
Γιάννης Οικονομίδης: «… ο Λόγος είναι σκληρότερος» Θα μπορούσε κανείς να βάλει ένα γενικότερο τίτλο «Χωρίς Λόγια» στη δουλειά του
Έχοντας εντρυφήσει σε ένα πολύ ιδιαίτερο θέατρο όπου η σιωπή και το σώμα κυριαρχούν, μεταφέροντας στη θεατρική σκηνή τη φιλοσοφία μιας άλλης παραστατικής τέχνης, αυτής του βωβού κινηματογράφου ο Γιάννης Οικονομίδης – Johnny O για τους μυημένους, μας έχει χαρίσει μοναδικές θεατρικές στιγμές
Φέτος δοκιμάζεται και στο θεατρικό κείμενο, μιας και σκηνοθετεί στο Studio Μαυρομιχάλη το έργο της Κατερίνας Ελοσίτου «Ο ρεζές μάγκωσε το δάχτυλο». Μιλήσαμε για τις σιωπές, για τα λόγια, για το σώμα, για τη κίνηση. Για το ατομικό και το κοινωνικό. Και βεβαίως για το «καινούριο» στο θέατρο
Πως ήρθατε σε επαφή με το έργο;
Το προηγούμενο καλοκαίρι σε ένα διάλειμμα ανάμεσα από πρόβες χτύπησε το τηλέφωνό μου. Έπειτα από μία ολιγόλεπτη συζήτηση βρέθηκα στο ίδιο τραπέζι με την Κατερίνα Ελοσίτου. Ήθελε να σκηνοθετήσω το έργο που είχε γράψει, ένα έργο ποιητικό καταγγελτικό και ταυτόχρονα σκοτεινό. Ένα υπέροχο κείμενο που όμως δεν ήταν θεατρικό έργο, συνεπώς ήταν πολύ δύσκολο να αποδοθεί σωστά πάνω στο θεατρικό σανίδι. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο αποφάσισα να το σκηνοθετήσω και να βάλω μία μεγάλη πρόκληση στον εαυτό μου.
Πόσο δύσκολο είναι να μεταφράζεις τη βιωματική γραφή σε σκηνική δράση;
Θεωρώ πως είναι αρκετά δύσκολο. Όμως, επειδή πάντα σκηνοθετώ με καθαρές εικόνες, ό,τι διάβασα στο έργο της Κατερίνας ήταν για μένα πολύ εύκολο να το κάνω εικόνα. Η δυσκολία υπήρχε στο να μεταφέρω σωστά τα συναισθήματα του κάθε κεφαλαίου, να βάλω έναν γρήγορο ρυθμό και να μεταφέρω στον θεατή, με αγάπη και σεβασμό και τη βιογραφία της Κατερίνας αλλά και τις συνθήκες-καταστάσεις που βίωσε αυτός ο άνθρωπος. Ένας “κόσμος” που αγγίζει πολλές γενιές Ελλήνων.
Κάτω από ποιες προϋποθέσεις και συνθήκες τα προσωπικά βιώματα μπορούν να αφοράν έναν ευρύτερο κόσμο;
Πιστεύω πως τα βιώματα ενός ανθρώπου αφορούν το ευρύτερο κοινό όταν οι συνθήκες και οι καταστάσεις που περιγράφονται στο κείμενο είναι γνώριμες. Το συγκεκριμένο έργο αφορά όλες και όλους τους Έλληνες, αφορά πολλές γενιές Ελλήνων. Σε πολλά σημεία του έργου η ταύτιση του θεατή με τους ήρωες είναι αναπόφευκτη.
Υπάρχουν σημεία που ταυτίζεστε, έχετε ζήσει, έχετε αισθανθεί στον «Ρεζέ»;
Έχω ζήσει την κάλπικη εποχή του ΠΑΣΟΚ, έχω γνωρίσει τους κόλακες- επαγγελματίες πολιτικούς και κομματάρχες. Έχω ζήσει μεγάλους έρωτες και μεγάλες απώλειες, τη βία στο σώμα μου, στο πνεύμα μου και στην ψυχή μου. Έχω ζήσει με μυστικά και ψέματα στη μικροαστική οικογένεια που μεγάλωσα και ταυτίζομαι απόλυτα με την προοπτική ενός δυστοπικού μέλλοντος, όπου πλέον ο άνθρωπος δεν θα ορίζει την τύχη του.
Έχετε εντρυφήσει σε παραστάσεις χωρίς λόγο, θα έλεγε κανείς ότι έχετε δημιουργήσει Σχολή σε αυτό το είδος. Η απόφαση να σκηνοθετήσετε τώρα και κείμενο έχει να κάνει και με δικές σας προσωπικές αναζητήσεις στη θεατρική τέχνη; Πως τοποθετείστε, πλέον, εκ του αποτελέσματος σε αυτήν την καινούρια για εσάς θεατρική εμπειρία;
Υπηρετώ ένα είδος σωματικού θεάτρου που έχει μία ιδιαίτερη γλώσσα, τη γλώσσα του βωβού κινηματογράφου. Είναι μία γλώσσα αρκετά δύσκολη για κάποιον που δεν τη γνωρίζει που δεν έχει εκπαιδευτεί σωστά. Το μεράκι μου είναι να σκηνοθετώ και να γράφω παραστάσεις με αυτή την παγκόσμια γλώσσα και με αυτή την αισθητική. Έχοντας στα χέρια σου ένα καλό θεατρικό έργο είναι πολύ πιο εύκολο να σκηνοθετήσεις. Θεωρώ ότι είναι πολύ πιο εύκολο να φτιάξεις εικόνες να μεταφέρεις συναισθήματα όταν υπάρχει λόγος. Πολύ πιο δύσκολο είναι να σκηνοθετήσεις κάτι που είναι ποιητικό ή κάτι που έχει ελάχιστη βοήθεια λόγου ή ελάχιστους υπέρτιτλους. Προτιμώ τα δύσκολα.
«Η σιωπή είναι νόμος σκληρός που τον ξέρουνε λίγοι» λέει ένας στίχος. Αν θέλαμε να προεκτείναμε κοινωνικοπολιτικά αυτόν το συλλογισμό μήπως καταλήγαμε ότι τελικά ο Λόγος είναι σκληρότερος;
Ναι ο Λόγος είναι σκληρότερος και έχει γίνει ακόμα σκληρότερος γιατί ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικές προσλαμβάνουσες. Ελάχιστοι είναι οι άνθρωποι που μπορείς πλέον να συνεννοηθείς με λίγα λόγια. Πολλές φορές ο λόγος είναι ψεύτικος, τετριμμένος και βίαιος, ενώ το σώμα πάντα λέει την αλήθεια. Για μένα η σιωπή είναι χρυσός.
Είναι μια ερώτηση που αγαπάμε εδώ στο fragile. Υπάρχει νέο και παλιό στην Τέχνη; Ποιο είναι επιτέλους αυτό το Νέο;
Ένα έργο τέχνης, όσο παλιό κι αν είναι, θα παραμείνει έργο τέχνης για πάντα. Θεωρώ όμως, ότι υπάρχει παλιό και νέο, οι συνθήκες αλλάζουν επομένως αλλάζει κι ο τρόπος έκφρασης. Εγώ αγαπώ τον παλιό καλό κινηματογράφο και αναβιώνω μία παλιά κινηματογραφική γλώσσα, ο τρόπος που το κάνω είναι σύγχρονος, αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το έργο μου ν’ αφορά περισσότερους ανθρώπους του σήμερα.

«Ο Ρεζές μάγκωσε το δάχτυλο» της Κατερίνας Ελοσίτου σε σκηνοθεσία Γιάννη Οικονομίδη παίζεται στο Studio Μαυρομιχάλη κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00. Εισιτήρια μπορείτε να προμηθευτείτε ΕΔΩ.
Κείμενο: Κατερίνα Ελοσίτου
Μουσική Επιμέλεια: Κατερίνα Ελοσίτου
Σκηνοθεσία: Johnny O.
Προβολές: Γιάννης Καραπιπερίδης
Σχεδιασμός Φωτισμών: Παναγιώτης Λαμπής
Σκηνική-Ενδυματολογική Επιμέλεια: Κατερίνα Ελοσίτου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Αργυρώ Ταμβάκου
Φωτογράφιση: Ιωάννα Νικολαρεΐζη
Επικοινωνία: Νατάσα Παππά
Ερμηνεύουν: Νατάσα Γαβαλά, Γιώργος Ντούσης