Του Παύλου Θ. Κάγιου //
Η καυστική κοινωνική σάτιρα «Happy end» με την υπογραφή του Μίκαελ Χάνεκε, ενός από τους σπουδαιότερους σκηνοθέτες του καιρού μας, και το πολιτικό-κοινωνικό ντοκιμαντέρ «Δεν είμαι ο νέγρος σου» κυριαρχούν αυτή την εβδομάδα ανάμεσα στα νέα φιλμ.
“Happy end”
-Το αντίθετο του happy end δεν είναι σώνει και καλά το τραγικό, μπορεί να είναι και το γελοίο ή το σαρκαστικό, όπως στην περίπτωση της νέας ταινίας του Μίκαελ Χάνεκε που… ξεροψήνει με τα κρεμμυδάκια την αστική Δύση και τον ανέραστο και αδιέξοδο κόσμο της τον οποίο ο σκηνοθέτης γνωρίζει από πρώτο χέρι μιας κι είναι αυστριακό-γερμανός.
Ήρωες της ταινίας του τα μέλη μιας μεγαλοαστικής οικογένειας… Η Αν (Ιζαμπέλ Ιπέρ) έχει αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση από τον πατέρα της, Ζορζ (Ζαν-Λουί Τρεντινιάν) λόγω της προχωρημένης του ηλικίας. Η Αν έχει επίσης να διαχειριστεί τις πιθανώς καταστροφικές συνέπειες ενός εργατικού ατυχήματος σε ένα από τα εργοτάξια της επιχείρησης, το οποίο ίσως είναι σφάλμα του γιου της και μελλοντικού διαδόχου της στην κεφαλή της εταιρείας (Φρανζ Ρογκόφσκι), ενώ ταυτόχρονα προετοιμάζει τον γάμο της με τον Λόρενς (Τόμπι Τζόουνς). Εν τω μεταξύ, ο αδερφός της (Ματιέ Κασοβίτς) αναλαμβάνει την επιμέλεια της έφηβης κόρης του από τον πρώτο του γάμο (Φαντίν Αρντουάν) μετά τη μυστηριώδη δηλητηρίαση της μητέρας της και πρώην συζύγου του. Κι εκείνος, όμως, κρύβει μυστικά, τα οποία θα μπορούσαν να βάλουν σε κίνδυνο τον δεύτερό του γάμο…
Κάτι σαν ανεπίσημο σίκουελ της αξιολάτρευτης «Αγάπης» (Χρυσός Φοίνικας και Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας), το «Happy End» σημαίνει ταυτόχρονα την επιστροφή του Χάνεκε στις θεματικές που τον έχουν απασχολήσει περισσότερο στην καριέρα του: η νοσηρότητα που κρύβει μια μπουρζουά οικογένεια, η ένταση ανάμεσα στις διαφορετικές γενιές και κοινωνικές τάξεις, η υποκρισία της κοινωνίας απέναντι στους πιο αδύναμους, η βία που ξεπηδάει ξαφνικά από τις αναπάντεχες στιγμές, οι πληγές που έχει δεχθεί η ανθρώπινη επικοινωνία παρά την αφθονία της τεχνολογίας. Κι όλα αυτά τα «αλέθει» στην απόλυτα κοινωνική ματιά του που διακρίνεται από ένα βιτριολικό χιούμορ. Γι’ αυτό και ντύνει την ιστορία του με αριστουργηματικά καυστικές στιγμές, κι όσο οι χαμένες ψυχές των ηρώων του προσπαθούν να βγουν από τα αδιέξοδά τους, τόσο βυθίζονται όλο και πιο πολύ στο έλος που έχουν κατασκευάσει οι ίδιοι. Οι μόνοι που διαισθάνονται το τέλμα στο οποίο είναι βυθισμένοι, είναι ο υπερήλικας πάτερ-φαμίλιας και ιδρυτής της… οικογενειακής αυτοκρατορίας – έξοχος ο Ζαν Λουί Τρεντινιάν που δεν φοβάται να δείξει τα προχωρημένα γεράματά του – και η εγγονή του…
Σκηνοθεσία-σενάριο: Μίκαελ Χάνεκε
Παίζουν: Ιζαμπέλ Ιπέρ, Ζαν-Λουί Τρεντινιάν, Ματιέ Κασοβίτς, Φαντίν Αρντουάν, Τόμπι Τζόουνς
“Δεν είμαι ο νέγρος σου”
Δύναμη. Δεν είμαι νέγρος, είμαι άνθρωπος. Αυτές είναι οι λέξεις που χαρακτηρίζουν τη φιλοσοφία του πολύ δυνατού ντοκιμαντέρ «Δεν είμαι ο νέγρος σου» του Ραούλ Πεκ το οποίο προσεγγίζει εντελώς διαφορετικά το θέμα των φυλετικών διακρίσεων. Κατ’ αρχάς, η αφήγησή του αποτελείται εξ ολοκλήρου από τα λόγια του συγγραφέα Τζέιμς Μπάλντουιν (1924-1987), από προσωπικές του εμφανίσεις και από το κείμενο του τελευταίου του βιβλίου “Remember This House” που έμεινε ημιτελές.
Και μιλώντας για τους τραγικούς θανάτους των τριών εμβληματικών ηγετών του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα Μάλκολμ Εξ, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και Μέντγκαρ Έβερς, καταδεικνύει το πώς η εικόνα και η πραγματικότητα των μαύρων στη σημερινή Αμερική είναι κατασκευασμένη και επιβεβλημένη από την κυρίαρχη ιδεολογία των λευκών που είχαν και έχουν στα χέρια τους τις δομές του κεφαλαίου.
Ο Μέντγκαρ ΄Εβερς πέθανε στις 12 Ιουνίου 1963.
Ο Μάλκολμ Εξ πέθανε στις 21 Φεβρουαρίου 1965. Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ πέθανε στις 4 Απριλίου 1968. Και γύρω από τη ζωή τους, το έργο τους και το μύθο που δημιούργησε η δολοφονία τους, το ντοκιμαντέρ του Ραούλ Πεκ συνθέτει το πορτραίτο του κινήματος των μαύρων στην Αμερική και –κυρίως- ερμηνεύει τους λόγους που δημιούργησαν το μίσος των λευκών κατά των μαύρων, μίσος που είναι βαθιά πολιτικό και οδηγεί σε απάνθρωπες και κτηνώδεις συμπεριφορές.
Ένα φιλμ που ήταν υποψήφιο για Όσκαρ Ντοκιμαντέρ 2017. Έχει κερδίσει το Βραβείο Διεθνούς Αμνηστίας στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, Βραβείο Οικουμενικής Επιτροπής στο Φεστιβάλ του Βερολίνου, Βραβεία Κοινού στα Φεστιβάλ του Βερολίνου, του Τορόντο, του Σικάγο, της Φιλαδέλφεια, του Δουβλίνου, του Πόρτλαντ και του Χάμπτονς.
Ποιος είναι ο Ραούλ Πεκ
Το πολυδιάστατο έργο του Ραούλ Πεκ περιλαμβάνει ταινίες όπως The Man by the Shore (Διαγωνιστικό, Φεστιβάλ Καννών 1993), Lumumba (Δεκαπενθήμερο Σκηνοθετών, Φεστιβάλ Καννών 2000 HBO), Sometimes in April (Φεστιβάλ Βερολίνου 2005), Moloch Tropical (Φεστιβάλ Τορόντο 2009, Φεστιβάλ Βερολίνου 2010) και Murder in Pacot (Φεστιβάλ Τορόντο 2014, Φεστιβάλ Βερολίνου 2015), κ.ά. Έχει διατελέσει μέλος της κριτικής επιτροπής στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών το 2012 και στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου. Πριν λίγες μέρες πρόσφατα στη χώρα μας η ταινία του «Όταν ο Μαρξ γνώρισε τον Έγκελς».
Σκηνοθεσία: Ραούλ Πεκ
Σενάριο: Τζέιμς Μπάλντουιν
Φωτογραφία: Μπιλ & Τέρνερ Ρος, Ανρί Αντεμπονόγιο
Αφήγηση: Σάμουελ Τζάκσον
“Stronger: Με τη δύναμη της ζωής”
Σαφώς και είναι σοκαριστικό να παίρνεις μέρος σε έναν μαραθώνιο αγώνα και να πέφτεις θύμα τρομοκρατικού χτυπήματος. Άλλο αυτό, όμως, κι άλλο να δημιουργείς την εικόνα μιας χτυπημένης από τους τρομοκράτες χώρας όπως βγαίνει μέσα από το εν λόγω φιλμ το οποίο κατά βάθος προσπαθεί να μας κάνει να λυπηθούμε τους άμοιρους Αμερικανούς που χωρίς να… φταίνε σε τίποτα, συγκεντρώνουν τα πυρά των τρομοκρατών. Μα όπως ξέρει ο κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος μόνο έτσι δεν είναι καθώς ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός χώνεται σε όλες τις γωνιές της γης και οι αντίπαλοί τους εκδικούνται στα τυφλά με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα θύματα και το μίσος σ’ όλο τον κόσμο. Εδώ έχουμε την αληθινή ιστορία του 27 χρόνου Jeff Bauman που βρέθηκε στον Μαραθώνιο της Βοστώνης απλά και μόνο προσπαθώντας να κερδίσει την καρδιά της πρώην αγαπημένης του. Η έκρηξη τον βρήκε να περιμένει στη γραμμή του τερματισμού με αποτέλεσμα να χάσει και τα δύο του πόδια. Όταν συνέρχεται στο νοσοκομείο είναι σε θέση να βοηθήσει την αντιτρομοκρατική υπηρεσία αναγνωρίζοντας έναν από τους βομβιστές αλλά η δική του προσωπική μάχη έχει μόλις ξεκινήσει. Παλεύει μήνες με τη σωματική και συναισθηματική του αποκατάσταση με την αμέριστη υποστήριξη της οικογένειάς του. Είναι ο ειλικρινής προσωπικός απολογισμός του Τζεφ και ενός ηρωικού ταξιδιού που έθεσε σε δοκιμασία τους οικογενειακούς του δεσμούς, καθόρισε την αξιοπρέπεια ενός ολόκληρου κοινωνικού συνόλου και τον τροφοδότησε με εσωτερική δύναμη να αντέξει τις αντιξοότητες.
Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Γκόρντον Γκριν
Παίζουν: Τζέικ Τζίλενχαλ, Τατιάνα Μασλάνι, Μιράντα Ρίτσαρντσον, Κλάνσι Μπράουν
“Lines/ Γραμμές”
Μια κραυγή αγωνίας για την Ελλάδα που πεθαίνει παίρνει ο σκηνοθέτης Βασίλης Μαζωμένος από το γεγονός πως έχουν καταγραφεί 4.000 αυτοκτονίες στη χώρα μας στην περίοδο της κρίσης. Με μια πλειάδα γνωστών ηθοποιών (από τον βραβευμένο στη Βενετία με το βραβείο ανδρικής ερμηνείας Θεμιστοκλή Πάνου, μέχρι την Άννα Καλαϊτζίδου του Κυνόδοντα και από τον Θόδωρο Κατσαφάδο μέχρι τον Τάσο Νούσια), διατρέχουμε την Ελλάδα, σήμερα διακρίνοντας παντού μια κοινωνία σε κατάρρευση μέσα από τις ιστορίες επτά διαφορετικών ανθρώπων που φτάνουν στα όριά τους. Αν και υπάρχουν ανάμεσά τους εμφανείς συγγενικές, φιλικές, αλλά και τυχαίες συνδέσεις, πιο πολύ όλους τους ενώνει η ίδια πράξη· ένα τηλεφώνημα σε ένα κέντρο ψυχολογικής υποστήριξης, στη «Γραμμή ζωής». Εκεί ψάχνουν το όριο της ζωής και του θανάτου, το όριο της επικοινωνίας, το όριο της ελπίδας…
Σκηνοθεσία: Βασίλης Μαζωμένος
Παίζουν: Θεμιοστοκλής Πάνου, Άννα Καλαϊτζίδου, Κώστας Νταλιάνης, Andrian Frieling, Εύα Αλεξανδρή, Αλέξανδρος Αλπίδης
