Προσοχή! Εύθραυστον! – Χρήστος Δεστούνης
Εξομολογήσεις που μετατρέπονται σε αναμετρήσεις. Με τους εαυτούς, με τους άλλους. Εντός κι εκτός. Με την προσοχή που δίνουμε σε ένα πολύτιμο κρύσταλλο. Γιατί τι άλλο, είναι η ψυχή από ένα διάφανο κρύσταλλο. Κάποτε θολό. Κάποτε βρώμικο. Κάποτε λαμπερό. Πάντα όμως κρύσταλλο. Άνθρωποι της τέχνης σε δέκα ερωτήσεις-δέκα ιστορίες που μοιάζουν προσωπικές, μπορεί να αφοράν όμως όλους. Α, και μια ερώτηση για την ίδια την Τέχνη. Πως αλλιώς…
Χρήστος Δεστούνης, ηθοποιός. Την περίοδο αυτή παίζει στην παράσταση «ΠΑΝΤΒΑΛ-μια λοξή ματιά στο Υπόγειο» του Φ.Μ. Ντοστογιέφσκι σε σκηνοθεσία Λίλλυς Μελεμέ στο Θέατρο Art6
Μια ιστορία που με συνοδεύει… Από μικρός είχα μια αδυναμία στον παππού μου. Δυστυχώς τον έχασα νωρίς. Οι ιστορίες όμως που μου έλεγαν για αυτόν με βοήθησαν να τον κρατήσω ζωντανό στη μνήμη μου και στην καρδιά μου. Άρχισα σιγά σιγά να πλάθω ιστορίες για αυτόν από μόνος μου να τον ονειρεύομαι και με αυτόν τον τρόπο να τον κρατάω ζωντανό. Αυτή είναι μια ιστορία που έπλασα για αυτόν και με ακολουθεί μέχρι και σήμερα…
Κάθε απόγευμα, όταν ο ήλιος χαμήλωνε και έβαφε τον ουρανό με πορτοκαλί και ροζ αποχρώσεις, ο παππούς καθόταν στη μεγάλη ξύλινη καρέκλα της αυλής. Εγώ, μικρός ακόμα, χωνόμουν δίπλα του, κουλουριασμένος σαν γάτος, και περίμενα να ξεκινήσει την αφήγησή του.
«Βλέπεις το φως, αγόρι μου;» μου έλεγε πάντα, δείχνοντας τον ουρανό με το χέρι του, που είχε ρόζους από τα χρόνια και τη δουλειά. «Αυτό το φως είναι σαν τις αναμνήσεις. Δεν φεύγει ποτέ πραγματικά. Ακόμα κι όταν πέσει η νύχτα, αυτό που είδες, αυτό που έζησες, μένει χαραγμένο μέσα σου.»
Τότε δεν καταλάβαινα ακριβώς τι εννοούσε, αλλά μου άρεσε να τον ακούω. Η φωνή του ήταν ζεστή, βαθιά, γεμάτη ιστορίες. Μου μιλούσε για τα παιδικά του χρόνια, για τα καλοκαίρια που περνούσε στις θάλασσες, για τη γιαγιά που τον έκανε να γελάει ακόμα και στις δύσκολες μέρες.
Όταν με έβλεπε σκεφτικό, μου χάιδευε τα μαλλιά και γελούσε. «Μην κρατάς ποτέ τίποτα μέσα σου, μικρέ μου. Όλα γίνονται πιο ελαφριά όταν τα μοιράζεσαι.»
Τώρα, χρόνια μετά, κάθε φορά που κοιτάζω το δειλινό, τον φαντάζομαι δίπλα μου. Να κάθεται στην παλιά ξύλινη καρέκλα, να με κοιτάζει με εκείνο το βλέμμα που ήξερε να ηρεμεί κάθε ανησυχία μου. Και τότε θυμάμαι πως είχε δίκιο. Οι αναμνήσεις δεν φεύγουν ποτέ.Είναι πάντα εκεί, σαν το φως που σβήνει, αλλά δεν χάνεται ποτέ πραγματικά.
Ένα πρόσωπο που με σημαδεύει… Υπάρχουν άνθρωποι που περνούν από τη ζωή μας και την αγγίζουν ελαφρά, σαν αεράκι. Και υπάρχουν κι εκείνοι που αφήνουν βαθιά σημάδια, σαν ρίζες δέντρου που απλώνονται μέσα μας, δίνοντάς μας δύναμη ακόμα κι όταν δεν είναι πια εκεί. Ο πατέρας μου ήταν ένας τέτοιος άνθρωπος.
Το αποτύπωμά του δεν είναι μόνο στις αναμνήσεις μου, στις στιγμές που γελάσαμε ή στις φορές που διαφωνήσαμε. Είναι στον τρόπο που σκέφτομαι, στον τρόπο που στέκομαι απέναντι στη ζωή. Είναι στις λέξεις που χρησιμοποιώ, στα μαθήματα που με δίδαξε χωρίς να χρειαστεί να πει πολλά.
Όταν φοβάμαι, θυμάμαι τη φωνή του. Όταν νιώθω αδύναμος, σκέφτομαι τη δύναμή του. Όταν πρέπει να πάρω μια δύσκολη απόφαση, αναρωτιέμαι: Τι θα έκανε εκείνος; Και κάπως έτσι, ακόμα κι αν ο χρόνος προχωρά, εκείνος είναι πάντα εκεί.
Μια κατάσταση που με τσακίζει… Με τσακίζει η αδικία, ειδικά όταν αφορά ανθρώπους που αγαπώ. Όταν βλέπω ανθρώπους να προσπαθούν, να δίνουν την ψυχή τους, και να μην αναγνωρίζονται. Όταν συναισθήματα δεν εκτιμώνται, όταν αξίες θεωρούνται δεδομένες. Είναι σκληρό να βλέπεις το σωστό να παραβλέπεται και το λάθος να επιβραβεύεται. Όμως, όσο κι αν με πληγώνει, δεν με κάνει να σταματώ να πιστεύω στους ανθρώπους. Γιατί υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που αναγνωρίζουν, που εκτιμούν, που σέβονται. Και τελικά, αυτοί είναι που κάνουν τη διαφορά.
Ένα όνειρο που με «στοιχειώνει»… Δεν με στοιχειώνει κανένα όνειρο, γιατί τα όνειρά μου τα κυνηγάω και τα κάνω πραγματικότητα. Κάποια ίσως χρειάστηκαν χρόνο, άλλα ίσως πήραν άλλη μορφή από ό,τι φανταζόμουν, αλλά δεν τα άφησα ποτέ να με βαραίνουν – τα μετέτρεψα σε στόχους.
Τα όνειρα δεν είναι φαντάσματα που μας κυνηγούν, αλλά δρόμοι που πρέπει να έχουμε το θάρρος να περπατήσουμε.Αν υπάρχει κάτι που θα μπορούσε πραγματικά να με στοιχειώσει, δεν είναι κάποιο άπιαστο όνειρο, αλλά η σκέψη ότι δεν προσπάθησα να το κάνω πραγματικότητα. Η αβεβαιότητα του «αν» και του «μήπως» είναι πολύ πιο τρομακτική από οποιαδήποτε αποτυχία. Προτιμώ να κυνηγήσω ένα όνειρο και να αποτύχω, παρά να αναρωτιέμαι μια ζωή πώς θα ήταν αν είχα τολμήσει.
Ξέρω πως η ζωή δεν είναι πάντα εύκολη και πως μερικά όνειρα απαιτούν κόπο, θυσίες και υπομονή. Όμως, δεν με φοβίζει η προσπάθεια – με φοβίζει η στασιμότητα. Με φοβίζει η ιδέα να ξυπνήσω μια μέρα και να συνειδητοποιήσω ότι άφησα τη ζωή να περάσει χωρίς να παλέψω για όσα ήθελα.
Γι’ αυτό, όσο έχω δύναμη, θα συνεχίζω να κάνω τα όνειρά μου πραγματικότητα. Και αν ποτέ έρθει η στιγμή που κάτι θα με στοιχειώσει, θα είναι μόνο η σκέψη πως κάποτε δίστασα, πως κάποτε φοβήθηκα να κυνηγήσω αυτό που αγαπούσα. Αλλά δεν θα το επιτρέψω.
Γιατί, στο τέλος, τα όνειρα δεν υπάρχουν για να μας τρομάζουν. Υπάρχουν για να μας δίνουν λόγο να προχωράμε.
Θραύσματα που με ολοκληρώνουν… Η ζωή μου δεν είναι φτιαγμένη μόνο από επιτυχίες, όμορφες στιγμές και σωστές επιλογές. Είναι φτιαγμένη και από λάθη. Λάθη μικρά και μεγάλα, λάθη που πλήγωσαν, που με έκαναν να αμφισβητήσω τον εαυτό μου, που με έφεραν αντιμέτωπο με τις συνέπειές τους. Κι όμως, δεν τα βλέπω ως βαρίδια που με κρατούν πίσω. Τα βλέπω ως θραύσματα που με ολοκληρώνουν.
Κάθε λάθος που έχω κάνει με έχει διδάξει κάτι. Μου έδειξε ποιος είμαι, τι αντέχω, πώς μπορώ να γίνω καλύτερος. Τα λάθη μου με έκαναν να ωριμάσω, να μάθω να αναλαμβάνω την ευθύνη των πράξεών μου, να ζητώ συγγνώμη όταν χρειάζεται και, κυρίως, να συγχωρώ τον εαυτό μου.
Υπήρξαν στιγμές που τα λάθη μου με έκαναν να νιώσω αδύναμος. Σκέψεις όπως «αν μπορούσα να γυρίσω τον χρόνο πίσω» ή «αν είχα κάνει κάτι διαφορετικά» με στοίχειωναν. Όμως, έμαθα πως το παρελθόν δεν αλλάζει—αλλάζει μόνο ο τρόπος που το κουβαλάμε. Και εγώ επιλέγω να το κουβαλώ σαν μάθημα, όχι σαν βάρος.
Τα λάθη μου είναι τα θραύσματα που μου έμαθαν την αξία της προσπάθειας, της δεύτερης ευκαιρίας, της αυτογνωσίας. Αν δεν είχα κάνει λάθη, ίσως δεν θα ήξερα τι πραγματικά θέλω. Δεν θα είχα καταλάβει πόσο σημαντικό είναι να πέφτεις, αλλά και να βρίσκεις τη δύναμη να σηκώνεσαι.
Έτσι, δεν τα φοβάμαι πια. Τα λάθη μου είναι κομμάτια μου. Και χωρίς αυτά, δεν θα ήμουν ο άνθρωπος που είμαι σήμερα.
Ένας ανεκπλήρωτος στόχος… Ήθελα πάντα να γίνω ηθοποιός. Ξεκίνησα τη σχολή, έπαιξα στο θέατρο και την τηλεόραση, όμως προσωπικοί λόγοι με ανάγκασαν να σταματήσω. Για χρόνια, το όνειρό μου έμεινε στην άκρη, χωρίς να ξέρω αν θα το ξαναζήσω.
Όμως, κάποια στιγμή, πήρα την απόφαση να επιστρέψω. Και το έκανα. Σήμερα, παίζω ξανά στο θέατρο και νιώθω υπέροχα. Ο στόχος που κάποτε φαινόταν ανεκπλήρωτος, τελικά βρήκε τον δρόμο του. Και αυτό μου έμαθε πως, ό,τι αγαπάμε πραγματικά, βρίσκει πάντα τρόπο να επιστρέψει στη ζωή μας.
Κανένας στόχος δεν είναι ανέφικτος και κανένα όνειρο δεν τελειώνει πραγματικά, αν μέσα μας συνεχίζουμε να το διεκδικούμε.
Ένας εκπληρωμένος «έρωτας»… Δεν θα μιλήσω για έναν έρωτα του παρελθόντος, γιατί αυτή τη στιγμή ζω έναν τέτοιο έρωτα. Και είναι ό,τι πιο όμορφο.
Τι δικό μου θα καταργούσα; Θα καταργούσα τις στιγμές που αμφισβήτησα τον εαυτό μου. Γιατί τελικά, κάθε δυσκολία με οδήγησε εδώ που είμαι σήμερα.
Τι «ξένο» θα υιοθετούσα;Θα υιοθετούσα την πειθαρχία που βλέπω σε πολιτισμούς όπως ο ιαπωνικός. Την αφοσίωση σε έναν στόχο, την προσήλωση στη λεπτομέρεια, τη σταθερότητα στις επιλογές. Πιστεύω ότι η πειθαρχία είναι το κλειδί για να πετύχεις πραγματικά ό,τι ονειρεύεσαι.
Εγώ κι Εγώ… εχθροί ή φίλοι; Φίλοι. Παλιά μπορεί να αμφισβητούσα τον εαυτό μου, αλλά πλέον έχω μάθει να με στηρίζω, να με σέβομαι και να με αποδέχομαι. Στο τέλος της ημέρας, ο εαυτός μου σίγουρα θα είναι πάντα εκεί για μένα.
Στην τέχνη υπάρχει νέο και παλιό; Στην τέχνη δεν υπάρχει απόλυτα νέο και παλιό. Κάθε δημιουργία είναι μέρος μιας αέναης συνομιλίας ανάμεσα στο χθες και το σήμερα. Το “παλιό” δεν χάνεται, δεν ξεπερνιέται· είναι η βάση πάνω στην οποία χτίζεται το “νέο”. Ό,τι θεωρούμε πρωτοποριακό σήμερα, συχνά έχει ρίζες σε κάτι που προϋπήρχε, απλώς διαβάζεται με διαφορετικό βλέμμα.
Ένα θεατρικό έργο, μια ταινία, ένα μουσικό κομμάτι μπορεί να αποκτήσει νέα διάσταση μέσα από μια σύγχρονη ερμηνεία. Το κλασικό δεν πεθαίνει, γιατί προσαρμόζεται, επανερμηνεύεται, βρίσκει νέους τρόπους να συγκινεί. Αντίστοιχα, το καινούριο δεν είναι μια ριζική τομή με το παρελθόν, αλλά μια συνέχεια, μια αναδημιουργία.
Η τέχνη είναι ζωντανός οργανισμός. Δεν εγκλωβίζεται σε εποχές, δεν έχει ημερομηνία λήξης. Εξελίσσεται, μεταμορφώνεται και παραμένει πάντα επίκαιρη, γιατί μιλά στην ανθρώπινη ψυχή, που παραμένει διαχρονικά η ίδια.
