Το μέγα, διαχρονικό και καθολικό ζήτημα της παραστατικότητας κλασικών έργων γραμμένων σε άλλες εποχές και σε διαφορετικά δομημένες κοινωνίες είναι η όσο το δυνατόν αμεσότερη επίτευξη του σημείου επαφής σε ένα Καρτεσιανό σύστημα συντεταγμένων όπου στον οριζόντιο άξονα των τετμημένων θα τοποθετήσουμε την ίδια την εποχή της συγγραφής του κειμένου και στον κάθετο άξονα των τεταγμένων την εποχή της παράστασης. Και αυτό το σημείο τομής, δηλαδή η επικαιροποίηση των θιγόμενων θεμάτων ενός έργου δεν αποτελεί προβληματική ιδεολογικού και μόνο περιεχομένου, αλλά και σκηνογραφικής αποτύπωσης και μάλιστα σε όλα τα αισθητικά μέρη της. Και παρόλο που ο Σαίξπηρ και τα έργα του θεωρητικά έχουν καταταχθεί στα ανιστορικά, σε εκείνα δηλαδή που έχουν υπερβεί όλες τις εποχές που παίζονται, η σύζευξη αυτή παραμένει ως ζητούμενο μιας επιτυχημένης παράστασης.
Η παράσταση «Ρωμαίος και Ιουλιέττα» από τον Δημήτρη Καραντζά κατατάσσεται ακριβώς σε αυτήν την ανιστορικότητα, αντιμετωπίζοντας αυτόν τον επιβεβλημένο εκ των πραγμάτων μετεωρισμό ανάμεσα στο τότε και στο τώρα, με μια συνέπεια και μια εγκατάλειψη. Ο σκηνοθέτης αποδεικνύεται εξαιρετικά συνεπής σε ό,τι χαρακτηρίζει όλες τις δουλειές του: να καταθέτει πρόταση και άποψη, την οποία θωρακίζει και υπερασπίζεται, ασχέτως του αποτελέσματος της. Και με μία άρνηση αφού εδώ εγκαταλείπει εμφανώς την αφοσίωσή του στη φόρμα, έχοντας ίσως στο μυαλό του την μάλλον αποτυχημένη προηγούμενη σαιξπηρική προσέγγισή του (και πάλι στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου) στην «Δωδέκατη νύχτα».
Και ίσως είναι αυτή η εγκατάλειψη, που τον οδηγεί στην καταφυγή μια αμήχανης εργαλειοποίησης των διακριτικών κωμικών στοιχείων που σαφώς ενυπάρχουν στο κείμενο στο πρώτο μέρος, που σε συνδυασμό με την φλύαρη αλλά δωρικά διδαγμένη κινησιολογία του Τάσου Καραχάλιου, κάνουν την παράσταση αρχικά να παραπατά μέσα σε μια υφολογική αστάθεια, μέχρι να ισορροπήσει στα πόδια της και να σε κατακτήσει ολοκληρωτικά στο φινάλε της. Γιατί η αλήθεια είναι, ότι υπάρχει μια δυσκολία επικοινωνίας του σκηνοθετικού οράματος με την πλατεία στην αρχή, μιας και υποτάσσεται σε πεπατημένες ή περιττές αναπαραστάσεις (το οργιώδες πάρτυ, η μέθυση παραμάνα, η υπαινικτική ή απροκάλυπτη ομοφυλοφιλία, η shake εκδοχή του τσάμικου, η διεμφυλική ενδυματολογία κλπ, όλα κάπως προφανή και αναμενόμενα). Η ουσία και η αποκάλυψη, όχι της παράστασης, αλλά του οράματος της έρχεται μετά…
Παρόλα αυτά, πρόκειται για μια ολοκάθαρη, αλέκιαστη παράσταση με αρκετά σαφείς σκηνικούς διαχωρισμούς (Μαρία Πανουργιά) και ακόμα σαφέστερους συμβολισμούς. Οι μάχες και ο θάνατος μπροστά, ο εκφυλισμός στα μετόπισθεν, σχεδόν παρασκηνιακά, ο έρωτας ψηλά, κοντά στον ουρανό. Σκοτεινή σε όψη και ουσία (φωτισμοί Δημήτρης Κασιμάτης), με ένα χλωμό φεγγάρι να κυριαρχεί, μέχρι τη διάσπασή του σε δύο με τη συνάντηση των ερωτευμένων και την οριστική ένωσή τους σε φως με τον θάνατο τους και με τη σκληρή μουσική του Γιώργου Πούλια να απεκδύεται μελοδραματισμούς . Άριστη η επιλογή της μετάφρασης του Διονύση Καψάλη, η οποία δεν εγκαταλείπει στιγμή την ποιητικότητα του Σαίξπηρ αναμετρώντας την με την ευφωνία της ελληνικής γλώσσας με μεγάλη κερδισμένη τη συγκίνηση. Τα σύγχρονα κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη αφενός απαλλάσσουν το έργο από την ιστορικότητά του, αφετέρου προβάλλουν τους κεντρικούς χαρακτήρες ως «μαύρα πρόβατα» της εποχής τους, οι οποίοι έχουν σηκώσει το βάρος της δικής τους επανάστασης. Μιας επανάστασης που για τον Δημήτρη Καραντζά δεν είναι του Έρωτα ή για τον Έρωτα (θα ήταν πραγματικά αστεία μια τέτοια ανάγνωση του έργου στις μέρες μας) αλλά μιας επανάστασης ενάντια σε μια διεφθαρμένη πατριαρχία η οποία σωρεύει απογυμνωμένα πτώματα απροκάλυπτα μέσα σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον απαξιωτικό για τον άνθρωπο, τοξικό για την ψυχή του ενώ τα ρούχα τους τακτοποιούνται στα συρτάρια της ιστορίας ως παρακαταθήκη και μνήμη. Ίσως γι’ αυτό ανεπαίσθητα θυσίασε δραματουργικά τον ρόλο των Μοντέγων, δίνοντας έμφαση στην, με πολλά έμφυλα θέματα, οικογένεια των Καπουλέτων.
Το μεγάλο ατού της παράστασης, είναι η σύμψυχη και σύγκορμη υποκριτική ταύτιση του Έκτορα Λιάτσου και της Ηρώς Μπέζου στους κεντρικούς ρόλους. Ένα δέσιμο ομόψυχο που σπάνια συμβαίνει επί σκηνής, με καλοδουλεμένες αρθρώσεις, εμφαντικούς χρωματισμούς, απόδοση υποταγμένη στο ποιητικό μέτρο και στην ακρίβεια συναισθημάτων, που αποκαλύπτει υποκριτικά τον Έκτορα Λιάτσο και ενισχύει την ήδη καταξιωμένη Ηρώ Μπέζου. Ένας Καπουλέτος-Γιάννης Νταλιάνης γεμάτος σκηνική ενέργεια, χωρίς επιτηδευμένες εξάρσεις η Άννα Καλϊτζίδου-κυρία Καπουλέτου και μια Ρένη Πιττακή σε μια παράδοξη γκρότεσκο εκδοχή της παραμάνας που κεντάει υποκριτικά αν και ξενίζει. Ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης εξαπολύει στην πλατεία την εσωτερικότητα με την οποία ενέδυσε το ρόλο του Πατέρα Λαυρέντιου, ενώ θα πρέπει να αναφερθώ και στον επαναστατημένο Μερκούτιο του Γιάννη Κλίνη, τον συνοδοιπόρο Μπενβόλιο του συνεπέστατου Άρη Μπαλή, και τον Τυβάλδο του Άρη Νινίκα. Μαζί τους οι Γιώργος Γιαννακάκος, Αντώνης Κολοβός, Θάνος Κόνιαρης, Γιάννης Κόραβος, Ρότα Λυτού, Μάνος Πετράκης, Χάρης Χαραλάμπους-Καζέπης, Γιάννης Χαρκοφτάκης.
Παρόλη τη διακριτή ανισότητα της παράστασης , μέσα από την αρμονία του λόγου, της υποκριτικής ταυτότητας της και της σκηνογραφίας της, καταφέρνει να συμπαρασύρει το κοινό στην καταβύθιση της, αποκαλύπτοντας πτυχές πέρα από τα όρια της εύκολης ανάγνωσης μιας ερωτικής τραγωδίας. Έστω κι αν «σαν αστραπή, δεν προλαβαίνεις να πεις πως «αστράφτει» κι έχει πέσει…»
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Διονύσης Καψάλης
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς
Σκηνικά: Μαρία Πανουργιά
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Κίνηση: Τάσος Καραχάλιος
Μουσική: Γιώργος Πούλιος
Φωτισμοί: Δημήτρης Κασιμάτης
Σχεδιασμός βίντεο: Γρηγόρης Πανόπουλος
Δραματολόγος παράστασης: Έρι Κύργια
Βοηθός σκηνοθέτη: Κέλλυ Παπαδοπούλου
Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Αντώνης Αντωνόπουλος
Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Μάριος Κακουλλή
Βοηθός σκηνογράφου: Σοφία Θεοδωράκη
Διανομή αλφαβητικά
Πατήρ Λαυρέντιος: Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης
Μονταίγος / Καλεσμένος: Γιώργος Γιαννακάκος
Κυρία Καπουλέτου: Άννα Καλαϊτζίδου
Μερκούτιος: Γιάννης Κλίνης
Γρηγόρης / Υπηρέτης / Καλεσμένος: Αντώνης Κολοβός
Σαμψών / Υπηρέτης / Καλεσμένος: Θάνος Κόνιαρης
Πέτρος / Πατήρ Ιωάννης / Υπηρέτης / Καλεσμένος: Γιάννης Κόραβος
Ρωμαίος: Έκτορας Λιάτσος
Κυρία Μονταίγου / Καλεσμένη: Ρίτα Λυτού
Μπενβόλιο: Άρης Μπαλής
Ιουλιέττα: Ηρώ Μπέζου
Τυβάλδος: Άρης Νινίκας
Καπουλέτος: Γιάννης Νταλιάνης
Πάρις: Μάνος Πετράκης
Νένα: Ρένη Πιττακή
Έσκαλος (Πρίγκιπας )/ Καλεσμένος: Χάρης Χαραλάμπους-Καζέπης
Βαλτάσαρ / Υπηρέτης / Καλεσμένος: Γιάννης Χαρκοφτάκης
Φωτογραφίες και βίντεο παράστασης: Γκέλυ Καλαμπάκα
Hμέρες και ώρες παραστάσεων:
Τετάρτη και Κυριακή στις 19:00, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30
- Προπώληση εισιτηρίων: ticketservices.gr και στο 210.7234567 (με χρήση πιστωτικής-χρεωστικής κάρτας)
- Πληροφορίες: Ταμεία κτηρίου Τσίλλερ (Αγίου Κωνσταντίνου 22-24), τηλ. 210.5288170-171
