γράφει η Αγγελική Κώττη //
H εμβληματική φράση του Μακρυγιάννη «Δι’ αυτά πολεμήσαμεν», δηλαδή για τις αρχαιότητες, τους μάρτυρες της ιστορίας και του πολιτισμού μας, έδωσε την έμπνευση για τον σχεδιασμό και την οργάνωση μιας εντυπωσιακής έκθεσης που ετοίμασε το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ως προάγγελο των εορταστικών εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
•Στους 20 μήνες που όλο το επιτελείο του Μουσείου, με επικεφαλής τη διευθύντριά του Μαρία Λαγογιάννη, εργαζόταν για την άριστη προετοιμασία της έκθεσης, η φράση αυτή του στρατηγού Μακρυγιάννη λειτουργούσε ως οδηγός στην οργάνωση και παρουσίαση ενός δύσκολου – ομολογουμένως – θέματος
Πώς να αφηγηθείς την ιδεολογική προετοιμασία ενός αγώνα των νεότερων χρόνων με αρχαιολογικό υλικό και να παρουσιάσεις την εικόνα της προεπανασταστικής Ελλάδας; Στην έκθεση, που λειτουργεί ήδη, 22 μαρμάρινα γλυπτά και ανάγλυφα πήλινα αγγεία και χάλκινα ειδώλια από τις συλλογές του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου βρίσκονται σε έναν εκλεκτικό «διάλογο» με 26 νεότερα έργα των 18ου και 19ου αιώνων, τα περισσότερα φιλοτεχνημένα από Ευρωπαίους δημιουργούς. Προέρχονται ως δάνεια από τη Βιβλιοθήκη και τη Συλλογή Έργων Τέχνης της Βουλής των Ελλήνων, το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο, το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών-Ίδρυμα Βούρου-Ευταξία, την Εθνική Πινακοθήκη και τις Συλλογές Stephan Adler, καθώς και Μιχάλη και Δήμητρας Βαρκαράκη.
•Η έκθεση, που διαρθρώνεται σε πέντε ενότητες, ξεκινάει με την περίφημη Χάρτα του Ρήγα και κλείνει με δύο περιστρεφόμενες φτερωτές Νίκες (από το Μουσείο Επιδαύρου). Τα αγάλματα προβάλλουν στο βάθος της δεύτερης αίθουσας σε μια εκπληκτική 3D απόδοση με φόντο τον καταγάλανο ελληνικό ουρανό
Πολλοί οι συμβολισμοί και τα μηνύματα που περνούν μέσα από την αλληλουχία των είκοσι έξι επιλεγμένων αρχαιοτήτων και των άλλων είκοσι έξι έργων του 18ου και 19ου αιώνα.Πρόκειται για μια έκθεση με συναίσθημα, όπως λέει η δρ Λαγογιάννη. Πραγματικά, ποιος μπορεί να μείνει ασυγκίνητος με τη Χάρτα ή με τη λεηλασία των αρχαιοτήτων, που αποτελεί το θέμα της δεύτερης ενότητας; Εδώ ο επισκέπτης θα δει πράγματι διαμελισμένα αρχαία γλυπτά εξαιτίας της ασυνείδητης και εκτεταμένης λαφυραγώγησης των αρχαίων μνημείων από ξένους δήθεν αρχαιολάτρες, με την άδεια των οθωμανικών αρχών ύστερα από γερά μπαξίσια. Σπαράγματα που απέμειναν μετά την επέλαση κάποιων «πολιτισμένων» Ευρωπαίων στην Ακρόπολη της Αθήνας, στον θησαυρό του Ατρέα στις Μυκήνες, στον ναό της Αφαίας στην Αίγινα και στον ναό του Επικούριου Απόλλωνα στις Βάσσες της Αρκαδίας, πράξεις που συνέβαλαν στη συνειδητοποίηση του ελληνικού λαού ως προς τη σημασία των αρχαιοτήτων για τη συλλογική του ταυτότητα. Ιδιαίτερη συγκίνηση προξενεί και η τέταρτη ενότητα, όπου παρουσιάζεται η μέριμνα των Ελλήνων ήδη από την επαναστατική περίοδο να δημιουργήσουν τους θεσμούς, που θα διαφυλάξουν και θα προστατεύσουν τα αρχαία.
