Είναι η εμπειρία ή το προσωπικό ύφος; Όπως και να έχει ο Γεράσιμος Σκιαδαρέσης δεν εκπέμπει ρήξη αλλά σαφήνεια και ηρεμία – Η συνέντευξη έγινε τον περασμένο Δεκέμβρη, οι λέξεις του πρωταγωνιστή της παραμένουν επίκαιρες.
Συναντήσαμε τον ηθοποιό με τα πολλά χρόνια πετυχημένης παρουσίας στο θέατρο, την τηλεόραση, το σινεμά στο φουαγιέ του Θεάτρου Τζένη Καρέζη. Η παράσταση “Ο Αμπιγέρ” θα παίζεται μέχρι τις 4 Ιανουαρίου 2024. Πέρα από τα λόγια και τους επαγγελματικούς προγραμματισμούς, ο χρόνος μαζί του ήρθε και έφυγε νηφάλια και ψύχραιμα. Ακριβώς με τον τρόπο που υπόσχεται η σταθερότητα του βλέμματος και ο βαθύς τόνος της φωνής του.
-Ο Αμπιγέρ που ανεβάζετε στο Θέατρο Τζένη Καρέζη έχει τη γεύση του ταξικού έργου. Είναι κυριολεκτικά βρετανικής καταγωγής. Στο κείμενό του ο συγγραφέας του Ρόναλντ Χάργουντ στοχεύει τη σχέση εξουσιαστή – εξουσιαζόμενου με ποιητική διάθεση. Εδώ, στην Ελλάδα, οι τάξεις μπερδεύονται. Η σχέση που μπορεί να αναπτυχθεί ανάμεσα στον αφέντη και τον υπηρέτη του δεν γίνεται με Αγγλοσαξονικούς όρους. Πώς προσεγγίζετε το φαινόμενο αυτό στη δική σας παράσταση;
Η σχέση εργοδότη – υπαλλήλου, εξουσιαστή – εξουσιαζόμενου, η σχέση κάποιου που έχει υψηλότερο στάτους από κάποιον άλλο υπάρχει σε χιλιάδες μορφές. Τη συναντάμε συνέχεια. Στη δουλειά μου το φαινόμενο είναι διαδεδομένο. Δεν μιλώ μόνο για τη σχέση ανάμεσα στον αμπιγέρ και τον σταρ αλλά και για τη σχέση του πρωταγωνιστή με τον ηθοποιό που ερμηνεύει δεύτερο ή τρίτο ρόλο.
-Δηλαδή, αυτό που ακούγεται συχνά πως στο θέατρο είμαστε όλοι μια οικογένεια, δεν ισχύει;
Ισχύει, αλλά έχει και τις σκοτεινές του γωνίες. Δεν είναι το πράγμα καθαρό. Έχω και εγώ τις δικές μου εμπειρίες. Έπρεπε να προσέχω πώς θα μιλούσα στον εργοδότη μου, έπρεπε να φροντίζω να του φτιάχνω το κέφι, να μη φέρομαι απότομα όταν είχε τις στραβές του, έπρεπε να έχει τον καφέ πάντα στην ώρα του. Σε όλες τις δουλειές που έχω κάνει, γιατί έχω κάνει διάφορα, πάντα υπήρχε αυτή η σχέση η οποία ήταν και αμφίδρομη. Γνώριζε ο άλλος πως θα του κάνω τα χούγια του, τα απαιτούσε και όλο αυτό το πλαίσιο νομιμοποιούνταν, γιατί έτσι… γιατί έτσι ήταν.
-Είστε ο ένας από τους δύο πρωταγωνιστές παράστασης που ανεβαίνει σε κεντρικό θέατρο της Αθήνας, δέχεστε αυτή την παράδοση; Να σας φτιάχνουν τον καφέ; Να υπηρετούν τα χούγια σας;
Όχι. Δεν το επεδίωξα ποτέ, δεν το έκανα ποτέ. Το έβλεπα γύρω μου να συμβαίνει. Το μόνο που έκανα ήταν να σέβομαι αυτή την όποια ιεραρχία υπήρχε στον χώρο. Δεν θα μπορούσα να διανοηθώ πως όταν θα έπαιζα με έναν μεγάλο ηθοποιό, τον Γιώργο Κωνσταντίνου για παράδειγμα, θα του μιλούσα με την πρώτη στον ενικό. Υπάρχουν κάποια πράγματα που βγαίνουν από μόνα τους. Αλλά αυτή η διάκριση εξουσιαστή – εξουσιαζόμενου, ανώτερου – κατώτερου, γενικά δεν μου αρέσει. Συναντήθηκα μαζί της πρώτη φορά στον στρατό. Πάντα μου τη βάραγε, πάντα τη σιχαινόμουν. Ο σεβασμός, ως αναγνώριση απέναντι σε έναν άνθρωπο όμως που έχει χύσει αίμα σε αυτή τη δουλειά, έρχεται αυτονόητα.
-Στον θεατρικό Αμπιγέρ αυτό που καταλαβαίνουμε είναι πως ο αδύναμος είναι, τελικά, ο κυρίαρχος στη σχέση του με το αφεντικό του.
Έχω τις αμφιβολίες μου γι’ αυτό. Στη δική μας ανάγνωση ο αμπιγέρ, ο Νόρμαν, χωρίς τον Σερ, τον σταρ του θεάτρου που υπηρετεί, δεν έχει ζωή. Ο Νόρμαν είναι ένας καταθλιπτικός, έχει μπει σε ίδρυμα και κάποια στιγμή στη ζωή του το μόνο πράγμα που έκανε ήταν να κοιτά την γκρίζα θάλασσα. Όλα αυτά μέχρι τη στιγμή που του ήρθε πρόταση για δουλειά. Αισθάνθηκε πως έτσι μπορεί να γίνει χρήσιμος και αυτό γίνεται η μεγάλη του παρηγοριά. Όσο ο Σερ, ο σταρ που υπηρετεί, τον χρειάζεται τόσο εκείνος βρίσκει λόγους να ζει.
• «Η φιλία είναι κάτι περίεργο και δύσκολο. Δε νομίζω πως η εποχή την ευνοεί. Όταν ξεκίνησα τη δουλειά αυτή ένιωθα ότι έχω πολλούς φίλους, στην πορεία αναθεώρησα»
-Το γεγονός ότι ο Σερ καλύπτει όλες του τις ανασφάλειες μέσα από τη σχέση του με τον Νόρμαν δεν δείχνει το αντίθετο; Πως ο Νόρμαν είναι ο δυνατός;
Ο Σερ έχει όλες αυτές τις ανασφάλειες που κουβαλούν οι σταρ. Όσο πιο ψηλά υποτίθεται ότι φτάνεις τόσο πιο πολύ διογκώνεται ο φόβος της πτώσης. Ο Σερ της παράστασής μας δεν έχει φτάσει τρομερά ψηλά. Ο ίδιος, όμως, πιστεύει ότι βρίσκεται στην κορυφή. Δεν έχει πάρει τον τίτλο του Σερ, τον θέλει όμως, τον διεκδικεί. Στον Νόρμαν έχει βρει τον ιδανικό σύντροφο. Μπορεί να ξεσπάσει πάνω του κάθε στιγμή χωρίς να υπάρξει πρόβλημα. Στο παρελθόν ο Νόρμαν, ο αμπιγέρ, έχει δηλώσει πως ο ηθοποιός που υπηρετεί έχει περάσει πολλά και ένας λόγος να στέκεται δίπλα του είναι να ξεσπά πάνω του. Ο Σερ είναι ένας περίεργος άνθρωπος. Δεν είναι ένας ισορροπημένος άνθρωπος. Και προφανώς δεν του δίνει καμία ισορροπία η όποια επιτυχία του.
-Υπάρχει φιλική σχέση ανάμεσα στους πρωταγωνιστές του έργου. Στοιχείο της φιλίας μπορεί να είναι και αυτό που ονομάζουμε εξαρτητικότητα;
Η φιλία είναι κάτι περίεργο και δύσκολο. Δε νομίζω πως η εποχή την ευνοεί. Όταν ξεκίνησα τη δουλειά αυτή ένιωθα ότι έχω πολλούς φίλους, στην πορεία αναθεώρησα. Πολλοί ήταν οι γνωστοί, περισσότεροι οι συμπαθούντες. Οι φίλοι όμως; Εκείνοι ήταν ελάχιστοι. Στο έργο δεν υπάρχει πραγματική φιλία ανάμεσα στα δύο πρόσωπα. Ίσως ο Νόρμαν θεωρεί τον Σερ φίλο του, αλλά και πάλι διατηρώ τις επιφυλάξεις μου.
-Συμπρωταγωνιστής σας στην παράσταση είναι ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης. Τον θεωρείτε φίλο σας;
Είναι ένας πολύς καλός συνεργάτης. Ένας άνθρωπος που έχουμε δουλέψει πολλές φορές μαζί. Δεν θα τον χαρακτήριζα κολλητό. Έχουμε βγει μερικές φορές έξω, έχουμε κάνει περιοδείες μαζί. Δεν είναι ο άνθρωπος που θα καλούσα αν θα είχα πρόβλημα. Θα έλεγα πως ανήκει σε έναν κύκλο από ανθρώπους που νιώθω καλά μαζί τους, που έχουμε φιλικές σχέσεις, έχουμε κάνει διακοπές μαζί, αλλά δεν έχουμε την καθημερινή επαφή που θεωρητικά θα είχα με ένα φίλο.
-Ο ρόλος του θεάτρου στο πέρασμα του χρόνου αλλάζει;
Δεν ξέρω ακριβώς ποιος ήταν ο ρόλος του στο παρελθόν. Λέμε, υποθέτουμε πως στην αρχαιότητα είχε έντονο παιδαγωγικό χαρακτήρα. Αυτό το χαρακτηριστικό τείνει να χαθεί. Περιοριζόμαστε στο πολιτιστικο-μορφωτικο-διασκεδαστικό κομμάτι. Παρόλο που σχολεία επισκέπτονται παραστάσεις, θεωρώ πως το γεγονός, από μόνο του, δεν είναι αρκετό να δημιουργήσει θεατρική παιδεία. Το θέατρο ήταν κάποτε παιδαγωγικό εργαλείο. Αυτό πια δεν ισχύει. Αν κάτι άλλαξε γύρω από τον ρόλο του θεάτρου στο πέρασμα του χρόνου είναι αυτό που μόλις είπα.
• «Μια φορά μου κόψανε τιμολόγιο ως Φατσέας. Όταν το είδα είπα “εντάξει η κατάσταση είναι πολύ προχωρημένη, δεν υπάρχει γιατρειά”. Σοβαρά το λέω, είδα το τιμολόγιο και αντί για Γεράσιμος Σκιαδαρέσης έγραφε Φατσέας Ευάγγελος»
Είναι η εποχή που το πλαίσιο της διασκέδασης διαρκώς διογκώνεται;
Δεν είμαι θεωρητικός της τέχνης. Θεωρώ ότι υπάρχει η ψυχαγωγία με την καλή της έννοια. Στο παρελθόν, στο απώτερο παρελθόν, ίσως να μην υπήρχε καν η έννοια της διασκέδασης στις θεατρικές παραστάσεις. Σήμερα αποδεκτό είναι και εκείνο το θέαμα που δεν έχει κανέναν στόχο πέραν του να σε κάνει να γελάσεις με φτηνά αστεία, με φτηνό τρόπο. Συχνά βλέπουμε διαφημιστικά μηνύματα που θυμίζουν ταινίες ξεχνώντας πως είναι μόνο τηλεοπτικά σποτ για να μας πουλήσουν σαπούνια ή χαρτιά κουζίνας.
-Η εισαγωγή της τηλεόρασης τι έφερε στον τρόπο που αναγνωρίζουμε τη διασκέδαση;
Η τηλεόραση έχει παίξει μεγάλο ρόλο στην κοινωνία του θεάματος. Έχουμε παραδεχτεί, και δεν βγάζω τον εαυτό μου έξω από αυτό, ότι ένα κομμάτι της δεν πρέπει να είναι απαραίτητα μορφωτικό. Μπορεί να είναι απλώς διασκεδαστικό ή ενημερωτικό. Καλώς ή κακώς έχουμε δεχτεί το “κομμάτι” που μπορεί να μας κάνει να γελάσουμε χωρίς να παραχθεί σκέψη. Υπάρχουν φορές που κάθομαι στην τηλεόραση να χαζέψω για μια-δυο ώρες το τέρας που μου αδειάζει το μυαλό.
-Σας έχει ενοχλήσει αυτή η ιδιότυπη δημοφιλία που δίνει η τηλεόραση. Ονομάζεστε Γεράσιμος Σκιαδαρέσης, υπάρχει κόσμος που σας αναγνωρίζει ως τον Φατσέα από το Καφέ της Χαράς….
Το καταλαβαίνω αυτό. Το έχω αποδεχτεί. Έχει μια δύναμη που δεν μπορώ να νικήσω. Δεν μπορώ να κάνω αλλιώς. Δεν μου αρέσει, φυσικά δεν μου αρέσει. Δεν θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ πως θα μπορούσα να αποκαλέσω τον Ντε Νίρο ως Ταξιτζή. Μια φορά μου κόψανε τιμολόγιο ως Φατσέας. Όταν το είδα είπα “εντάξει η κατάσταση είναι πολύ προχωρημένη, δεν υπάρχει γιατρειά”. Σοβαρά το λέω, είδα το τιμολόγιο και αντί για Γεράσιμος Σκιαδαρέσης έγραφε Φατσέας Ευάγγελος.
-Ο κινηματογράφος θεωρείται τέχνη. Η φωτογραφία μπήκε στα μουσεία. Στο μέλλον το προϊόν που προβάλλει σήμερα η τηλεόραση θα θεωρηθεί τέχνη;
Όλοι έχουμε δει σειρές που θα μπορούμε να τις αποκαλέσουμε υψηλή τέχνη.
-Όπως;
Το Τhe Wire. Θεωρώ πως είναι η καλύτερη σειρά έβερ. Δεν με ενθουσίασαν πολλές κινηματογραφικές ταινίες με τον ίδιο τρόπο που το έκανε το The Wire. Ναι, υπάρχουν σειρές και δουλειές στην τηλεόραση που αγγίζουν την υψηλή τέχνη.
-Τι είναι νέο στο θέατρο;
Οτιδήποτε ανοίγεται σε κάτι που δεν είχαμε σκεφτεί στο παρελθόν. Τι μπορεί να είναι αυτό τώρα;
-Ναι, αυτή είναι η ερώτηση.
Αν το είχα σκεφτεί θα το είχα κάνει. Έχω δει παραστάσεις που είπα: “Ωπ, εδώ έχουμε να κάνουμε με μια νέα πρόταση” αλλά δεν μπορώ να γενικεύσω. Δεν είχα φανταστεί ποτέ πώς θα μπορούσαν να γίνουν τα “Ερωτευμένα Άλογα” στο θέατρο. Δεν ξέρω αν τελικά αυτό ήταν το νέο στο θέατρο, αισθάνθηκα όμως πως είδα κάτι κοντά σε αυτό.
-Η εποχή τι γεύση σας αφήνει;
Άστα να πάνε, δεν μου αρέσει καθόλου. Απογοήτευση φοβερή. Ζούμε άσχημες μέρες. Δεν μου αρέσει πως στο 2022 διαπραγματευόμαστε πράγματα που θεωρούσαμε ληγμένα εδώ και χρόνια. Η αποδοχή της διαφορετικότητας, ας πούμε, είναι ένα παράδειγμα. Καθημερινά πρέπει να δίνεται μάχη από κάποιες μειονότητες.
-Δεν θα έπρεπε καν να υπάρχει ο όρος διαφορετικότητα.
Σωστά. Πριν 20 – 30 χρόνια αισθανόμουν πως πηγαίναμε μπροστά. Πως τα πράγματα καλυτέρευαν. Πια έχω απογοητευτεί. Θα αφήσουμε πίσω μας έναν κόσμο χειρότερο από αυτόν που βρήκαμε. Αδιανόητο αυτό έτσι; Δε λέω πως κάποτε ζούσαμε καλά. Νιώθαμε, όμως, πως καλύτερα πράγματα μας περιμένουν. Πως κάποια αιτήματά μας μπορούσαν να λυθούν οριστικά. Έκανα λάθος.
-Ο Αμπιγέρ διαδραματίζεται στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ακόμα και τότε, στο απόλυτο σκοτάδι, υπήρχε ελπίδα.
΄Ίσως. Πια ζούμε με την ελπίδα πως θα γίνει ένας παγκόσμιος πόλεμος και μετά, όσοι ζήσουν, θα έχουν την ευκαιρία να ζήσουν καλύτερα. Κάποτε είχα την ψευδαίσθηση πως δεν θα γίνει παγκόσμιος πόλεμος ξανά, πλέον αμφιβάλλω.
Πρόσφατα στην τηλεόραση ένα κανάλι έπαιξε τη Λούφα Και Παραλλαγή. Έχετε πάρει μέρος σε πολλές ταινίες της δεκαετίας του 1980.
Ήμουν ο, χαριτολογώντας το λέω, ο Μουρίκης της εποχής.
-Τα 80’s τι σας λένε;
Ήταν μια εποχή που πίστευα πως τα πράγματα μπορούσαν να πάνε μόνο καλύτερα.
-Όπως αυτό που λέμε σήμερα “ΠΑΣΟΚ, Ανδρέας ωραία χρόνια”;
ΠΑΣΟΚ δεν ψήφισα ποτέ. Δεν πήγαινε το μυαλό μου πως όλος αυτός ο κόσμος που έβγαινε τόσο έντονα με το σύνθημα της Αλλαγής από κάτω του θα έκρυβε σαπίλα.
-Σαπίλα. Να το επεκτείνουμε λίγο; Έχουμε εκπαιδευτεί στη σαπίλα;
Θυμάμαι τον Αυριανισμό. Ήταν ένα φαινόμενο που ήρθε παρέα με την Αλλαγή. Το σπέρμα υπήρχε, δεν πολεμήθηκε από πουθενά. Συνέβη το αντίθετο, στηρίχθηκε. Ο Γκορίτσας, το αγαπημένο θέμα των ταινιών του ήταν οι λοβιτούρες με τις επιδοτήσεις της Ευρώπης. Μιλάμε για μια εποχή που το βόλεμα κυριάρχησε. Και εγώ; Εγώ πολιτικοποιημένος ήμουν. Δεν ήμουν τόσο πονηρός για να καταλάβω τι συνέβαινε. Πολλά δεν κατάλαβα τότε.
-Και σήμερα;
Είμαι δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αρτέμιδας – Σπάτων. Δεν μπορείτε να φανταστείτε τι γίνεται. Υπάρχουν άνθρωποι που για μια θέση, για έναν μισθουλάκο, είναι έτοιμοι να ξεπουληθούν. Έχω σαλτάρει εκεί μέσα. Είμαι στον συνδυασμό της αντιπολίτευσης. Η διάθεσή μου να βοηθήσω είναι δεδομένη. Από τη δημοτική αρχή, όμως, δεν ζητήθηκε ποτέ η αρωγή μου σε θέματα που αφορούν τον πολιτισμό.
-Θα ασχοληθείτε με τα κοινά ή απλώς περιμένετε να λήξει η θητεία σας στο δημοτικό συμβούλιο;
Πολιτικές βλέψεις δεν έχω. Στον δήμο όμως έχω βρει πέντε ανθρώπους που έχουν υγιές μυαλό και κίνητρο. Αν μπορώ να τους βοηθήσω θα το κάνω. Έχω ελάχιστο χρόνο και δεν ξέρω πόσο θ’ αντέξουν τα νεύρα μου. Βλέπω τον Κλέωνα στη βουλή και τον θαυμάζω, λέω “μπράβο, κάνει δουλειά”. Δεν είμαι ομοϊδεάτης του, αλλά το παλεύει ρε παιδί μου, χαρά στο κουράγιο του.
•Ο «Αμπιγιέρ» του Ρόναλντ Χάργουντ, ένα από τα σημαντικότερα θεατρικά έργα της παγκόσμιας δραματουργίας, έρχεται από τις 22 Δεκεμβρίου στη σκηνή του θεάτρου «Τζένη Καρέζη», σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη.
Στη σκιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, πίσω από τις ιστορίες των παρασκηνίων ενός ετοιμόρροπου θεάτρου της αγγλικής επαρχίας, η ακλόνητη σχέση ενός μεγάλου ηθοποιού (Σερ) με τον αμπιγιέρ του (Νόρμαν) και των υπόλοιπων μελών του θιάσου, δημιουργούν ένα παιχνίδι ανάμεσα σε εξουσιαστή και εξουσιαζόμενο.
Το κλασικό έργο ο «Αμπιγιέρ» του Ρόναλντ Χάργουντ, μέσα από τον μικρόκοσμο των συντελεστών-ηθοποιών ενός θιάσου, έρχεται αντιμέτωπο με τα μεγάλα και διαχρονικά προβλήματα όλων των ανθρώπινων σχέσεων.
O Γεράσιμος Σκιαδαρέσης στον ρόλο του πιστού Νόρμαν και ο Ιεροκλής Μιχαηλίδης στο ρόλο του Σερ συναντώνται στην σκηνή του θεάτρου «Τζένη Καρέζη», πλαισιωμένοι από έναν εξαιρετικό θίασο (Τζένη Κόλλια, Μάρω Παπαδοπούλου, Απόστολος Πελεκάνος, Αντριάνα Ανδρέοβιτς, Άγγελος Νεράντζης).
Συντελεστές
Συγγραφέας: Ρόναλντ Χάργουντ
Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας
Σκηνοθεσία: Κώστας Γάκης
Σκηνικά – Κοστούμια: Κέννυ Μακλέλαν
Σχεδιασμός φωτισμών: Βασίλης Κλωτσοτήρας
Μουσική – Σχεδιασμός ήχων: Κώστας Γάκης
Βοηθοί σκηνοθέτη: Κατερίνα Σπάρταλη, Νατάσα – Φαίη Κοσμίδου
Βοηθός σκηνογράφου: Καλύδημη Μούρτζη
Φωτογραφίες: Μάνος Γεωργίου
Video: Μιχάλης Μαυρομούστακος
Creative Team at Visual Arts & Graphics: CReatures CReative Studio
Μακιγιάζ: Παύλος Κατσιμίχας
Social Media: Μάριος Ζδράγκας, Κάλλη Μαυρογένη
Επικοινωνία – προβολή παράστασης: Μαρίκα Αρβανιτοπούλου | Art Ensemble, Ελένη Λιλή
Παίζουν οι ηθοποιοί: Ιεροκλής Μιχαηλίδης, Γεράσιμος Σκιαδαρέσης, Τζένη Κόλλια, Μάρω Παπαδοπούλου, Απόστολος Πελεκάνος, Αντριάνα Ανδρέοβιτς, Άγγελος Νεράντζης
Πληροφορίες
Θέατρο «Τζένη Καρέζη»: Ακαδημίας 3, 106 71 Αθήνα, τηλ.: 2103636144, 2103644921
Hμέρες & Ώρες Παραστάσεων:
Τετάρτη: 19:00, Πέμπτη & Παρασκευή: 21:00, Σάββατο: 18:00 & 21:00, Κυριακή 18:00
Διάρκεια: 1 ώρα και 40 λεπτά
Προπώληση: https://www.viva.gr/tickets/theater/o-ampigier/
Τιμές εισιτηρίων:
Α’ ζώνη 25€ / Μειωμένο: 21€
Β’ ζώνη 21€ / Μειωμένο: 17€
Γ’ ζώνη 17€ / Μειωμένο: 14€
Ώρες και μέρες ταμείου:
Καθημερινά 11:00 – 14:00 και 17:00 – 22:00
Τηλ.: 2103636144, 2103644921
