επιμέλεια – Ελένη Σωτάκη
Πολλοί άνθρωποι που βαφτίζουμε ως πετυχημένους ή αυτοδημιούργητους μοιράζονται ένα κοινό μυστικό: Βαθιά μέσα τους νιώθουν απατεώνες θεωρώντας τα επιτεύγματά τους ως αποτέλεσμα αστείρευτης τύχης.
Αυτό το ψυχολογικό φαινόμενο, γνωστό ως σύνδρομο του απατεώνα, αντανακλά την πεποίθηση ότι είστε ανεπαρκείς και ανίκανοι παρά τα στοιχεία που δείχνουν ότι είστε ικανοί και αρκετά επιτυχημένοι. Εν ολίγοις, αποτελεί μια βλαβερή προσέγγιση του εαυτού μας.
Το φαινόμενο μπορεί, επίσης, να λάβει διάφορες μορφές, ανάλογα με το υπόβαθρο, την προσωπικότητα και τις συνθήκες ζωής ενός ατόμου. Εάν σας είναι οικείο το συναίσθημα πως κάποια στιγμή οι γύρω σας θα καταλάβουν ότι δεν αξίζετε πραγματικά, ίσως είναι χρήσιμο να σκεφτείτε τι είδους «απατεώνας» είστε.
Ο τελειομανής, ο υπερήρωας, ο ιδιοφυής, ο σολίστας και ο ειδικός. Ποιος είπε πως τα άτομα με υψηλές επιδόσεις δεν μπαίνουν σε κατηγορίες;
Οι άνθρωποι που έχουν ζητήματα αυτοεκτίμησης έχουν «τύπους ικανοτήτων»—ή εσωτερικούς κανόνες που προσπαθούν να ακολουθήσουν. Αναγνωρίζετε κάπου τον εαυτό σας;
1. Ο Τελειομανής
Η τελειομανία και το σύνδρομο του απατεώνα πάνε συχνά χέρι-χέρι. Σκεφτείτε το: Οι τελειομανείς θέτουν υπερβολικά υψηλούς στόχους για τον εαυτό τους και όταν αποτυγχάνουν να φτάσουν σε έναν στόχο, βιώνουν μεγάλη εσωτερική σύγκρουση και αυτοαμφισβήτηση. Είτε το συνειδητοποιούν είτε όχι, αυτή η ομάδα μπορεί επίσης να έχει την ανάγκη για έλεγχο, νιώθοντας ότι αν θέλουν κάτι να γίνει σωστά, πρέπει να το κάνουν μόνοι τους.
Δεν είστε σίγουροι αν αυτό ισχύει για εσάς; Κάντε αυτές τις ερωτήσεις στον εαυτό σας: Σας έχουν κατηγορήσει ποτέ ότι είστε διαχειρίζεστε τα πράγματα μόνοι σας; Δυσκολεύεστε πολύ να αναθέσετε σε άλλους εργασίες; Ακόμα κι όταν το κάνετε, νιώθετε στη συνέχεια απογοήτευση από τα αποτελέσματα; Όταν αποτυγχάνετε στον (συνήθως πολύ υψηλό) στόχο σας, κατηγορείτε τον εαυτό σας ότι δεν κάνετε για τη δουλειά σας και το σκέφτεστε για μέρες; Νιώθετε ότι η απόδοσή σας πρέπει να είναι τέλεια συνεχώς;
Για αυτόν τον τύπο, η επιτυχία σπάνια είναι ικανοποιητική επειδή πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να τα είχαν πάει ακόμα καλύτερα. Αλλά αυτό δεν είναι ούτε παραγωγικό ούτε υγιεινό. Η αναγνώριση των επιτευγμάτων είναι απαραίτητη εάν θέλετε να αποφύγετε την εξάντληση, να βρείτε ικανοποίηση και να καλλιεργήσετε αυτοπεποίθηση.
Μάθετε να φέρνετε τα λάθη σας στα μέτρα σας, θεωρώντας τα ως φυσικό μέρος της διαδικασίας. Επιπλέον, πιέστε τον εαυτό σας να δράσει προτού να είστε απολύτως έτοιμοι. Προτρέψτε τον εαυτό σας να ξεκινήσει το έργο που σχεδιάζετε εδώ και μήνες. Η αλήθεια είναι ότι δεν θα υπάρξει ποτέ η «τέλεια στιγμή» και η δουλειά σας δεν θα είναι ποτέ αλάνθαστη. Όσο πιο γρήγορα μπορέσετε να το αποδεχτείτε, τόσο καλύτερα θα νιώσετε.
2. Ο Υπερήρωας
Δεδομένου ότι οι άνθρωποι που βιώνουν αυτό το φαινόμενο είναι πεπεισμένοι ότι είναι ψεύτικοι μεταξύ συναδέλφων που είναι αληθινοί, συχνά πιέζουν τους εαυτούς τους να εργαστούν σκληρότερα για να ανταπεξέλθουν στον ανταγωνισμό. Αλλά αυτό είναι απλώς μια συγκάλυψη των ανασφάλειών τους και η υπερφόρτωση της εργασίας μπορεί να βλάψει όχι μόνο τη δική τους ψυχική υγεία, αλλά και τις σχέσεις τους με τους άλλους.
Δεν είστε σίγουροι αν αυτό ισχύει για εσάς; Μένετε πιο αργά στο γραφείο από την υπόλοιπη ομάδα σας, ακόμη και αφότου έχετε ολοκληρώσει την απαραίτητη εργασία εκείνης της ημέρας; Αγχώνεστε όταν δεν εργάζεστε και θεωρείτε ότι το διάλλειμα είναι εντελώς σπατάλη; Έχετε παραμερίσει τα χόμπι και τις επιθυμίες σας για χάρη της δουλειάς; Νιώθετε ότι δεν έχετε κερδίσει πραγματικά τον τίτλο σας (παρά τα πολυάριθμα πτυχία και επιτυχίες), επομένως αισθάνεστε πιεσμένοι να εργαστείτε σκληρότερα και περισσότερο από τους γύρω σας για να αποδείξετε την αξία σας;
Οι απατεώνες εργασιομανείς είναι στην πραγματικότητα εθισμένοι στην επιβεβαίωση που προέρχεται από την εργασία, όχι στην ίδια την εργασία. Ξεκινήστε να εκπαιδεύετε τον εαυτό σας για να απομακρυνθείτε από την εξωτερική επικύρωση. Κανείς δεν πρέπει να έχει περισσότερη δύναμη για να σας κάνει να νιώθετε καλά με τον εαυτό σας από εσάς—ακόμη και το αφεντικό σας όταν δίνει τη σφραγίδα της έγκρισης στο έργο σας. Από την άλλη πλευρά, μάθετε να παίρνετε την εποικοδομητική κριτική στα σοβαρά, όχι προσωπικά.
Καθώς θα συντονίζεστε περισσότερο με την εσωτερική σας φωνή που επικυρώνει την προσωπική σας εργασία και απόδοση, θα μπορείτε να βιώνετε περισσότερη ασφάλεια και αυτοπεποίθηση.
3. Ο ιδιοφυής
Τα άτομα με αυτόν τον τύπο ικανότητας πιστεύουν ότι πρέπει να είναι γεννημένοι «ιδιοφυιείς». Ως εκ τούτου, κρίνουν την ευκολία και την ταχύτητα με βάση τις ικανότητές τους σε αντίθεση με τις προσπάθειές τους. Με άλλα λόγια, αν χρειάζονται πολύ χρόνο για να κατακτήσουν κάτι, νιώθουν ντροπή. Θέτουν τον πήχη απίστευτα ψηλά, όπως και οι τελειομανείς.
Αλλά οι ιδιοφυείς δεν κρίνουν τους εαυτούς τους μόνο με βάση τις υψηλές προσδοκίες, αλλά κρίνουν τους εαυτούς τους με βάση το να κάνουν τα πράγματα σωστά με την πρώτη προσπάθεια. Όταν δεν μπορούν να κάνουν κάτι γρήγορα ή άπταιστα, αισθάνονται ανήσυχοι.
Δεν είστε σίγουροι αν αυτό ισχύει για εσάς; Έχετε συνηθίσει να διαπρέπετε χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια; Έχετε ιστορικό στο να λαμβάνετε «άριστα», επαίνους, βραβεία, υποτροφίες και διακρίσεις σε ό,τι κάνετε;
Σας έλεγαν συχνά ως παιδί ότι είσασταν ο «έξυπνος» στην οικογένειά ή στην ομάδα συνομηλίκων σας;
Δεν σας αρέσει η ιδέα να έχετε δάσκαλο, βοηθό, σύμβουλο, επειδή μπορείτε να διαχειριστείτε τα πράγματα μόνοι σας; Όταν βρίσκεστε αντιμέτωποι με μια οπισθοδρόμηση, πέφτει η αυτοπεποίθησή σας επειδή η μη καλή απόδοση προκαλεί αίσθημα ντροπής; Αποφεύγετε συχνά τις προκλήσεις επειδή είναι άβολο να δοκιμάσετε κάτι στο οποίο δεν είστε υπέροχοι;
Για να το ξεπεράσετε αυτό, προσπαθήστε να δείτε τον εαυτό σας ως έργο σε εξέλιξη. Η επίτευξη σπουδαίων πραγμάτων περιλαμβάνει δια βίου μάθηση και ανάπτυξη δεξιοτήτων—για όλους, ακόμη και για τους ανθρώπους με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Αντί να κατηγορείτε τον εαυτό σας όταν δεν αγγίξατε τα υψηλά πρότυπά σας, εντοπίστε συγκεκριμένες συμπεριφορές που μπορείτε να βελτιώσετε με την πάροδο του χρόνου.
Για παράδειγμα, εάν θέλετε να διακριθείτε στο γραφείο, είναι πολύ πιο παραγωγικό να εστιάσετε στο να εξελίξετε τις δεξιότητες σας στην παρουσίαση από το να αρνηθείτε να μιλάτε στις συναντήσεις ως κάτι στο οποίο «απλώς δεν είστε καλοί».
4. Ο Σολίστας
Όσοι ενώ έχουν ανάγκη αποφεύγουν να ζητούν βοήθεια γιατί φοβούνται ότι αυτό θα αποκαλύψει ότι είναι ψεύτικοι, είναι αυτοί που η Γιάνγκ αποκαλεί Σολίστες.
Είναι εντάξει να είστε ανεξάρτητοι, αλλά όχι στο βαθμό που αρνείστε τη βοήθεια για να αποδείξετε έτσι την αξία σας.
Δεν είστε σίγουροι αν αυτό ισχύει για εσάς; Κάντε αυτές τις ερωτήσεις στον εαυτό σας: Αισθάνεστε σταθερά ότι πρέπει να καταφέρετε πράγματα μόνοι σας; «Δεν χρειάζομαι τη βοήθεια κανενός». Σας ακούγεται αυτό οικείο; Τα αιτήματά σας διαμορφώνονται πάντα με βάση τις απαιτήσεις ενός έργου, παρά τις ανάγκες σας ως άτομο;
Συνειδητοποιήστε ότι δεν είναι ντροπή να ζητάτε βοήθεια όταν τη χρειάζεστε. Εάν δεν ξέρετε πώς να κάνετε κάτι, ρωτήστε έναν συνάδελφο. Εάν δεν μπορείτε να καταλάβετε πώς να λύσετε ένα πρόβλημα, ζητήστε συμβουλές από έναν ειδικό ή ακόμα και έναν σύμβουλο καριέρας.
5. Ο Ειδικός
Οι ειδικοί μετρούν τις ικανότητές τους με βάση το «τι» και το «πόσο» γνωρίζουν ή μπορούν να κάνουν. Πιστεύοντας ότι ποτέ δεν θα μάθουν αρκετά, φοβούνται ότι θα εκτεθούν ως άπειροι ή άδαείς.
Αποφεύγετε να υποβάλετε αίτηση σε αγγελίες εργασίας εκτός και αν πληροίτε κάθε μεμονωμένη απαίτηση;
Αναζητάτε συνεχώς εκπαιδεύσεις ή πιστοποιήσεις επειδή πιστεύετε ότι πρέπει να βελτιώσετε τις δεξιότητές σας για να πετύχετε; Ακόμα κι αν είστε στο ρόλο σας για κάποιο χρονικό διάστημα, μπορείτε να αισθάνεστε ότι δεν ξέρετε ακόμα «αρκετά;» Αντιδράτε όταν κάποιος λέει ότι είστε ειδικός;
Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν πάντα περισσότερα να μάθει κανείς. Η προσπάθεια να αυξήσετε το σύνολο των δεξιοτήτων σας μπορεί σίγουρα να σας βοηθήσει να κάνετε επαγγελματικά βήματα και να σας κρατήσει ανταγωνιστικούς στην αγορά εργασίας. Αλλά αν αυτό γίνει αυτοσκοπός, η τάση να αναζητάτε ατελείωτα περισσότερες πληροφορίες μπορεί στην πραγματικότητα να είναι μια μορφή αναβλητικότητας. Ξεκινήστε να εξασκείτε τη μάθηση ακριβώς στην ώρα. Αυτό σημαίνει να αποκτήσετε μια δεξιότητα όταν τη χρειάζεστε –για παράδειγμα στην περίπτωση που στη δουλειά αλλάξουν οι ευθύνες σας– αντί να συσσωρεύετε γνώσεις για να νιώθετε ασφαλείς.
Το να καθοδηγήσετε συναδέλφους ή να εργαστείτε εθελοντικά για έναν σκοπό μπορεί να είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να ανακαλύψετε τις δυνατότητες σας. Όταν μοιράζεστε αυτά που γνωρίζετε, όχι μόνο ωφελεί τους άλλους, αλλά σας βοηθά επίσης να θεραπεύσετε τις ανασφάλειες σας.
Οι μελέτες καταδεικνύουν ότι το 70% των ανθρώπων βιώνουν το σύνδρομο του απατεώνα σε κάποια στιγμή της καριέρας τους. Εάν το έχετε βιώσει σε οποιοδήποτε σημείο της καριέρας σας, αυτό σημαίνει ότι έχετε ανάγει τα επιτεύγματά σας στην τύχη, τη γοητεία, τις διασυνδέσεις ή έναν άλλο εξωτερικό παράγοντα. Πόσο όμως άδικο και αναληθές είναι αυτό; Εκμεταλλευτείτε τη σημερινή ημέρα ως ευκαιρία για να αρχίσετε να αποδέχεστε και να αγκαλιάζετε τις δυνατότητές σας.
πηγή: themuse
