Θεοδοσία Τσάτσου: "Δεν υπάρχει όραμα πια..."

Όσα έχει να πει, θέλει να τα πει δυνατά. Η Θεοδοσία Τσάτσου πλέει στο δικό της καλλιτεχνικό πέλαγος. Έχουν περάσει κοντά στις τρεις δεκαετίες από την εποχή που έσκασε με τους Μπλε στην Ελληνική δισκογραφία και με κομμάτια σαν τα “Νιώθω ενοχές”, “Φοβάμαι” ήταν σαν να μας φώναξε πως η έννοια «ροκ τραγουδίστρια» δεν είναι, τελικά, εξαφανισμένο είδος στη χώρα. Η ερμηνεύτρια, συνθέτης, στιχουργός με τη ροκ-μπλουζ-world φωνή που συνειδητά απαρνήθηκε τη συμβατική καριέρα, στο πέρασμα του χρόνου εμφανίζονταν και εξαφανίζονταν αφήνοντας γερά ραδιοφωνικά σινγκλς –“Που να’ σαι τώρα”, “Ζωή”– υπάρχει γύρω μας με τους δικούς της όρους. Οι εμφανίσεις, με την μπάντα που τη συνοδεύει, στο Faust 8, 22, 29 Δεκεμβρίου 2022 και 5 Ιανουαρίου 2023 έχουν το δικό τους ενδιαφέρον. Η Θεοδοσία θα ζει για τρεις ώρες στη σκηνή. Πόσοι καλλιτέχνες το αντέχουν αυτό πια;

-Σε θυμάμαι στους Μπλε. Σε θυμάμαι και μόνη σου αμέσως μετά από αυτούς. Σε συναντώ σήμερα μετά από πολλά χρόνια. Με τα live που δίνεις στο Faust είναι σαν να επανασυστήνεσαι στο κοινό;

Υπάρχω και παίζω, άσχετα αν το μαθαίνει ο κόσμος. Έπαιξα στο Half Note πριν τον κορονοϊό, έπαιξα και μετά. Έκανα μερικά live εκεί γιατί μου αρέσει ο χώρος. Όπως και να έχει, υπάρχω. Οι περισσότεροι νομίζουν πως συμβαίνει το αντίθετο, απλώς η φάση που κάνω δεν διαφημίζεται και τόσο. Μπορεί να μην ακούγεται, μπορεί να μη μαθαίνεται αλλά υπάρχει μια συνέχεια σε αυτό που κάνω.

-Θα υπάρξουν και νέες ηχογραφήσεις;

Γράφω και ηχογραφώ συνέχεια στο σπίτι. Αλλά το πότε θα μπούμε με το συγκρότημα στούντιο για να κάνουμε άλμπουμ είναι κάτι που δεν το γνωρίζω.

-Θα το ήθελες αυτό πάντως;

Φυσικά και θα το ήθελα, απλώς τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα για εμάς τους καλλιτέχνες. Πια, μια δισκογραφική παραγωγή πρέπει να τη στηρίξεις οικονομικά μόνος σου. Δεν γίνεται αλλιώς.

-Καλλιτεχνικά συστήθηκες στο κοινό σε μια εποχή που υπήρχε δισκογραφία, που υπήρχαν οι δισκογραφικές εταιρείες.

Συγνώμη που σε διακόπτω, οι δισκογραφικές εταιρείες δεν σταμάτησαν να υπάρχουν.

-Δεν έχουν όμως την ίδια δυναμική πια.

Κοίτα, δεν ασχολούμαι καθόλου με το κοινοβούλιο της μουσικής σκηνής. Είμαι σε άλλη φάση εδώ και αρκετά χρόνια. Δεν με ενδιαφέρουν οι εταιρείες. Εκτός αν υπάρξει κάποια που θα κυκλοφορήσει το υλικό μου χωρίς να μου ζητήσει να τραγουδήσω με κάποιον άλλο ή να ερμηνεύσω τραγούδια άλλου συνθέτη. Δεν μου άρεσε, δεν μου αρέσει ο τρόπος που χειρίζονται τους καλλιτέχνες οι εταιρείες. Μιλώ για εκείνες που έχω συνεργαστεί. Κάποτε, παραγωγός μεγάλης δισκογραφικής φίρμας μου είπε στα μούτρα ξεκάθαρα: “Δεν αντέχω άλλο πια τους καλλιτέχνες”. Αυτό είναι το θέμα. Φτιάξανε ένα σκηνικό που δεν έχουν προβλήματα μ’ εμάς τους καλλιτέχνες. Από τη στιγμή που δέχεσαι να παίξεις το παιχνίδι όπως το έχουν σκηνοθετήσει, η τέχνη χάνεται. Αυτό το παιχνίδι δεν το έπαιξα ποτέ. Έκανα κάποια πράγματα για να μπορέσω να υπάρχω αλλά δεν θυσιάστηκα. Υπήρξε μια εποχή που αναρωτιόμουν “είμαι η Θεοδοσία η δικιά μου ή η Θεοδοσία η δική τους;”.

-Ακούγοντάς σε να το λες αυτό σκέφτομαι τους υπόλοιπους καλλιτέχνες που προβάλλονται ως φτασμένοι ή ως σχεδόν φτασμένοι. Όλοι αυτοί έσκυψαν το κεφάλι σ’ ένα σύστημα που τους έστυψε για να πάρει όσα ήθελε;

Πιστεύω πως κάθε καλλιτέχνης έχει υποστεί αυτό που λες σε έναν βαθμό. Δεν γίνεται αλλιώς. Όλοι οι καλλιτέχνες, κάποιοι περισσότερο ή λιγότερο. Εγώ απλώς προσπάθησα να μη γίνω γρανάζι αυτής της μηχανής. Αν έπαιξα αυτό το παιχνίδι δεν ήταν για πολύ καιρό. Αυτό εννοώ.

-Υπήρξε στιγμή που κοιτάζοντας τη σκηνή είπες στον εαυτό σου “εγώ εδώ δεν θα ξαναπατήσω”;

Ναι. Το είπα την ημέρα που διαλύθηκαν οι Μπλε. Ήταν στο μαγαζί “Στην Άκρη στο Ποτάμι”.

-Οι Μπλε υπάρχουν ακόμα. Δεν διαλύθηκαν.

Μιλώ για την περίοδο που ήμουν μαζί τους. Ανακοίνωσα μέσα στο μαγαζί πως αυτή είναι η τελευταία εμφάνιση των Μπλε και εγώ τα παρατάω.

-Τι είχε γίνει τότε;

Ήθελα να φύγω από το συγκρότημα και δεν με αφήνανε.

-Δεν σ’ αφήνανε;

Δεν είναι εύκολο να φύγεις όταν έχεις υπογράψει συμβόλαιο για πέντε δίσκους και δεν το έχεις πάρει χαμπάρι. Από τη στιγμή που οι Μπλε έγιναν διάσημοι, η ζωή μου απόκτησε άλλες ταχύτητες, αδιανόητες ταχύτητες. Ήταν, πώς να το πω, σαν μια αστραπή που με βρήκε απροετοίμαστη. Κοίτα, οι καλλιτέχνες θέλουν ν’ ακουστούν. Και οι θυσίες που πρέπει να κάνουν για να ακουστούν είναι μεγάλες. Υπάρχει το καλλιτεχνικό κομμάτι αλλά από πίσω του είναι σαν να υπάρχει μια αντλία που δεν αναγνωρίζει την τέχνη. Βλέπει μόνο τη στατιστική, τα χρήματα και αν ένα καλλιτεχνικό έργο συμφέρει να υπάρχει ή όχι.

-Ο ενεστώτας έχει τέχνη;

Μωρό μου θα στο πω απλά, δεν υπάρχει όραμα πια πουθενά. Δεν ζούμε στη δεκαετία του ’60 ή του ’70 ή του ’80 ή του ’90, όταν η μουσική εκφραζόταν μέσα από αμέτρητες καλλιτεχνικές ψυχές. Τότε υπήρχε όραμα. Δεν υπάρχει νέο στην τέχνη. Πια, το καλλιτεχνικό έργο περιορίζεται στην απεικόνιση του παρόντος. Το όραμα το παραβλέπει. Για το “παρακάτω” η τέχνη δεν έχει να πει τίποτα πλέον. Όταν έβγαιναν ο Μόρισον ή ο Μπόουι και τραγουδούσαν αυτά τα ασύλληπτα πράγματα που τραγουδούσαν, υπήρχε όραμα. Τώρα τι ακούς που δεν έχεις ξανακούσει;

-Τίποτα.

Ναι, αυτό νιώθω κι εγώ. Είναι λες και οι ψυχές μας έχουν μπει σε μια ντουλάπα και περιμένουν τη στιγμή που θα πάνε σε ένα άλλο σώμα.

-Από την εποχή που βγήκες στη μουσική στο σήμερα η θέση της γυναίκας έχει αλλάξει;

Καθόλου, πλάκα κάνεις; Τίποτα δεν έχει αλλάξει.

-Υπάρχει μια έντονη σεξουαλικοποίηση στη μουσική που αφορά όλα τα φύλα.

Δεν διαφωνώ με αυτό. Κοίτα τα αγόρια. Όσο περνάει ο καιρός θηλυκοποιούνται. Και αυτό παίζει ακόμα και στους καλλιτέχνες του λαϊκού πενταγράμμου. Δες τον Καρρά και μετά κοιτά τον Βέρτη ή τον Οικονομόπουλο. Οι εικόνες τους έχουν σχέση; Ολόκληρος ο πλανήτης θηλυκοποιείται. Δεν υπάρχει πια χώρος για την ανδρική, πατριαρχική, επεμβατική λογική που έκανε κουμάντο στα πάντα για αιώνες. Τα φύλα αλλάζουν, αρχίζουν και μεταβάλλονται, βλέπουμε όλο και περισσότερα αγορίτσια.

Ποιο κομμάτι έχεις στο repeat αυτό το διάστημα;

Κανένα.

-Πλάκα κάνεις;

Πλάκα κάνω, σε πειράζω. Αυτό το διάστημα την προσοχή μου έχει απορροφήσει μια εργασία πάνω στα βαλς του Στράους. Δεν ακούω πράγματα που παραπέμπουν σε γνωστές ηχητικές φόρμες. Μου αρέσει ο ήχος του Pandrum και του Water drum. Ναι, ακούω μουσική και πράγματα που με ταξιδεύουν αλλού.

-Όταν λες εργασία τι εννοείς;

Ετοιμάζω κάτι εντελώς καινούργιο σε ήχο και στίχο. Δεν ξέρω αν θα βγει αλλά μου αρέσει.

-Τι παρουσιάζεις στο Φάουστ;

Ανεβαίνω στη σκηνή και ψήνομαι. Έχουμε ένα υποτυπώδες πρόγραμμα. Παίζω και, αν το κοινό είναι ωραίο, το ίδιο θα συμβεί και με το μουσικό αποτέλεσμα.

-Τι εννοείς όταν λες “υποτυπώδες πρόγραμμα”;

Ανεβαίνω στη σκηνή και μένω εκεί για 2,5-3 ώρες. Το νόημα είναι από τη στιγμή που θα βρεθώ εκεί, να αφεθώ. Η ελευθερία είναι σημαντική για μένα. Μόνο έτσι μπορώ να περάσω καλά. Όταν λέω υποτυπώδες πρόγραμμα εννοώ πως στη διάρκεια του live μπορούν να ειπωθούν πράγματα που δεν είναι προγραμματισμένα να ειπωθούν. Τα τραγούδια που λέω, τα λέω εδώ και πολλά χρόνια. Το να συντονιστώ με τον κόσμο είναι αυτό που δίνει νόημα στις εμφανίσεις μου.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: