Η άνοδος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έδειξε ότι οι άνθρωποι είναι συνδεδεμένοι περισσότερο από ποτέ. Ωστόσο, παρατηρείται και το ανησυχητικό φαινόμενο της εξάρτησης από εκείνα. Και παρά τα αναμφισβήτητα οφέλη της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης μέσω του διαδικτύου – ειδικά στη δύσκολη περίοδο της καραντίνας – πολύ συχνά παρατηρείται η αύξηση αρνητικών συναισθημάτων, όπως μελαγχολία και άγχος. Παρατηρείται επίσης η τάση των ανθρώπων, που περνούν ολοένα και αυξανόμενο χρόνο στον ιστό, να απομονώνονται μακροπρόθεσμα. Η πίεση για τέλεια φιλτραρισμένες φωτογραφίες που εμφανίζονται στο Instagram έχει άμεσο αντίκτυπο στην αυτοεκτίμηση πολλών ανθρώπων, ενώ η συχνή παρακολούθηση της ροής των πληροφοριών στο Twitter συμβάλει στην κακή ποιότητα του ύπνου.
Ακολουθούν έξι τρόποι με τους οποίους τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχική υγεία.
Αυτοεκτίμηση
Όλοι έχουν το μερίδιό τους στις ανασφάλειες. Για κάποιες από αυτές οι άνθρωποι μιλούν ανοιχτά ενώ άλλες παραμένουν αυστηρά προσωπικές. Ωστόσο, το να συγκρίνει κανείς τον εαυτό του με τους άλλους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρατηρώντας τις αισθητικά τέλειες φωτογραφίες τους στο Instagram ή μαθαίνοντας για τις ιδιωτικές τους ζωές στο Facebook τού προσφέρει ελάχιστα στο να καθησυχάσει προσωπικές ανασφάλειες και αμφιβολίες. Μια μελέτη που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης διαπίστωσε ότι πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από «φθόνο στο Facebook». Οι συμμετέχοντες στην έρευνα, ωστόσο, που απείχαν από τη χρήση του δημοφιλούς ιστότοπου ανέφεραν πως ένιωθαν πιο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους. «Όταν αντλούμε μια αίσθηση αξίας με βάση τη σύγκριση του εαυτού μας με άλλους, τοποθετούμε την ευτυχία μας σε μια μεταβλητή που είναι εντελώς πέρα από τον έλεγχό μας», εξήγησε ο Δρ Tim Bono, συγγραφέας του βιβλίου “When Likes Aren’t Enough”. Η συνειδητοποίηση του χρόνου που περνά κανείς για να παρατηρεί τα προφίλ άλλων χρηστών θα μπορούσε να βοηθήσει να επικεντρωθεί κάποιος περισσότερο στον εαυτό του και να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του.
Ανθρώπινη σύνδεση
Η δυνατότητα για επαφή και η πρόσβαση στην επικοινωνία είναι σημαντική για τη δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων μεταξύ μας. Ωστόσο, μπορεί αυτό να γίνει δύσκολο, όταν η επιλογή περιορίζεται σε μια οθόνη. Η εξοικείωση με τους ψηφιακούς μας εαυτούς έρχεται να αντικαταστήσει τα φυσικά πρόσωπα.
Μνήμη
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να είναι υπέροχα για να ξανακοιτάζει κανείς τις αναμνήσεις και να ανακαλεί γεγονότα από το παρελθόν. Είναι δυνατόν όμως να διαστρεβλώσουν τον τρόπο με τον οποίο θυμάται κάποιος συγκεκριμένα στιγμιότυπα από τη ζωή του.
Ο χρόνος που ξοδεύεται προσπαθώντας να τραβήξει κανείς την τέλεια φωτογραφία στερεί συχνά τη δυνατότητα της απόλαυσης της πρωταρχικής εμπειρίας, της μαρτυρίας του ατόμου για την ίδια τη στιγμή που ζει. «Αν στρέψουμε όλη μας την προσοχή στη λήψη των καλύτερων φωτογραφιών για να αποσπάσουμε τον θαυμασμό των διαδικτυακών μας επαφών, θα είμαστε λιγότερο διαθέσιμοι για να απολαύσουμε άλλες πτυχές της εμπειρίας μας σε πραγματικό χρόνο», δήλωσε ο Δρ. Bono «Το να ξοδεύουμε πάρα πολύ χρόνο στις ηλεκτρονικές μας συσκευές θα συρρικνώσει αυτές τις άλλες πτυχές της εμπειρίας, υπονομεύοντας την ευτυχία που θα μπορούσαμε να αντλήσουμε από αυτές».
Ύπνος
Ο ικανοποιητικός και ποιοτικός ύπνος είναι υψίστης σημασίας. Ο χρόνος στο ίντερνετ συχνά στερεί από τις ώρες του ύπνου, ωστόσο. «Το να μας κυριεύει άγχος ή φθόνος από αυτό που βλέπουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κρατά τον εγκέφαλο σε εγρήγορση, αποτρέποντάς μας να κοιμηθούμε», εξήγησε ο Δρ. Bono. «Επιπλέον, το φως της οθόνης από την ηλεκτρονική συσκευή μόλις λίγα εκατοστά από το πρόσωπό μας μπορεί να καταστέλλει την απελευθέρωση μελατονίνης, μιας ορμόνης που μας βοηθά να αισθανόμαστε κουρασμένοι και συνδέεται με τον ύπνο». Η αποχή από κάθε ηλεκτρονική συσκευή και οθόνη τουλάχιστον 40 λεπτά έως μια ώρα πριν την κατάκλιση είναι αναγκαία για τη διασφάλιση της ποιότητας του ύπνου.
Δυνατότητα προσοχής και συγκέντρωσης
Δεν είναι μόνο ο υποσυνείδητος εγκέφαλος αλλά και ο βαθμός στον οποίο ο εγκέφαλος μπορεί να συγκεντρωθεί πλήρως, όταν οι άνθρωποι είναι σε εγρήγορση. Είναι ακατόρθωτο το να εξετάζει ο άνθρωπος όλο τον όγκο των πληροφοριών που έρχεται σε επαφή, ομοίως και εκείνων που λαμβάνει με καταιγιστικό ρυθμό από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η απόσπαση της προσοχής είναι συχνά αναπόφευκτη.
Ψυχική υγεία
Πέρα από τη μελαγχολία που μπορεί να προκαλέσει η κατάχρηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, παρατηρούνται εκδηλώσεις άγχους, κατάθλιψης και αδυναμίας συγκέντρωσης. Η αναθεώρηση του χρόνου που αφιερώνει κανείς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η επιδίωξη μικρών και καθοριστικών αλλαγών της σχέσης με αυτά, θα μπορούσε να αποβεί μια πράξη αληθινής φροντίδας προς τον εαυτό και ένα άνοιγμα προς τη ζωή στο παρόν με σάρκα και οστά.
