από τη γνώση ότι, ιστορικά, όποτε οι άνθρωποι ενώθηκαν και αντιστάθηκαν ήταν σε θέση να δημιουργήσουν αλλαγή.
Η καλλιέργεια και η διατήρηση της ελπίδας, λοιπόν, απαιτεί να συλλέγουμε στοιχεία από τη δική μας ζωή, την ιστορία και τον κόσμο και να χρησιμοποιούμε αυτά τα στοιχεία για να καθοδηγήσουμε τα σχέδια, τα μονοπάτια και τις ενέργειές μας.
Η ελπίδα απαιτεί επίσης να μάθουμε να χρησιμοποιούμε αυτά τα δεδομένα για να αξιολογούμε και να ρυθμίζουμε αποτελεσματικά την πρόοδο – όσο μικρή κι αν είναι.
