Κριτική | «Ο μπαμπάς, ο πόλεμος» στο Olvio: ψευδεπίγραφες ευημερίες, κάλπικες φιλοπατρίες και μια παράσταση σπαρταριστή. Έτσι, η γνωστή επιθετική και γεμάτη δράση σκηνική φόρμα του σκηνοθέτη δεν στέκεται μόνο παράλληλα αλλά κουμπώνει ιδανικά στο σαρωτικό συγγραφικό σχεδιασμό, στρεφόμενη και ελκόμενη από τον πυρήνα του. Σκηνοθετεί με οίστρο, γοητευτική ευεξία και με διακριτή ευγένεια, ακολουθώντας κατά γράμμα την «αποχαρακτήριση» των χαρακτήρων που ο ίδιος ο συγγραφέας επιβάλλει στη γραφή του, ακουμπώντας όμως με ευφυΐα σε όρους γελοιογραφίας.
Η φράση του Ηράκλειτου «πατήρ πάντων πόλεμος», που αποτέλεσε και τη βάση ανάπτυξης της διαλεκτικής ως φόρμα φιλοσοφικού ρεύματος και που σε αυτήν βασίστηκε η κοσμοθεωρία του μαρξισμού, αναμφισβήτητα απoτέλεσε η πηγή έμπνευσης του τίτλου αυτής της σαρκαστικής κωμωδίας του Ιάκωβου Καμπανέλλη.
Ο αναμορφωτής της ελληνικής θεατρικής σκηνής, ο Πατριάρχης του ελληνικού θεάτρου, ο άνθρωπος που ανάπτυξε τη νεοελληνική ηθογραφία ξεπερνώντας τον μονοσήμαντο σχολιασμό ατομικών χαρακτηριστικών αλλά αναζητώντας την κοινωνική προβολή και επίδρασή τους, έγραψε το έργο αρχές της δεκαετίας του 50, το παρέδωσε ολοκληρωμένο, διορθωμένο και συμπληρωμένο στον Κουν το 1979, ολοκληρώνοντας έτσι την περίφημη σατιρική αλληγορική τριλογία του, αυτήν του πολέμου (Παραμύθι χωρίς όνομα -1959, Οδυσσέα γύρισε σπίτι-1966 είναι τα άλλα δύο έργα της).
Εβδομήντα τρία χρόνια μετά, η παγκόσμια κοινωνικοπολιτική συνθήκη είναι προφανές ότι δεν έχει αλλάξει και πολύ . Το έργο δεν φαίνεται μόνο, αλλά είναι στην ουσία του φρέσκο και επίκαιρο , μιας και ο Καμπανέλλης επικεντρώνεται με όρους πολιτικούς στο μύχιο της μεταπολεμικής πραγματικότητας σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου οι νικητές του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου εξελίχθηκαν σε άξιους συνεχιστές του ίδιου ιδεολογικού πλέγματος που προωθεί τον πόλεμο (σε όποια μορφή του στρατιωτική ή οικονομική).
Ιμπεριαλισμός, εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, κέρδος, εξουσία, επίπλαστη οικονομική ευμάρεια , καπιταλιστικές αυταπάτες, πολεμικές μηχανές, ψυχροπολεμικό κλίμα, το αφήγημα της τουριστικής ανάπτυξης, ψευτοπατριωτισμός και χειραφετημένη πατριδολατρεία, επενδύσεις και κεφάλαια, εργασιακή εκμετάλλευση, το εμπόριο ενός «ένδοξου» πολιτισμού, αλλά και η εργαλειοποίηση του έξωθεν φόβου (κάποτε οι κομμουνιστές του «προπετάσματος», σήμερα οι Τούρκοι) προς ανάπτυξη του πολεμικού μηχανισμού και των στρατιωτικών εξοπλισμών, κατ’ όνομα μόνο διεθνείς οργανισμοί ειρήνης, περνάν από το αλληγορικό μικροσκόπιο του συγγραφέα και το ιστορικό εύρημα του, της Ρόδου του 305 π.Χ. και της πολιορκίας της από τον Δημήτριο. Οι λαοί, έτσι κι αλλιώς, πάντα πληρώνουν πολύ ακριβά τους απελευθερωτές τους και τους «συμμάχους» τους. Οι αλληγορίες του Καμπανέλλη είναι τόσο γερά και στέρεα δομημένες με ευφυή κωμικότητα, σπαρταριστούς (και συνάμα τόσο ρεαλιστικούς ) διαλόγους, με γλώσσα ρέουσα και άμεση. Κι ενώ το έργο πρόκειται για αναμφισβήτητη κωμωδία, αποτελεί ταυτόχρονα και ζωντανό εγχειρίδιο πολιτικής επιστήμης και οικονομίας, όπου εξηγούνται και αναλύονται οι όροι λειτουργίας των ιμπεριαλιστικών μηχανισμών, αποδίδοντας ένα θέατρο εξίσου ψυχαγωγικό αλλά βαθιά πολιτικοκοινωνικό. Η φράση του ήρωά του, του γλύπτη Χάρη «αν η ελευθερία της πατρίδας μου, δεν έχει την ελευθερία της σκέψης μου, τσιμέντο να γίνει» συμπυκνώνει με τρόπο δηκτικό το μήνυμα του έργου.
Δεν είναι καθόλου περίεργο που ο Κώστας Παπακωνσταντίνου, δεν άλλαξε σχεδόν ούτε κόμμα στο κείμενο του Καμπανέλλη. Ομολογουμένως, είχε πολύ δύσκολη δουλειά στην δραματουργική επεξεργασία με ένα έργο πολυπρόσωπο, πολυποίκιλτους χαρακτήρες και συμπεριφορές, να χωρέσει 20 ρόλους σε 8 ηθοποιούς και να μην αλλοιώσει κανένα στοιχεία της γραφής του συγγραφέα. Έτσι, η γνωστή επιθετική και γεμάτη δράση σκηνική φόρμα του σκηνοθέτη δεν στέκεται μόνο παράλληλα αλλά κουμπώνει ιδανικά στο σαρωτικό συγγραφικό σχεδιασμό, στρεφόμενη και ελκόμενη από τον πυρήνα του. Σκηνοθετεί με οίστρο, γοητευτική ευεξία και με διακριτή ευγένεια, ακολουθώντας κατά γράμμα την «αποχαρακτήριση» των χαρακτήρων που ο ίδιος ο συγγραφέας επιβάλλει στη γραφή του, ακουμπώντας όμως με ευφυΐα σε όρους γελοιογραφίας.
Οι οκτώ ηθοποιοί του Ελισσαίος Βλάχος, Χαρά Δημητριάδη, Αγγελική Μαρίνου, Δήμητρα Μητροπούλου, Μαριάννα Ντίρου, Δημοσθένης Ξυλαρδιστός, Γιώργος Σύρμας, Δημήτρης Τσιγκριμάνης εναλλασσόμενοι στους ρόλους, τους αποδίδουν φλερτάροντας με το γκροτέσκο και το φαρσικό, συγκροτώντας ένα ερμηνευτικό ανσάμπλ με απόλυτα ισορροπημένες καρικατουρίστικες ανθρώπινες συμπεριφορές. Οι εσωτερικοί ρυθμοί των διαλόγων εξωτερικεύονται με γρήγορες αλλαγές, στιγμιαίες ατάκες, και με ολοζώντανη ροή, με τη περιπαίζουσα μουσική του Βασίλη Κουτσιλιέρη, το αντιθετικό, διττό σκηνικό της Βίκυς Πάντζιου που υπαινίσσεται Άνοιξη και φωτιά μαζί, τα γεμάτα ζωντάνια κοστούμια της Ματίνας Μέγκλα, τα φώτα του Γιώργου Αγιαννίτη και βεβαίως με την κίνηση του Ηλία Χατζηγεωργίου, με ολόφωτα δηλαδή θεατρικά μέσα.
Έτσι επιτυγχάνεται ένας βομβαρδισμός κωμικότητας χωρίς υπερβολικές μεγαλοσχημίες, καφρίλες, και άλλες ευκολίες της κωμωδίας. Είναι η εύστοχη ανάδειξη του ευτράπελου, η εναλλαγή σαρκασμού και μαύρου χιούμορ, το παιχνίδι ανάμεσα στο ειλικρινές και το απατηλό, το προσωπείο και το πρόσωπο, σε μια παράσταση «έξω καρδιά», που υψώνει ανάστημα στον μιλιταρισμό και τις πολιτικές και πολιτιστικές αυταπάτες της εποχής.
Σκηνοθεσία: Κώστας Παπακωνσταντίνου
Κινησιολογία: Ηλίας Χατζηγεωργίου
Σκηνικά: Βίκυ Πάντζιου
Κοστούμια: Ματίνα Μέγκλα
Μουσική: Βασίλης Κουτσιλιέρης
Σχεδιασμός φωτισμών: Γιώργος Αγιαννίτης
Kατασκευή σκηνικού: Γκάυ Στεφάνου, Άννα Σάπκα, Χαρά Παπουνίδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Βάλια Τζιτζικάκη
Φωτογραφίες: Νίκος Βαρδακαστάνης
Επικοινωνία: Ευαγγελία Σκρομπόλα
Γραφιστική επιμέλεια: Μαύρα Γίδια
Παραγωγή: «Ξανθίας» ΑΜΚΕ
Ηθοποιοί: Ελισσαίος Βλάχος, Χαρά Δημητριάδη, Αγγελική Μαρίνου, Δήμητρα Μητροπούλου, Μαριάννα Ντίρου, Δημοσθένης Ξυλαρδιστός, Γιώργος Σύρμας, Δημήτρης Τσιγκριμάνης
Παράταση παραστάσεων: έως 25 Φεβρουαρίου, κάθε Σάββατο
στις 21.00 και Κυριακή στις 18:00
Διάρκεια: 105 λεπτά
Προπώληση: more.com
Η παράσταση πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.
Θέατρο OLVIO
Ιερά Οδός 67 & Φαλαισίας 7, Βοτανικός, τηλ: 210 34 14 118
Ώρες κράτησης εισιτηρίων: 17:00- 21:00
W www.olviotheater.gr | Μ olvio.info@gmail.com | FB OLVIO.theater
