επιμέλεια κειμένου – Ελένη Σωτάκη
Είναι φορές που ευχόμαστε να στεκόμαστε ψύχραιμοι, όσο πιο ψύχραιμοι γίνεται, στη δίνη των εξωτερικών γεγονότων. Φυσικά, δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να αισθάνεται κανείς οποιοδήποτε συναίσθημα. Μερικοί, όμως, άνθρωποι είναι σε θέση να ελέγχουν τις συναισθηματικές τους αντιδράσεις καλύτερα από άλλους.
Και ενώ υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτό – από τη γενετική και την ανατροφή μέχρι την ποιότητα του ύπνου- τη μεγαλύτερη σημασία φαίνεται να έχει η ικανότητα να είναι κανείς δυνατός μπροστά σε δύσκολα συναισθήματα. Ακολουθούν 5 συνήθειες που βοηθήσουν να γίνετε συναισθηματικά πιο δυνατοί.
1. Μεταγιγνώσκειν (Πως είπατε; Ορίστε;)
Ο όρος μεταγιγνώσκειν είναι νεόκοπος και σημαίνει να σκέφτεσαι τη σκέψη σου. Αναφερόμαστε στην ικανότητα να γνωρίζουμε και να αξιολογούμε τι συμβαίνει στο μυαλό μας – σκέψεις, συναισθήματα, πεποιθήσεις, διαθέσεις, προσδοκίες, εσωτερικός διάλογος κ.λπ.
Τις περισσότερες φορές η σκέψη μας είναι στον αυτόματο πιλότο — συμβαίνουν πράγματα και αντιδρούμε: κάποιος μας κοιτάζει άσχημα, οπότε αντιδρούμε με ένα αιχμηρό σχόλιο. Το αφεντικό στέλνει ένα παθητικό-επιθετικό email στο οποίο δεν ξέρουμε πώς να απαντήσουμε, οπότε αποσπάμε την προσοχή μας στο Facebook. Μια οδυνηρή ανάμνηση επιστρέφει στο μυαλό και καταλήγουμε να χανόμαστε στις τύψεις. Όσο περισσότερο αγνοεί κανείς το μυαλό του, τόσο περισσότερο οι συμπεριφορές του γίνονται αντιδράσεις παρά επιλογές. Σ’ αυτή την περίπτωση αυτό οδηγεί σε έντονη συναισθηματική αστάθεια και άγχος.
Εάν έχετε την τάση σε δύσκολες καταστάσεις να σκέφτεστε την καταστροφή και να φτιάχνετε κατευθείαν το χειρότερο σενάριο, θα νιώθετε μονίμως αρκετά ανήσυχοι.
Εάν η τάση σας στην κριτική είναι να απαντάτε με επίκριση, θα είστε αρκετά απογοητευμένοι και θυμωμένοι τον περισσότερο καιρό.
Εάν έχετε την τάση να ερμηνεύετε τα αρνητικά γεγονότα επικρίνοντας τον εαυτό σας και εσωτερικεύοντας πράγματα, θα καταλήξετε με πολλή ντροπή και ψεύτικες ενοχές.
Ωστόσο, αν μπορέσετε να μάθετε να σταματάτε και να παρατηρείτε τι συμβαίνει στο μυαλό σας, έχετε την ευκαιρία να ενεργήσετε σκόπιμα και συνειδητά.
•Ο στόχος δεν είναι να ελέγξετε τα συναισθήματά σας, όσο το να είστε περισσότερο περίεργοι για αυτά.
2. Μετατόπιση προσοχής (Στο έλεος του μυαλού)
Οι περισσότεροι άνθρωποι περνούν το χρόνο τους σκεπτόμενοι ό,τι τους τραβήξει την προσοχή. Είτε πρόκειται για περιπλάνηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είτε για φαντασίωση ενός νέου αυτοκινήτου, το μυαλό μας ταξιδεύει εύκολα από το ένα πράγμα στο άλλο, συχνά με πολύ λίγη σκέψη εκ μέρους μας.
Το περιεχόμενο των σκέψεων καθορίζει το περιεχόμενο των διαθέσεων. Σκεφτείτε το: Εάν ανησυχείτε για το μέλλον, θα νιώθετε αρκετά αγχωμένοι. Αν μένετε σε λάθη του παρελθόντος, θα νιώθετε ντροπή. Εάν σκέφτεστε ότι σας έχουν αδικήσει, θα αισθάνεστε θυμωμένοι.
Εάν θέλετε να αλλάξετε το πόσο συναισθηματικά αντιδράτε, είναι καλό να αφιερώσετε λιγότερο χρόνο στο να σκέφτεστε όσα σας προκαλούν ανησυχία. Η πράξη αυτή αποδεικνύεται ωστόσο αρκετά δύσκολη.
Όταν παγιδεύεστε σε μια σπείρα ανησυχίας, μπορεί να είναι δύσκολο να επικεντρώσετε ξανά το μυαλό σας στη δουλειά σας.
Όταν έχετε επιδοθεί σε ένα μηρυκασμό σκέψεων, είναι δύσκολο να είστε παρών με το άτομο που κάθεται δίπλα σας.
Όταν είστε παγιδευμένοι στην εμμονή με το πώς νιώθετε, είναι δύσκολο να αναλάβετε δράση για πράγματα που γνωρίζετε ότι θα σας κάνουν να αισθανθείτε καλύτερα.
•Για να απαλλαγείτε από τα μη βοηθητικά μοτίβα σκέψης – και τα οδυνηρά συναισθήματα που προκαλούν – πρέπει να μάθετε να ελέγχετε την προσοχή σας. Η ικανότητά σας να ελέγχετε την προσοχή σας είναι ένας μυς. Και αν δεν τον ασκήσετε, θα παραμείνει αδύναμος. Αυτό σημαίνει ότι η διάθεση και τα συναισθήματά σας θα είναι στο έλεος του μυαλού σας.
3. Αυτοσυμπόνια (Ο φίλος στα δύσκολα)
Η αυτοσυμπόνια είναι ένας κάπως τεχνικός όρος για μια πολύ απλή ιδέα: όταν δυσκολεύεστε, συμπεριφέρεστε στον εαυτό σας όπως θα φερόσασταν σε έναν καλό φίλο.
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε την συνήθεια να είμαστε αυστηροί με τον εαυτό μας και να κάνουμε υπερβολική αυτοκριτική κάθε φορά που κάνουμε ένα λάθος, ενώ ταυτόχρονα, είμαστε συμπονετικοί και γεμάτοι κατανόηση όταν άλλοι άνθρωποι κάνουν λάθη.
Κυριαρχεί η αντίληψη ότι το «μυστικό» της επιτυχίας και της ευτυχίας στη ζωή είναι να είσαι σκληρός με τον εαυτό σου. Όπως ο σκληροτράχηλος λοχίας που φωνάζει στους νεοσύλλεκτους φαντάρους, μαθαίνουμε λανθασμένα ότι με το να είμαστε σκληροί με τον εαυτό μας, είναι ο ενδεδειγμένος τρόπος για να αποτρέψουμε τις αποτυχίες. Μόνο που αυτό δεν είναι αλήθεια. Οι περισσότεροι άνθρωποι πετυχαίνουν παρά την σκληρή αυτοκριτική και όχι εξαιτίας της.
Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι θα μπορούσαν να είναι και πολύ πιο αποτελεσματικοί και πολύ πιο ευτυχισμένοι, αν σταματούσαν να αυτοτιμωρούνται για κάθε αποτυχία ή λάθος. Διότι όταν χτυπάτε τον εαυτό σας επειδή κάνετε ένα λάθος, στην ουσία προσθέτετε πιο οδυνηρά συναισθήματα και άγχος στην αρχική απογοήτευση ή θλίψη που συνοδεύουν τα λάθη.
•Εάν θέλετε να αποφύγετε αυτό τον επώδυνο φαύλο κύκλο αποτυχίας και επίμονων αρνητικών συναισθημάτων, μάθετε να ασκείτε την αυτοσυμπόνια αντί της αυτοτιμωρίας.
4. Συναισθηματική Ανοχή (Παντού)
Μεγάλο μέρος της συναισθηματικής δύναμης περιλαμβάνει την εκμάθηση καλύτερων τρόπων ανταπόκρισης σε δύσκολα συναισθήματα και διαθέσεις, ώστε αυτά να μη βγουν εκτός ελέγχου. Τα δύσκολα συναισθήματα είναι αναπόφευκτα. Το να κάνετε λάθη πονάει και πιθανότατα θα οδηγήσει σε αισθήματα ενοχής ή ντροπής. Ανεξάρτητα από τον βαθμό αυτοεπίγνωσης αναφορικά με τα επώδυνα συναισθήματα, θα εξακολουθείτε να πονάτε όταν αυτά εμφανιστούν απροειδοποίητα.
Ανεξάρτητα από το πόσο καλοί είστε στη διαχείριση της προσοχής σας, θα συνεχίζετε να βιώνετε σποραδικά άγχος και αυτό θα οδηγεί σε νέο άγχος.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι θα πρέπει να μπορείτε να συνεχίσετε τη ζωή σας παρά το γεγονός ότι αισθάνεστε άσχημα. Ακριβώς όπως ένας δρομέας πρέπει να μπορεί να συνεχίσει να τρέχει παρότι αισθάνεται κουρασμένος εάν θέλει να τερματίσει τον αγώνα.
Γιατί αλήθεια, ποια είναι η εναλλακτική; Δεν μπορείτε να περιμένετε να κάνετε σημαντικά πράγματα στη ζωή σας μέχρι να νιώσετε τέλεια. Αυτή είναι μια καλή συνταγή για τη χρόνια αναβλητικότητα και τις τύψεις. Το να κάνουμε όμως ακόμη και μικρά πράγματα όταν νιώθουμε άσχημα συναισθηματικά είναι δύσκολο, χωρίς αμφιβολία.
Η πρόταση είναι να χτίσετε τη συναισθηματική σας ανοχή. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο οι δρομείς μπορούν να συνεχίσουν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, παρόλο που είναι κουρασμένοι και πονούν, είναι επειδή έχουν αναπτύξει την ανοχή και την αντοχή τους. Η συναισθηματική ανοχή λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο. Μπορείτε να εξασκηθείτε στο να αντέχετε να βιώνετε και αρνητικά συναισθήματα ενόσω συνεχίζετε τη ζωή σας.
•Την επόμενη φορά που θα βρεθείτε ενώπιον ενός δύσκολου συναισθήματος, αντί να αναρωτηθείτε πώς μπορείτε να το διώξετε, θα μπορούσατε να διερωτηθείτε το εξής: έχω τώρα μια ευκαιρία για να βελτιώσω τη συναισθηματική μου ανοχή;
5. Διεκδικητικότητα (Άνθρωποι είμαστε)
Οι περισσότεροι ακούγοντας τον όρο διεκδικητικός σκέφτονται κάποιον άνθρωπο επίμονο, δυναμικό ή ακόμα και αγενή. Αλλά στην πραγματικότητα, η διεκδικητική επικοινωνία δεν είναι καθόλου αγενής ή πιεστική. Η διεκδίκηση είναι η υγιής μέση λύση μεταξύ της παθητικής επικοινωνίας και της επιθετικής επικοινωνίας. Επιθετική επικοινωνία σημαίνει μη σεβασμό των επιθυμιών και των αναγκών των άλλων ανθρώπων (χειραγώγηση, για παράδειγμα). Η παθητική επικοινωνία είναι όταν δεν σέβεται κανείς τις δικές του επιθυμίες και ανάγκες και υποχωρεί ως προς αυτές.
Η διεκδικητική επικοινωνία είναι όταν εκφράζετε ειλικρινά τις δικές σας επιθυμίες και ανάγκες, αλλά το κάνετε με τρόπο που να δείχνει σεβασμό στους άλλους. Αυτό έχει μεγάλη σημασία για τη συναισθηματική δύναμη και τη διαχείριση των δύσκολων διαθέσεων. Όταν αποφεύγετε τις εξωτερικές συγκρούσεις, καταλήγετε να δημιουργείτε εσωτερική σύγκρουση. Αυτό συμβαίνει συχνότερα όταν οι άνθρωποι είναι υπερβολικά παθητικοί στον τρόπο που επικοινωνούν. Συνήθως απλώς “πηγαίνουν με το ρεύμα” όταν πρόκειται να ληφθούν ομαδικές αποφάσεις.
Δυσκολεύεστε να εκφράσετε τις απόψεις ή τις ιδέες σας και υποχωρείτε εύκολα για να αποφύγετε τις συγκρούσεις.
Όταν ενδίδετε συνεχώς στις επιθυμίες των άλλων – και αγνοείτε τις δικές σας – αρχίζετε να αισθάνεστε άσχημα για τον εαυτό σας και η αυτοεκτίμησή σας πέφτει. Τα επίπεδα απογοήτευσης και άγχους τείνουν επίσης να ανεβαίνουν επειδή δεν καλύπτετε τις ανάγκες σας. Τελικά, καταλήγετε να αγανακτείτε με άλλους ανθρώπους γιατί παίρνουν πάντα αυτό που θέλουν σε αντίθεση με εσάς.
Όταν η αυτοεκτίμηση είναι χαμηλή, είστε γεμάτοι απογοήτευση και άγχος και δυσφορείτε μέσα στις πιο σημαντικές σχέσεις σας. Τότε γίνεται ακόμα πιο δύσκολο να διαχειριστείτε επιπλέον αρνητικά συναισθήματα και αντιξοότητες.
•Μαθαίνοντας να είστε διεκδικητικοί, η ικανότητα εξισορρόπησης απέναντι σε δύσκολα συναισθήματα αυξάνεται πολύ, επειδή η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση είναι υψηλότερες.
πηγή: medim
