Θόδωρος Αγγελόπουλος – Ο σκηνοθέτης που καθόρισε με τη δουλειά του το Ευρωπαϊκό σινεμά γεννήθηκε στις 27 Απριλίου 1935. Στις 24 Ιανουαρίου 2012, πεζός, τραυματίστηκε σοβαρά στο διάλειμμα των γυρισμάτων της νέας του ταινίας «Η άλλη θάλασσα» στη Δραπετσώνα από διερχόμενη μοτοσυκλέτα.
Το ίδιο βράδυ ο αναντικατάστατος σκηνοθέτης άφησε την τελευταία του πνοή σε νοσοκομείο του Φαλήρου, όπου μεταφέρθηκε σε κρίσιμη κατάσταση. H κηδεία του έγινε δημοσία δαπάνη, στις 27 Ιανουαρίου στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών.
Η Ελένη Καραΐνδρου, η συνθέτρια που συνεργάστηκε μαζί του μας έχει περιγράψει τον τρόπο που ο διεθνής αλλά τόσο έλληνας σκηνοθέτης δένονταν με τις ταινίες του: “Θυμάμαι τη συνάντηση με τον Θόδωρο (σ.σ. Αγγελόπουλο) όταν με κάλεσε να κάνουμε το “Ταξίδι στα Κύθηρα”. Μου έλεγε την ιστορία και πήγαινε πάνω – κάτω. Παρατηρούσα τα βήματά του, τα χέρια του, τον τόνο που είχε η φωνή του. Φώτιζε αυτά που ήθελε να φωτίσει. Ύστερα προσπαθούσε να δημιουργήσει εικόνες και εγώ έμπαινα σε αυτό το παιχνίδι. Δεν άκουγα μόνο. Έβλεπα και ένιωθα κιόλας.”
Θόδωρος Αγγελόπουλος – “Είμαι αριστερός εν συγχύσει”
Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1935. Έκανε νομικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τις οποίες εγκατέλειψε πριν πάρει το πτυχίο του. Το 1961 έφυγε στο Παρίσι, όπου αρχικά παρακολούθησε στη Σορβόννη μαθήματα γαλλικής φιλολογίας και φιλμογραφίας, καθώς και μαθήματα εθνολογίας και στη συνέχεια μαθήματα κινηματογράφου στη Σχολή Κινηματογράφου IDHEC και στο Musée de l’ homme. Με τον κινηματογράφο άρχισε να ασχολείται το 1965 και το 1968 παρουσίασε την πρώτη του μικρού μήκους ταινία, Εκπομπή, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Το 1970, η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου, Αναπαράσταση, κέρδισε το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, καθώς και άλλες διακρίσεις στο εξωτερικό, και σηματοδότησε την αυγή του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου. Έκτοτε, οι ταινίες του έχουν συμμετάσχει σε πολλά διεθνή φεστιβάλ και έχει κερδίσει πολλά βραβεία, τα οποία τον καθιέρωσαν παγκοσμίως ως έναν από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες του σύγχρονου κινηματογράφου. Πολλά αφιερώματα προς τιμήν του έργου του Θόδωρου Αγγελόπουλου έχουν πραγματοποιηθεί σε όλο τον κόσμο. Αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας των Πανεπιστημίου των Βρυξελλών, του Πανεπιστημίου X Ναντέρ (Nanterre) στο Παρίσι και του Πανεπιστημίου του Έσσεξ (Essex). Μαζί με τον Βασίλη Ραφαηλίδη υπήρξε συνιδρυτής του περιοδικού «Σύγχρονος Κινηματογράφος».
Η καλλιτεχνική πορεία του Θόδωρου Αγγελόπουλου είναι γεμάτη περγαμηνές. Έφυγε άδοξα, έφυγε αναίτια. Το απόγευμα της 24ης Ιανουαρίου 2012 ο Θόδωρος Αγγελόπουλος διακομίσθηκε με ασθενοφόρο στο νοσοκομείο Metropolitan του Φαλήρου. Όπως είπαν οι γιατροί, ο μεγάλος σκηνοθέτης «είχε ρήξη σπλήνας και αριστερού νεφρού και ήταν αδύνατον να κρατηθεί στη ζωή, γιατί υπήρχε οστική σύνθλιψη του ιερού οστού, του οστού που στηρίζει τη λεκάνη και είχε αιμορραγία, που δεν μπορούσε να ελεγχθεί». «Προσπαθήσαμε μέχρι την τελευταία στιγμή για να προσφέρουμε κάτι παραπάνω… Δυστυχώς ο Θόδωρος Αγγελόπουλος δεν είναι μαζί μας», ανέφερε ο γιατρός που γνωστοποίησε το ιατρικό ανακοινωθέν.
Η καριέρα του ως σκηνοθέτης, ξεκίνησε με ταινία που γύρισε στην Θεσσαλονίκη για το νεανικό ποπ συγκρότημα, ας τους πούμε Μπιτλς της Ελλάδας, Φόρμινξ του Βαγγέλη Παπαθανασίου. Το φιλμ δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Η «Αναπαράσταση», η πρώτη του ταινία μεγάλου μήκους το 1970, βραβεύεται στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και σε πολλά διεθνή φεστιβάλ. Η συνέχεια της πορείας του υπήρξε διθυραμβική. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος ήταν ο πιο βραβευμένος Έλληνας σκηνοθέτης. Οι ταινίες του έχουν τιμηθεί ανάμεσα στα άλλα με τα περισσότερα από τα βραβεία του φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, το Χρυσό φοίνικα του φεστιβάλ των Καννών, το Χρυσό και τον αργυρό λέοντα του φεστιβάλ της Βενετίας, το βραβείο Φέλιξ καλύτερης ευρωπαϊκής ταινίας, το βραβείο Fipresci, και πολυάριθμα βραβεία κριτικών και ενώσεων κριτικών σε όλο τον κόσμο.
«Μέσα από τον φακό του, ο Αγγελόπουλος κοιτάει τα πράγματα σιωπηλά. Είναι το βάρος αυτής της σιωπής και η ένταση του αμετακίνητου βλέμματος της κάμερας του Αγγελόπουλου, που κάνει τον Μεγαλέξανδρο τόσο δυνατό, που ο θεατής δεν μπορεί να αποδράσει από την οθόνη. Αυτού του είδους η κινηματογράφηση, τόσο προσωπική και μοναδική στην ιδιαιτερότητά της, τείνει να επιστρέφει στις ρίζες του σινεμά. Αυτό ακριβώς είναι που δημιουργεί την εντύπωση της φρεσκάδας και της δύναμης. Όσο για μένα, παρακολουθώντας αυτό το φιλμ, ένιωσα βαθιά την απόλαυση του κινηματογράφου, με την πιο απόλυτη έννοια του όρου».
Ακίρα Κουροσάβα
«Είδα τον ‘Μελισσοκόμο’ που άλλοτε θεωρούσα μια καλή ταινία. Τώρα, αντιλαμβάνομαι πως είναι ένα αριστούργημα. Είναι μια εμπειρία απίστευτα συγκλονιστική».
Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
«Έφυγα από τις Κάννες μαγεμένος από το ‘Βλέμμα του Οδυσσέα’. Στο Τόκιο που βρίσκομαι τώρα με ακολουθεί. Πιστεύω ότι είναι μια ταινία που θα μείνει στην ιστορία του σινεμά».
Βιμ Βέντερς
