του Γιάννη Παναγόπουλου //
Από τι είναι φτιαγμένο ένα τραγούδι που πιάνει κορυφή στα ερ – πλέι ραδιοφωνικών σταθμών; Γιατί εκείνο που το λένε “Και Τ’ Άλλο Καλοκαίρι”, σε στίχους Νίκου Μωραΐτη, μουσική Βασίλη Νάκη – Papercut και ερμηνεύει η Δήμητρα Γαλάνη, έγινε το κομμάτι του περασμένου καλοκαιριού; Ζητήσαμε από τον στιχουργό και τον συνθέτη του να μας μιλήσουν τα για “συστατικά” της συνεργασίας τους. Πώς είναι ένας καταξιωμένος – και εμπορικά – πλάστης των λέξεων να συνεργάζεται με ένα αουτσάιντερ της ηλεκτρονικής μελωδίας; Πώς η πρώτη τους συνεργασία κατάφερε να γίνει “απαραίτητη” για το κοινό; Ποια είναι τα σχέδια τους για το μέλλον; Εννοείται δεν υπάρχει μάνιουαλ αποδοχής στην τέχνη. Όμως κάθε “έργο”, μικρό ή μεγάλο, αδικημένο ή πετυχημένο, έχει τη δική του ιστορία. Ποια είναι εκείνη για το “Και Τ’ Άλλο Καλοκαίρι” που ακούστηκε και ακούγεται παντού;
-Πώς έφτασε ο ένας στον άλλο; Τι θυμάστε από την πρώτη σας επαφή; Έχοντας ακούσει ή διαβάσει ο ένας για τη δουλειά του άλλου ήταν σαν ήδη να γνωρίζεστε αν και δεν είχατε συστηθεί ποτέ;
Νίκος Mωραΐτης: Τον παρακολουθούσα τον Papercut, με ενθουσίαζαν τα αγγλόφωνά του αλλά και οι διασκευές του. Έλεγα «εδώ υπάρχει κάτι που ξεπερνάει τον όρο διασκευή». Όταν πλέον έκανε remix στο «Νερό», τραγούδι από τον δίσκο «Το βαλς των χαμένων μετά» που είχαμε κάνει με τη Δήμητρα Γαλάνη και τον Στάθη Δράκο, βρήκα την ευκαιρία να του μιλήσω περισσότερο και να διερευνήσω αν θα τον ενδιέφερε να κάνουμε μαζί έναν ελληνικό δίσκο. Ήταν η κατάλληλη στιγμή, γιατί και εκείνος σκεφτόταν σοβαρά αυτή την εκδοχή. Όλα έγιναν τόσο απλά, τόσο πηγαία, που γράψαμε καμιά 10αριά τραγούδια μέσω mail προτού καν γνωριστούμε από κοντά. Ήταν σχεδόν καρμικό όλο αυτό. Ναι, σαν να γνωριζόμασταν από πάντα…
Papercut: Αυτό που θυμάμαι πιο έντονα είναι η πρώτη φορά που του έστειλα κομμάτι για να το ντύσει με στίχους. Το στέλνω λοιπόν στον Νίκο με χαρά, προσμονή και αγωνία για το πώς θα του φανεί. Και περίμενα στίχους μετά από 5-6 ημέρες. Ε, λοιπόν, μετά από 2-3 ώρες μου στέλνει τους στίχους έτοιμους και τόσο ταιριαστούς. «Μα πώς;» τον ρωτάω. «Αν μ’ αρέσει κάτι, έτσι λειτουργώ» μου απαντάει. Τον θαύμασα τόσο πολύ εκείνη τη στιγμή, καθώς θαυμάζουμε αυτό που μας λείπει. Εγώ δεν «το ‘χω» με τις λέξεις, «το ΄χω» με τις νότες.
-Το τραγούδι «Και Τ’ Άλλο Καλοκαίρι» είναι προπομπός άλμπουμ. Υπάρχουν ιδέες για τραγούδια και υποψήφιοι στίχοι έτοιμοι να τα “ντύσουν”;
NM: Υπάρχουν αυτή τη στιγμή περισσότερα τραγούδια από όσα χωράει ένας δίσκος. Το κάθε κομμάτι του παζλ θα μπει στη θέση του ανάλογα με τους ερμηνευτές που θα έχουμε. Έχουμε αποφασίσει να συμμετάσχουν τέσσερις φωνές. Τις δύο τις ξέρουμε -Δήμητρα Γαλάνη, Άλκηστις Πρωτοψάλτη-, τις άλλες δύο τις αναζητούμε.
//Η Δήμητρα Γαλάνη είναι τα Επτάνησα της μουσικής μας. Δηλαδή ό,τι πιο δυτικό, ευρωπαϊκό και καλλιεργημένο έχουμε ως λαός στο τραγούδι μας. Υπάρχει αναζήτηση, σκέψη, ευθύνη πίσω από κάθε ερμηνεία της, αλλά με μία φυσικότητα που τα κάνει όλα να φαίνονται απλά και εύκολα.// Νίκος Mωραΐτης
-Πολλοί λεέε πως το τραγούδι σας είναι ένα “διαφορετικό” κομμάτι που έκανε μέινστριμ πορεία στο ραδιοφωνικό ερ – πλέι. Για παράδειγμα η διαφορά, στο ελληνικό τραγούδι, ανάμεσα σ’ ένα εναλλακτικό κομμάτι και ένα “μαζικό” είναι αν έχει μπουζούκι;
NM: Για να ξεκινήσω από το μπουζούκι, όχι, κατά τη γνώμη μου δεν καθορίζει αυτό τη διάκριση ανάμεσα σε εναλλακτικό και μέινστριμ. Η συνολική προσωπικότητα του τραγουδιού δίνει την τελική ταυτότητα. Ο papercut είναι εναλλακτικός γιατί αυτό είναι το περίβλημά του, όμως, βαθιά το DNA του έχω την αίσθηση ότι είναι πολύ πιο μαζικό. Αποδεικνύεται με το «Και τ’ άλλο καλοκαίρι» που τελικά αφορά πολύ περισσότερο κόσμο από ό,τι νομίζαμε. Είναι εναλλακτικό το τραγούδι αυτό τελικά; Ειλικρινά δεν ξέρω πού να το κατατάξω. Ακουμπάει πολλές περιοχές, κυρίως όμως λειτουργεί στο πεδίο της ανάμνησης. Μεταφέρει μία μνήμη καλοκαιριού περασμένων δεκαετιών.
//Έχω την τύχη να βιοπορίζομαι από άλλη εργασία, οπότε ευτυχώς δεν χρειάστηκε, ακόμα, να εντάξω τη λέξη «καριέρα» στη μουσική μου.// Papercut
-Ήταν ρίσκο να απευθυνθείτε στη Δήμητρα Γαλάνη; Ποια ήταν η αντίδραση της στο άκουσμα του τραγουδιού σας;
NM: Με τη Δήμητρα ποτέ δεν υπάρχει ρίσκο. Μόνο ευλογία. Της στείλαμε κάποια κομμάτια και διάλεξε δύο για να πει στον δίσκο μας. Το ένα ήταν το «Και τ’ άλλο καλοκαίρι». Είναι ένα τραγούδι που έχει μία απλότητα, δε διεκδικεί ποιητικές δάφνες, έχει όμως μία καθαρότητα που ταιριάζει στη Δήμητρα.
-Τι είναι η Δήμητρα Γαλάνη για το ελληνικό τραγούδι;
NM: Η Δήμητρα Γαλάνη είναι τα Επτάνησα της μουσικής μας. Δηλαδή ό,τι πιο δυτικό, ευρωπαϊκό και καλλιεργημένο έχουμε ως λαός στο τραγούδι μας. Υπάρχει αναζήτηση, σκέψη, ευθύνη πίσω από κάθε ερμηνεία της, αλλά με μία φυσικότητα που τα κάνει όλα να φαίνονται απλά και εύκολα.
P: Το τί είναι η Δήμητρα Γαλάνη για το ελληνικό τραγούδι, το απαντάει εδώ και δεκαετίες ο κόσμος. Θα σου απαντήσω όμως με μια ιστορία από το στούντιο. Τραγουδάει η Δήμητρα το στίχο «και τ’ άλλο Καλοκαίρι μαζί να μας βρει, μαζί να μας βρει» και της λέω αυθόρμητα και με πάσα ειλικρίνεια «αχ βρε Δήμητρα, μακάρι να τους βρει μαζί, ΜΑΚΑΡΙ!». Και γέλασε. Κατάλαβες; Με έπεισε η φωνή της ότι αυτοί οι δύο άνθρωποι π ρ έ π ε ι να είναι μαζί.
-Οι δουλειές του Papercut ήταν πάντα μια υπόσχεση για μεγαλύτερα πράγματα στο ελληνικό τραγούδι. Ακούστηκαν στο ραδιόφωνο. Ο κόσμος μίλησε για την αφεντιά τους δεξιά και αριστερά. Πώς ορίζεις – Papercut – την έννοια, την ιδέα καριέρα – πορεία στο τραγούδι;
P: Έχω την τύχη να βιοπορίζομαι από άλλη εργασία, οπότε ευτυχώς δεν χρειάστηκε, ακόμα, να εντάξω τη λέξη «καριέρα» στη μουσική μου. Μου αρέσει όμως η άλλη λέξη που έδωσες, «πορεία». Αυτή την έχω διανύσει, μέσα από τα «όχι» που έχω πει, ασχολούμενος μόνο με “μουσικά σχέδια” που μου αρέσουν και με εκφράζουν. Έχω πει όχι ακόμα και σε πράγματα που μου άρεσαν, γιατί ένιωθα ότι δεν χρειάζονται «πείραγμα». Έχω πει όχι ακόμα και σε πράγματα που με κάλυπταν ως είχαν και δεν ένιωθα ότι έχω κι εγώ να προσθέσω κάτι. Ακριβώς όπως θα μπορούσε να γίνει σε μία συζήτηση. Αν τα λέει καλά αυτός που μιλάει, γιατί να πεταχτώ κι εγώ να πω κάτι; Για να πω ότι μίλησα; Αυτός, λοιπόν, θα έλεγα ότι είναι ο ορισμός της πορείας μου. Μιλάω μόνο όταν έχω κάτι να πω, αλλιώς σωπαίνω, και όταν μιλώ λέω αυτό που πιστεύω, όχι αυτό που θες να ακούσεις.
-Μετράμε τις ζωές μας με τα καλοκαίρια; Η απόσταση του χρόνου που χωρίζει το ένα από το άλλο ποια διάσταση έχει; Στην τελική… καλοκαίρι είναι οι διακοπές; Είναι οι τοποθεσίες, μακριά από την πόλη, που γευόμαστε τις ανέμελες μέρες και νύχτες μας;
P: Ήμουν πάντα φθινοπωρινός τύπος. Αυτή ήταν «η εποχή» μου. Ήταν, και είναι ακόμα, η επανεκκίνησή μου. Από τότε όμως που έφτιαξα οικογένεια με τον άνθρωπο που αγαπώ, ανυπομονώ για τα καλοκαίρια μας. Γιατί τότε προλαβαίνουμε να φτιάξουμε μαζί όμορφες αναμνήσεις. Εάν, λοιπόν, το φθινόπωρο είναι για μένα το «για πάμε», το καλοκαίρι είναι πλέον το «για πάντα».
-Αν έχετε ή είχατε στα σκαριά νέο τραγούδι ποια ή ποιος θα θέλατε να είναι η ή ο ερμηνευτής του;
P: Σε ένα τελείως φαντασιακό επίπεδο θα σου απαντήσω και θα σου πω, η Τζένη Βάνου.
N M: Σε πραγματικό όμως επίπεδο έχουμε κάτι εξίσου ελκυστικό: Έρχεται η σειρά της Άλκηστης Πρωτοψάλτη τον Οκτώβριο.
