από τη Σώτια Παπαμιχαήλ //
Είχα την τύχη πριν διαβάσω αυτό το βιβλίο, να γνωρίσω τον άνθρωπο που κρύβεται πίσω από τις λέξεις και να παρακολουθήσω, με κομμένη ανάσα, την παρουσίασή του, από τον ίδιο, ένα βράδυ Δευτέρας σε ένα ξεχωριστό χώρο, την οικία Κατακουζηνού, με θέα τον Εθνικό Κήπο και τη φωτισμένη Βουλή. Ήταν μια βραδιά όπου κάθε λέξη που ακούστηκε έσταζε ποίηση, αίμα και μελάνι. Ένα ταξίδι στο χρόνο, την τέχνη, την επιστήμη πάνω σε ένα μουσικό χαλί που άλλαζε χρώματα σε κάθε στροφή της αφήγησης. Συγγραφέας ο Φώτης Βλαστός. Βιβλίο του, Η Ανατομία Του Κύματος, εκδόσεις, Μικρή Άρκτος. Φεύγοντας δεν μπορούσα παρά να σπεύσω να το κάνω δικό μου και το ίδιο βράδυ να ξεκινήσω την ανάγνωση.
Στη σελίδα έντεκα με υποδέχτηκε ο Adad–Nirari III, ο οποίος όφειλε μετά την αποχώρηση της μητέρας του βασίλισσας Σεμιράμιδος να αναλάβει το θρόνο της Ασσυρίας. Πώς όμως ένας μύωπας εν έτει 811 π.Χ. θα μπορούσε να διαφεντέψει μια αυτοκρατορία σαν αυτή; Γύρω του πεδιάδες αχανείς σπαρμένες με καλαμπόκια, διώρυγες που έφερναν νερό από τον Τίγρη κι εκείνος δυσκολευόταν να διακρίνει ακόμα και τις όχθες του ποταμού που κυλούσε στα πόδια του. Ίσως ο μεγεθυντικός κρύσταλλος που χρησιμοποιούσε ένας Ινδός σκλάβος για να σκαλίζει μικροσκοπικά σχέδια πάνω στον γύψο, να ήταν κάποια λύση. Ο βασιλιάς μακροημέρευσε όπως κι κρύσταλλός του.
Λίγο πιο κάτω, στη σελίδα είκοσι εννιά, συνάντησα την Αγνοδίκη την Αθηναία, στην Αλεξάνδρεια του Πτολεμαίου του Β’, να ψάχνει μαζί με τον δάσκαλό της Ηρόφιλο την κατοικία της ψυχής μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Μα τι είναι ψυχή; Πότε νιώθουμε πιο έντονα ζωντανοί και έμψυχοι; Στις ακραίες εμπειρίες της ζωής, τότε που βγαίνει μπροστά για να προασπίσει την επικράτειά της, το σώμα. Και τότε, πού βρίσκεται, πού φωλιάζει εντός του; Πόσο βαθιά θα φτάσουν για να τη βρουν και θα τα καταφέρουν;
Κάπου στα μέσα του βιβλίου οι ώρες και τα χρόνια έχουν γίνει ένα κουβάρι για τον 129χρονο Bai που ζει και εργάζεται στο Κέντρο Ευγονικής, στο Τζιμπουτί. Στην ηλικία αυτή δε ζεις απλά επειδή μπορείς, όσες θεραπείες γονιδιακής επιδιόρθωσης κι αν έχεις κάνει. Επιμένεις μόνο για κάποιο λόγο. Το σχέδιο «της δυναμικής ευταξίας» τον κρατάει ζωντανό. Το τίμημα όμως βαρύ. Από τη μια η κατάθλιψη που συνεχώς βαθαίνει, ας όψονται οι θεραπείες, από την άλλη η υπομονή που πρέπει να δείξει μπροστά στην απερισκεψία της νιότης που τον περιβάλλει. Μα και το κορμί ίσως πια να μην αντέχει. Τα σημάδια μιας ακόμη ασθένειας είναι τόσο φανερά. Θα αφεθεί στη φθορά του χρόνου αυτή τη φορά; Η μελέτη του δεν έχει ολοκληρωθεί. Η θεωρία του νοητού όλου: μικρόκοσμος, βιολογία, σύμπαν. Κι όμως πρέπει να υπάρχει κάποιος τρόπος να συνεχίσει.
Προχωρώντας μέσα στις σελίδες αυτού του βιβλίου και πηγαίνοντας από τον Robert Hooke και το μικροσκόπιο του, στον Aurelio από την Pobla de Benifassa που δεν άφησε το σύνδρομο Tourette να τον ακινητοποιήσει κι έφτασε μέχρι τη μακρινή Ισπανιόλα, κι από τον Innocentio που τον κυνηγούσε η πανώλη από την Kaffa ως την Φλωρεντία, μέχρι την Henrietta που μια ηπατική διαταραχή θα της στερούσε ξαφνικά τον τρόπο και το λόγο της να ζει κι από ανθρωποειδές θα έπρεπε να γίνει πάλι άνθρωπος ανάμεσα σε ανθρωποειδή, το 453 μετά τον αποικισμό του Άρη, κατάλαβα πως δεν πρόκειται απλά για είκοσι δύο σύντομες ιστορίες όπως γράφει στο οπισθόφυλλο.
Αυτό το πραγματικά συναρπαστικό βιβλίο, που όμοιό του δεν έχω διαβάσει ξανά είναι ένα γαϊτανάκι με είκοσι δύο κορδέλες. Κάθε ήρωας βαστάει γερά τη δικιά του και στροβιλίζεται γύρω από έναν στιβαρό στύλο που δεν είναι τίποτα άλλο από την ανθρώπινη φύση, την ύπαρξή μας, την ουσία μας. Άλλοι ήρωες προσπαθούν να λύσουν τα μυστήρια της ζωής, άλλοι βρίσκονται αντιμέτωποι άξαφνα με το τέλος. Άλλοι πάνε κόντρα στις αδυναμίες τους και προχωράνε. Και κάποιοι απλά το βάζουν κάτω νικημένοι κι αφήνονται. Όλοι μαζί όμως συνεχίζουν να στροβιλίζονται γύρω μας και να μοιράζονται μύχιες σκέψεις κι αγωνίες. Όλοι θέλουν να ζήσουν, να προλάβουν, έχουν αφήσει εκκρεμότητες. Ένα σύγγραμμα, ένα σχέδιο, μια γυναίκα. Οι χαλαρές ραφές όμως του ανθρώπινου μανδύα, που μας αφήνουν ανυπεράσπιστους στη φθορά, καθιστούν αναπόφευκτο το πεπερασμένο του ανθρώπινου χρόνου σε αυτή τη γωνιά του σύμπαντος.
Η ιδιότητα του Φώτη Βλαστού, ιατρός στο επάγγελμα, οι πλούσιες ακαδημαϊκές του γνώσεις, η αγάπη για την επιστήμη, την τέχνη και την αφήγηση δημιουργούν ένα βιβλίο πρόκληση για τον αναγνώστη, με ήρωες ιστορικούς και φανταστικούς που δίνουν μια άλλη διάσταση στην πραγματικότητά μας. Ένα βιβλίο πρόσκληση να δούμε τον κόσμο μας από μέσα προς τα έξω. Να ακούσουμε την ανάσα μας μες το σκοτάδι, τους χτύπους της καρδιάς μας. Να μετρήσουμε σημάδια πάνω στο δέρμα, να προσέξουμε τις κόρες των ματιών μας στον καθρέφτη. Μια οπτική που στερούμαστε γιατί ο χρόνος είναι λίγος κι οι υποχρεώσεις πολλές, η τηλεόραση δε σβήνει ποτέ, ο γείτονας από απέναντι συνέχεια φωνάζει κι η κίνηση κάτω από το παράθυρό μας δε λέει να κοπάσει. Μια οπτική που μας λείπει και μας τη χρωστάμε κι ίσως αυτό το βιβλίο να είναι μια εξαιρετική αφορμή.
