Η αναβλητικότητα είναι η πράξη της καθυστέρησης ή της αναβολής των εργασιών μέχρι την τελευταία στιγμή ή πέραν της προθεσμίας τους.
Ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες που συμβάλλουν στην αναβλητικότητα είναι η ιδέα ότι πρέπει να αισθανόμαστε έμπνευση ή κίνητρο για να φέρουμε εις πέρας μια εργασία σε μια συγκεκριμένη στιγμή. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι, αν περιμένετε έως ότου είστε στο σωστό πλαίσιο για να κάνετε ορισμένες εργασίες (ειδικά ανεπιθύμητες), πιθανότατα θα διαπιστώσετε ότι η κατάλληλη στιγμή δεν θα έρθει ποτέ.
Ανεξάρτητα από το πόσο καλά οργανωμένοι και αφοσιωμένοι είστε, το πιθανότερο είναι ότι έχετε πιάσει τον εαυτό σας να ξοδεύετε περισσότερο χρόνο βλέποντας τηλεόραση, ποστάροντας στο Facebook, ή σε αγορές στο διαδίκτυο, ενώ έχετε αφήσει για αργότερα κάποια δουλειά που έχετε. Τις πιο πολλές φορές η αναβλητικότητα δεν αποτελεί ένδειξη σοβαρού προβλήματος. Είναι μια κοινή τάση την οποία οι περισσότεροι άνθρωποι εκδηλώνουν κάποια στιγμή.
•Η αιτία της αναβλητικότητας
Θυμάστε εκείνη τη στιγμή που νομίζατε ότι είχατε μια εβδομάδα ακόμα για να ολοκληρώσετε ένα έργο, ενώ αυτό έπρεπε στην πραγματικότητα να ολοκληρωθεί την επόμενη μέρα; Συχνά υποθέτουμε ότι χρειαζόμαστε λιγότερο χρόνο για την ολοκλήρωση μιας δουλειάς που έχουμε αναλάβει, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε ψευδή αίσθηση ασφάλειας.
H αναβλητικότητα μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονη μεταξύ των μαθητών. Υπάρχουν ορισμένες σημαντικές γνωστικές στρεβλώσεις που οδηγούν σε ακαδημαϊκή αναβλητικότητα. Οι μαθητές τείνουν να: –
– Υπερεκτιμούν πόσος χρόνος τους απομένει για να εκτελέσουν εργασίες.
– Υπερεκτιμούν πόσο κινητοποιημένοι θα είναι στο μέλλον για τις εργασίες τους.
– Υποθέτουν λανθασμένα ότι πρέπει να έχουν το σωστό πλαίσιο για να δουλέψουν σε ένα έργο.
•Κατάθλιψη
Η αναβλητικότητα μπορεί επίσης να είναι αποτέλεσμα κατάθλιψης. Τα αισθήματα απελπισίας, ανικανότητας και έλλειψης ενέργειας μπορεί να κάνουν δύσκολο να ξεκινήσετε και να ολοκληρώσετε την πιο απλή εργασία. Η κατάθλιψη μπορεί επίσης να οδηγήσει σε αυτοαμφισβήτηση. Όταν αισθάνεστε ανασφαλείς για τις ικανότητές σας, μπορεί να κάνει πιο εύκολο το να αναβάλετε τις υποχρεώσεις σας.
•Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή
Η αναβλητικότητα απαντάται συχνά σε άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Ένας λόγος είναι ότι η ΙΨΔ συχνά συνδέεται με την δυσπροσαρμοστική, ανθυγιεινή τελειομανία, η οποία προκαλεί φόβους για νέα λάθη, αμφιβολίες για το αν κάνετε κάτι σωστά και ανησυχία για τις προσδοκίες των άλλων.
Τα άτομα με ΙΨΔ έχουν επίσης μια τάση προς την αναποφασιστικότητα, με αποτέλεσμα να χρονοτριβούν αντί να λάβουν μια απόφαση.
•ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής/Υπερκινητικότητα)
Πολλοί ενήλικες με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) παλεύουν με την αναβλητικότητα. Όταν αποσπάται η προσοχή σας τόσο από εξωτερικά ερεθίσματα, καθώς και από σκέψεις, μπορεί να είναι δύσκολο να ξεκινήσετε μια εργασία, ειδικά αν αυτή η εργασία είναι δύσκολη ή δεν σας ενδιαφέρει.
Περισσότεροι λόγοι για τους οποίους χρονοτριβούμε
Συχνά επινοούμε μια σειρά από δικαιολογίες ή εκλογικεύσεις για να δικαιολογήσουμε αυτή τη συμπεριφορά. Υπάρχουν κάποιοι βασικοί λόγοι για τους οποίους οι άνθρωποι αναβάλλουν:
1. Δεν γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν.
2. Δεν γνωρίζουν πώς να το κάνουν.
3. Δεν θέλουν να το κάνουν.
4. Δεν ενδιαφέρονται αν γίνει ή όχι.
5. Δεν έχουν διάθεση να το κάνουν.
6. Έχουν τη συνήθεια να περιμένουν μέχρι την τελευταία στιγμή.
7. Πιστεύουν ότι δουλεύουν καλύτερα υπό πίεση.
8. Υπολογίζουν ότι μπορούν να ολοκληρώσουν κάτι την τελευταία στιγμή.
9. Έλλειψη κινήτρου.
10. Ξεχνούν τις υποχρεώσεις τους.
11. Καθυστερούν μια εργασία προς όφελος μιας άλλης.
12. Δεν αισθάνονται αρκετά ενεργητικοί ή υγιείς.
•Τύποι αναβλητικότητας
Μερικοί ερευνητές ταξινομούν την αναβλητικότητα σε δύο βασικούς τύπους: παθητική και ενεργητική.
Παθητική αναβλητικότητα:
Το άτομο καθυστερεί την εργασία επειδή δυσκολεύεται να πάρει αποφάσεις και να ενεργήσει σύμφωνα με αυτές.
Ενεργητική αναβλητικότητα:
Το άτομο καθυστερεί την εργασία σκόπιμα επειδή η εργασία υπό πίεση του επιτρέπει να «αισθάνεται ότι έχει μία πρόκληση και του δίνει ένα ισχυρό κίνητρο»
Άλλοι ορίζουν τους τύπους αναβλητικών προσωπικοτήτων με βάση διαφορετικά στυλ συμπεριφοράς και έκφρασης της αναβλητικότητας, όπως:
Τελειομανής: Αναβάλλει τις εργασίες από το φόβο ότι δεν μπορεί να τις ολοκληρώσει τέλεια.
Ονειροπόλος: Αναβάλλει τις εργασίες επειδή δεν είναι καλός στο να δίνει σημασία στη λεπτομέρεια
Αντιδραστικός: Δεν πιστεύει ότι κάποιος πρέπει να υπαγορεύει το χρονοδιάγραμμά του
Αγχώδης: Αναβάλλει τις εργασίες καθώς φοβάται τις αλλαγές και τη φυγή από την άνεση αυτού που του είναι γνώριμο και οικείο.
Δημιουργός κρίσης: Αναβάλλει τις εργασίες επειδή του αρέσει να εργάζεται υπό πίεση
Πολυάσχολος: Αναλαμβάνει πάρα πολλά και δυσκολεύεται να βρει χρόνο για να ξεκινήσει και να ολοκληρώσει την εργασία
Οι μη αναβλητικοί άνθρωποι εστιάζουν στο έργο που πρέπει να γίνει. Έχουν ισχυρή προσωπική ταυτότητα και ανησυχούν λιγότερο για την κρίση του κόσμου. Τείνουν να έχουν ευσυνειδησία, αυτοπειθαρχία, επιμονή και προσωπική ευθύνη.
•Ο αντίκτυπος της αναβλητικότητας
Στις περιπτώσεις που η αναβλητικότητα γίνεται χρόνια, αρχίζει να έχει σοβαρό αντίκτυπο στην καθημερινότητα του ατόμου. Δεν έχει μόνο να κάνει με μια κακή διαχείριση χρόνου, αλλά χαρακτηρίζει έναν τρόπο ζωής, ο οποίος με τη σειρά του μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία και την κοινωνική, επαγγελματική και οικονομική ευημερία. Παρατηρούνται:
– Υψηλότερα επίπεδα στρες και ασθένειες.
– Αυξημένη επιβάρυνση στις κοινωνικές σχέσεις
– Αγανάκτηση από φίλους, οικογένεια, συναδέλφους, συντρόφους.
•Αντιμετώπιση
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να καταπολεμήσετε την αναβλητικότητα.
1. Φτιάξτε μια λίστα υποχρεώσεων: Για να σας βοηθήσουμε να παραμείνετε σε καλό δρόμο, εξετάστε το ενδεχόμενο να τοποθετήσετε μια καταληκτική ημερομηνία δίπλα σε κάθε εργασία.
2. Κάντε μικρά βήματα: Αναλύστε τα επιμέρους στοιχεία της λίστας σας σε μικρά, διαχειρίσιμα βήματα, ώστε οι εργασίες σας να μην φαίνονται ακατόρθωτες.
3. Αναγνωρίστε τα προειδοποιητικά σημάδια: Δώστε προσοχή σε τυχόν σκέψεις αναβλητικότητας και κάντε ό,τι καλύτερο μπορείτε για να αντισταθείτε στην παρόρμηση.
4. Εξαλείψτε την απόσπαση της προσοχής: Ρωτήστε τον εαυτό σας τι τραβάει περισσότερο την προσοχή σας—είτε το Instagram, οι ενημερώσεις του Facebook ή οι ειδήσεις—και απενεργοποιήστε αυτές τις πηγές απόσπασης της προσοχής.
5. Επιβραβεύστε τον εαυτό σας: Όταν ολοκληρώσετε εγκαίρως κάτι από τη λίστα υποχρεώσεών σας, συγχαρείτε τον εαυτό σας και επιβραβεύστε τον με το να επιδοθείτε σε κάτι που σας φαίνεται διασκεδαστικό.
