Κώστας Β. Ζήσης
Οι γειτονιές του κόσμου, γραμμένες στο διάστημα 1845-1951 στην Μακρόνησο και στον Άη Στράτη, τόποι εξορίας του ποιητή Γιάννη Ρίτσου, αποτελούν ένα ποιητικό χρονικό, μοναδικό θα έλεγε κανείς στο είδος του, που αποτυπώνει τη δίψα και τους λαϊκούς αγώνες για δικαιοσύνη, ελευθερία, λαϊκή εξουσία.
Μεγάλο όπλο του Ρίτσου, δε στάθηκε μόνο η πένα του και η δύναμη του λόγου του. Αφιέρωσε ψυχή και σώμα σε αυτήν την μεγάλη προσπάθεια ανάτασης του λαού, στο όνειρο για μια καλύτερη ανθρώπινη κοινωνία, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Μέσα στις «Γειτονιές του κόσμου» προβάλλεται το πανανθρώπινο ιδεώδες της εξανθρωπισμένης και ισότιμης κοινωνίας χωρίς ταξικές ή άλλες διακρίσεις, μέσα από τον αγώνα απλών ανθρώπων σε μια γωνιά της Υφηλίου. Ο Ρίτσος μιλάει για αυτούς τους ανθρώπους, μιλάει σε αυτούς, τους εμψυχώνει, πανηγυρίζει για τις μικρές ή μεγάλες νίκες τους, θρηνεί για τις ήττες και τις απώλειες, δίνει κουράγιο και στήριγμα, τους εμψυχώνει στην υπεράσπιση της ζωής με τη ζωή τους.
Η παράσταση της Νάντιας Δαλκυριάδου συνεχίζει τη διαδρομή της στο Θέατρο Τζένη Καρέζη, εκπέμποντας τον λόγο και του πνεύμα του Γιάννη Ρίτσου σε πείσμα των καιρών όπου οι λέξεις ελευθερία, δικαιοσύνη, ισότητα απειλούνται με εκφυλισμό, σε κόντρα με την αναθεωρητική στάση μια ιστορίας που επιχειρείται να ξαναγραφεί αλλιώς και από άλλους και με βαρύ αίσθημα ευθύνης απέναντι στο έργο , την ιστορία του και τη θέση του στην Ελληνική γραμματεία και στην λαϊκή παρακαταθήκη. Επι σκηνής οι Ξένια Αλεξίου, Λάζαρος Βαρτάνης, Στέφανος Παπατρέχας, Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης, ενσαρκώνουν τη ζωντανή ιστορική μνήμη, που οφείλει να μην παρασυρθεί από τη λήθη.
Με λόγια του ποιητή, ψάχνουν να βρουν τις δικές τους απαντήσεις μέσα στην αλαζονεία της εποχής μας, όπου με μεγάλη ευκολία το κρέας βαφτίζεται ψάρι.
Λάζαρος Βαρτάνης
«Κι αυτό το βράδυ ο Μακρυγιάννης μέσα στο καλύβι μου μαζεύει τους Συντρόφους και τους ρωτάει: […]
– Κι εσύ που τσάκισες τα δέκα σου πλευρά;
– Στο Γράμμο, του λέει».
Ο Ρίτσος στις «Γειτονιές του κόσμου» έχει γράψει τέτοια αριστουργήματα που ακόμα – 3,5 χρόνια μετά – μου προκαλούν τεράστια ανατριχίλα. Συνήθως οι ηθοποιοί στις παραστάσεις δύσκολα «φεύγουμε» και σκεφτόμαστε άλλα πράγματα. Κι όμως, αυτή η «απλή» λέξη, Γράμμος, με κάνει πάντα να «φεύγω». Οι παππούδες μου, η Παναγιώτα και ο Λάζαρος, ήταν εκεί. Στην πρώτη γραμμή. Οι ιστορίες πουέχω ακούσει, λοιπόν, με στοιχειώνουν ακόμα και θα με στοιχειώνουν για πάντα. Το κρύο, τα χιόνια, οι χιονίστρες, οι σφαίρες, οι νεκροί, οι κακουχίες, τα ξενύχτια τους, οι σκοπιές… Αυτή η φράση, μου ξυπνάει πάντα μνήμες και είναι αφιερωμένη σε αυτούς. Και μόνο.
Στέφανος Παπατρέχας
«Και πάντα ήταν νωρίς για όλη τη ζωή και για όλη την αγάπη»
Με δυσκολία ξεχωρίζει κανείς μια μόνο φράση από αυτό το αριστούργημα του Γιάννη Ρίτσου. Αυτός ο στίχος όμως συνοψίζει μια ιδεολογία, μια στάση ζωής που με συγκινεί και μου δίνει δύναμη και θάρρος. Μια πίστη και ένας αγώνας, για τον οποίο είναι πρόθυμοι να βάλουν στην άκρη την προσωπική ευτυχία, τον έρωτα και όλα όσα δίνουν στον άνθρωπο στην καθημερινότητά του χαρά. Όμως σε αυτή την περίπτωση οι μικρές αυτές στιγμές της ζωής, μπαίνουν στην άκρη για χάρη της Ζωής όλων.
Ξένια Αλεξίου
«Ήταν όμορφες οι μέρες μας και μ΄όλους τους νεκρούς μας. Τρέχαμε να προφτάσουμε τη Ζωή»
Οι αγώνες για ελευθερία και δικαιοσύνη, για τα μεγάλα ιδανικά, συμπορεύονται πάντα με το θάνατο. Η ιστορία είναι γεμάτη νεκρούς, η βία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της αλλαγής. Εκτός από υποκριτικό είναι και μεγάλη ασέβεια να το ξεχνάμε αυτό, έτσι ξεχνάμε και όλους αυτούς τους ανθρώπους που τόλμησαν να βάλουν τη ζωή τους σε κίνδυνο, να βασανιστούν και να πεθάνουν για την προσωπική και συλλογική μας ελευθερία, για μια στιγμή δικαιοσύνης. Να στεκόμαστε, λοιπόν, αντάξιοι των νεκρών μας, να συνεχίζουμε τους αγώνες τους για μια όμορφη, φωτεινή μέρα που θα ξημερώσει για όλους. Έτσι κι αλλιώς και εμείς “μια μεγάλη σοβαρή ευτυχία” ονειρευόμαστε.
Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης
«…Κι έτσι ξυπόλητος σκοτώθηκε ο Παυλής τον Δεκέμβρη, έτσι ξυπόλητα μείναν τα ποδάρια του. Δεν τα λιωσε το τανκς σου, Τζον, τα πόδια του…»
Ο στίχος αυτός του Ρίτσου, εν πρώτοις άδειος από κάθε λυρισμό, με συγκινεί βαθιά. Μου φέρνει ξανά στο μυαλό μου την παρακαταθήκη όλων αυτών που έγραψαν με το αίμα τους τις σπουδαιότερες πτυχές της νεοελληνικής ιστορίας, θυμίζοντας ότι ο βιολογικός τους θάνατος δεν τους έλιωσε τα “πόδια” που χάραξαν διαδρομές. Με κείνα τα ίδια “πόδια” να πατήσουμε ξανά γερά και να βαδίσουμε κι εμείς τον υπέροχο δρόμο του Αγώνα για να “βγει η ανθρωπότητα από τη βάρβαρη προϊστορία της και να επαναοικειοποιηθούν οι άνθρωποι την ανθρωπιά τους.
Νάντια Δαλκυριάδου
«Ετούτος ο άνεμος δε θέλει να σωπάσει»
Ο άνεμος, αυτή η δύναμη, που δεν την σταματάει τίποτα. Ο άνεμος που συμβολίζει την ανάγκη για δικαιοσύνη, ζωή, ευτυχία, πρόοδο. Είναι για μένα η μεγαλύτερη υπόσχεση του κειμένου και η μεγαλύτερη ελπίδα για τις μέρες που ζούμε. Είναι μια φράση του κειμένου που θα έλεγα οτι είναι απόσταγμα μιας ολόκληρης φιλοσοφικής θεώρησης για την πολιτική, την Ιστορία και τον Άνθρωπο.
Info:
Τοποθεσία: Θέατρο Τζένη Καρέζη, Ακαδημίας 3, Αθήνα (στάση μετρό Σύνταγμα)
Ημερομηνία: Πρεμιέρα: Κυριακή 9 Οκτωβρίου 2022, στις 18:30. Παραστάσεις: Κυριακή, στις 18:30. Διάρκεια: 90 λεπτά
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 6944189698
Τιμές εισιτηρίων: 14€ κανονικό, 12€ φοιτητικό, 10€ ανέργων, 10€ για ομαδικές κρατήσεις (άνω των 10 ατόμων)
Επικοινωνία για ομαδικές κρατήσεις: 6944189698 , 6943224305
Διασκευή – Σκηνοθεσία: Νάντια Δαλκυριάδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Ελένη Παναγιωτακοπούλου
Επιμέλεια κίνησης: Μαρίνα Μαυρογένη
Μουσική επιμέλεια: Έφη Ψιαχούλια, Έλσα Στουρνάρα
Φωτογραφίες – Βίντεο: Αγάπη Καλογιάννη, Νίκος Μπίμπιζας
Φωτισμοί: Γιώργος Ψυχράμης
Σχεδιασμός αφίσας: Στέφανος Μιχαηλίδης
Επικοινωνία παράστασης: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας
