Δημιουργικός ζωγράφος, σχεδιαστής και χαράκτης, ο Ρέμπραντ Βαν Ράιν θεωρείται ο μεγαλύτερος καλλιτέχνης της “Χρυσής Εποχής” της Ολλανδίας. Αρχικά εργάστηκε στη γενέτειρά του, το Λέιντεν και από το 1632 και μετά, στο Άμστερνταμ, όπου είχε σπουδάσει κοντά στον επιδραστικό, ιστορικό ζωγράφο Πίτερ Λάστμαν. Ο Ρέμπραντ δεν ταξίδεψε ποτέ στο εξωτερικό αλλά μελέτησε σε βάθος το έργο των καλλιτεχνών του Βορρά που έζησαν στην Ιταλία, όπως ο Λάστμαν, ο ζωγράφος από την Ουτρέχτη Χέρριτ βαν Χόντχορστ (κύριος σύνδεσμος του Ρέμπραντ με τον Καραβάτζο), ο Άντονι βαν Ντάικ, ο Άνταμ Ελσχάιμερ και ο Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς.
Σημαντική για την εξέλιξη του Ρέμπραντ ήταν η μελέτη του πάνω στους ανθρώπους, τα αντικείμενα και το περιβάλλον τους, όπως έκδηλα αποτυπώνεται στις πρώτες του αυτοπροσωπογραφίες και στον πίνακα “ο Άγιος Παύλος στη φυλακή” του 1627 (Staatsgalerie, Στουτγκάρδη).
•Η ικανότητα του Ρέμπραντ στην άμεση παρατήρηση ήταν εξαιρετική και χαρακτήρισε το σύνολο της καριέρας του. Παρά τη διαρκή εξέλιξη του στυλ του, οι συναρπαστικές αποτυπώσεις του φωτός, του χώρου, της ατμόσφαιρας, της φόρμας, της υφής και των ανθρώπινων καταστάσεων του Ρέμπραντ εντοπίζονται από το ύστερο έργο του (όπως “η Εβραία νύφη”, Rijksmuseum, Άμστερνταμ) μέχρι τα χρόνια του Λέιντεν και το πρώιμο έργο του.
Στο Άμστερνταμ, ο Ρέμπραντ έγινε διακεκριμένος πορτρετίστας κερδίζοντας την προσοχή με δραματικές συνθέσεις όπως το “Μάθημα ανατομίας του Δρ. Τουλπ” (1632, Mauritshuis, Χάγη).
Για την εξασφάλιση προμηθειών, ο καλλιτέχνης συνεργάστηκε με τον Μεννονίτη έμπορο τέχνης Hendrick Uylenburgh και στη συνέχεια παντρεύτηκε την ξαδέρφη του, Σάσκια, το 1634. Οι Μεννονίτες υποστήριζαν μια πιο προσωπική ερμηνεία της Αγίας Γραφής, η οποία πιθανώς επηρέασε τον υποκειμενικό και συχνά συγκινητικό τρόπο που πλησίαζε ο Ρέμπραντ τα βιβλικά θέματα. Ο καλλιτέχνης έγινε πολύ επιτυχημένος το 1630, όταν είχε αρκετούς μαθητές και βοηθούς. Ξεκίνησε τη δική του συλλογή έργων τέχνης, και έζησε τη ζωή γύρω από την τέχνη και τον πολιτισμό, ειδικά στην εντυπωσιακή κατοικία που αγόρασε το 1639 (σήμερα είναι το Rembrandt House Museum). Ο Ρέμπραντ αποπνέει αυτοπεποίθηση και αβρότητα στην ”Αυτοπροσωπογραφία” του το 1640 (Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο), η οποία διαμορφώθηκε πάνω στα πρότυπα των εκλεπτυσμένων πορτρέτων των Ραφαήλ και Τιτσιάνου. Αυτοί οι καλλιτέχνες μάλλον ενέπνευσαν τον ζωγράφο να υπογράφει τα έργα του μόνο ως Ρέμπραντ αφαιρώντας το βαν Ράιν. Αυτό συνέβη την εποχή που ο καλλιτέχνης ζούσε και δημιουργούσε στο Άμστερνταμ.
Στη δεκαετία του 1640, το θεατρικό ύφος του Ρέμπραντ της προηγούμενης δεκαετίας έδωσε τη θέση του σε έναν πιο αναστοχαστικό τρόπο, ένα ώριμο παράδειγμα του οποίου είναι το έργο “Ο Αριστοτέλης με μια προτομή του Ομήρου” (1653; 61.198).
Η αλλαγή αντικατοπτρίζει την αισθητική της περιόδου αλλά και προσωπικές καταστάσεις, όπως ο θάνατος της Σάσκιας το 1642, τα οικονομικά προβλήματα, καθώς και την ταραχώδη σχέση του καλλιτέχνη με τη νοσοκόμα του γιου του, Γκέιρτγε Ντιρξ και στη συνέχεια τη σχέση του με την αντικαταστάτριά της, Χέντριγκε Στόφελς. Το μεγάλο ομαδικό πορτραίτο γνωστό ως “Νυχτερινή Περίπολος”, το 1642 (Rijksmuseum) σηματοδοτεί το τέλος των πιο επιτυχημένων χρόνων του Ρέμπραντ.
•Λέγεται πως υπήρξε μεγάλη δυσαρέσκεια από πελάτες του που χάλασε τη φήμη του, το γεγονός όμως αυτό διαψεύδεται από τις πολύ μεγάλες συνεργασίες του Ρέμπραντ με τον πανίσχυρο έμπορο τέχνης Γιαν Σιξ και την κυβέρνηση του Άμστερνταμ. O Ρέμπραντ συνέχισε να δημιουργεί ακόμη και μετά την κήρυξη πτώχευσής του το 1656. Από την περίοδο αυτή υπάρχουν δεκάδες αριστουργήματα, όπως οι “Οι σύνδικοι της συντεχνίας των υφασματεμπόρων”(1662, Rijksmuseum).
Οι δυνάμεις της ευρηματικότητας και της αντίληψης, που έκαναν τον Ρέμπραντ διάσημο ζωγράφο στην εποχή του, τον έκαναν επίσης δεξιοτέχνη σχεδιαστή και τον πιο καινοτόμο χαράκτη του δέκατου έβδομου αιώνα. Σε περίπου 350 χαρακτικά, επέκτεινε την ικανότητα του μέσου με το να προτείνει διάφορα είδη φωτισμού και ζωγραφικών εφέ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το έργο του “οι Τρεις Σταυροί “ του 1653, όπου η χρήση του φωτός γίνεται με τον πιο δραματικό τρόπο για να αποτυπώσει τη Σταύρωση του Χριστού.
Ο Ρέμπραντ ενέπνευσε πολλούς Ολλανδούς και Γερμανούς ζωγράφους του 17ου αιώνα, καθώς και καλλιτέχνες του 18ου αιώνα σε όλη την Ευρώπη, όπως τους Φραγκονάρ και Τιέπολο, καθώς και ένα ευρύ φάσμα ρεαλιστών του 19ου αιώνα. Πολλές απομιμήσεις έγιναν σε μεταγενέστερες περιόδους, αλλά η μεγάλη πλειοψηφία αυτών των απομιμήσεων προέρχονται από συγχρόνους του και υποδηλώνουν ότι η προσέγγισή του στη ζωγραφική επηρέασε ένα αρκετά μεγάλο κοινό, ειδικά στο Άμστερνταμ.
