Ολόκληρος ο πλανήτης βρίσκεται σε κρίση και η Omicron έχει κάνει πιο δύσκολο να φανταστούμε το τέλος της πανδημίας. Αυτό ωστόσο δεν θα κρατήσει για πάντα. Όταν τελειώσει η επιδημία της COVID-19, πώς θέλουμε να μοιάζει ο κόσμος;
Στα πρώτα στάδια της πανδημίας – από τον Μάρτιο έως τον Ιούλιο του 2020 – η γρήγορη επιστροφή στην κανονικότητα ήταν στα χείλη όλων, αντανακλώντας την ελπίδα ότι ο ιός θα μπορούσε να τεθεί γρήγορα υπό έλεγχο. Έκτοτε, εναλλακτικά συνθήματα όπως «χτίστε εκ νέου και καλύτερα» έχουν κυριαρχήσει, υποσχόμενα ένα φωτεινότερο, πιο δίκαιο, πιο βιώσιμο μέλλον βασισμένο σε σημαντικές ή και ριζικές αλλαγές.
Η επιστροφή στο πώς ήταν τα πράγματα ή η μετάβαση σε κάτι νέο αποτελούν πολύ διαφορετικές επιθυμίες. Αλλά ποιο είναι αυτό που θέλει ο κόσμος;
Η Keri Facer από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, πραγματοποίησε δύο έρευνες, μία το καλοκαίρι του 2020 και μία άλλη έναν χρόνο αργότερα. Στους συμμετέχοντες παρουσιάστηκαν – ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 400 ατόμων από το Ηνωμένο Βασίλειο και 600 ατόμων από τις ΗΠΑ – τέσσερα πιθανά σενάρια για το μέλλον. Τα σενάρια αυτά σχεδιάστηκαν με βάση πιθανά αποτελέσματα της πανδημίας που δημοσιεύτηκαν στις αρχές του 2020 στα περιοδικά The Atlantic και The Conversation.
Τις έρευνες απασχόλησαν κυρίως δύο πτυχές του μέλλοντος: εάν θα ακολουθούσε μια «επιστροφή στην κανονικότητα» ή μια προοδευτική κίνηση προς μία «καλύτερη ανοικοδόμηση», καθώς και το αν θα συγκεντρωνόταν η εξουσία στα χέρια της κυβέρνησης ή θα επέστρεφε η εξουσία στα άτομα.
Τέσσερα πιθανά σενάρια μέλλοντος
1) Επιστροφή στην κανονικότητα – ισχυρή κυβέρνηση «Συλλογική ασφάλεια»
Δεν προβλέπει μεγάλες αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του κόσμου. Οι πολίτες χαίρονται που η κυβέρνηση διατηρεί τις εξουσίες της για να τους κρατήσει ασφαλείς και να επιστρέψουν στην οικονομική ανάκαμψη.
2) Επιστροφή στην κανονικότητα – ατομική αυτονομία “Για την ελευθερία”
Οι πολίτες δε θέλουν μεγάλες αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του κόσμου. Προτεραιότητα είναι το business as usual και η ασφάλεια. Οι κυβερνήσεις επιστρέφουν στον κόσμο τις εξουσίες που περιορίζουν τις κινήσεις και τις ελευθερίες και παρακολουθούν τα δεδομένα και τη συμπεριφορά των πολιτών.
3) Προοδευτικό σενάριο – ισχυρή κυβέρνηση “Πιο δίκαιο μέλλον”
Οι πολίτες επιθυμούν οι κυβερνήσεις να αναλάβουν ισχυρή δράση, ώστε να αντιμετωπίσουν την οικονομική αδικία και το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Η κυβέρνηση διατηρεί τις εξουσίες της εάν προστατεύει μέσω αυτών την οικονομική δικαιοσύνη, την υγεία και το περιβάλλον.
4) Προοδευτικό σενάριο – ατομική αυτονομία «Ηγεσία της βάσης»
Οι πολίτες επιθυμούν οι κοινότητες, όχι οι κυβερνήσεις, να συνεργαστούν με σκοπό να οικοδομήσουμε έναν δίκαιο και φιλικό προς το περιβάλλον κόσμο. Θέλουν να πάρουν πίσω από τις κυβερνήσεις τις εξουσίες που ισχυρίστηκαν ότι περιορίζουν τις κινήσεις και παρακολουθούν τα δεδομένα και τη συμπεριφορά των πολιτών.
•Και στις δύο μελέτες και στις δύο χώρες, διαπιστώθηκε ότι οι άνθρωποι προτιμούσαν έντονα ένα προοδευτικό μέλλον από την επιστροφή στην κανονικότητα. Έτειναν επίσης να προτιμούν την ατομική αυτονομία από μία ισχυρή κυβέρνηση. Συνολικά, η πρόταση «ηγεσία της βάσης» φάνηκε να είναι η πιο δημοφιλής
Οι πολιτικές πεποιθήσεις των ανθρώπων έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην επιλογή του αντίστοιχου σεναρίου μέλλοντος. Όσοι πολιτικά ανήκαν στη δεξιά προτιμούσαν την επιστροφή στην κανονικότητα περισσότερο από εκείνους της αριστεράς. Ωστόσο, κατά παράξενο τρόπο, δε σημειώθηκε έντονη αντίθεση σε ένα προοδευτικό μέλλον, ακόμη και μεταξύ των ανθρώπων της δεξιάς. Αυτό είναι ενθαρρυντικό γιατί υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι συγκλίνουν «στο χτίσιμο ενός καλύτερου κόσμου».
Τα ευρήματα συνάδουν με άλλες πρόσφατες έρευνες, οι οποίες υποδηλώνουν ότι ακόμη και οι συντηρητικοί ψηφοφόροι θέλουν το περιβάλλον να βρίσκεται στο επίκεντρο της οικονομικής ανασυγκρότησης μετά την COVID-19.
Οι λανθασμένες αντιλήψεις της πλειοψηφίας
Στις δύο έρευνες που έγιναν σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο, οι συμμετέχοντες θεώρησαν ότι η επιστροφή στην κανονικότητα ήταν περισσότερο πιθανή εκδοχή παρά η μετάβαση προς ένα προοδευτικό μέλλον. Θεώρησαν ακόμα ότι ήταν πιο πιθανό η κυβέρνηση να διατηρήσει την εξουσία της παρά να την επιστρέψει στον λαό.
Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι πίστευαν ότι ήταν απίθανο να αποκτήσουν το μέλλον που ήθελαν. Οι άνθρωποι θέλουν ένα προοδευτικό μέλλον αλλά φοβούνται ότι θα επιστρέψουν στην κανονικότητα με την εξουσία να την έχει η κυβέρνηση. Στις έρευνες ζητήθηκε επίσης από τους συμμετέχοντες να πουν τι πιστεύουν ότι ήθελαν οι άλλοι άνθρωποι.
Αποδείχθηκε ότι οι συμμετέχοντες πίστευαν ότι οι άλλοι άνθρωποι επιθυμούσαν την επιστροφή στην κανονικότητα πολύ περισσότερο από ό,τι στην πραγματικότητα. Αυτή η εντυπωσιακή απόκλιση μεταξύ του τι πραγματικά θέλουν οι άνθρωποι, τι περιμένουν να πάρουν και τι πιστεύουν ότι θέλουν οι άλλοι είναι αυτό που είναι γνωστό ως «πλουραλιστική άγνοια».
Αυτό περιγράφει κάθε κατάσταση όπου οι άνθρωποι που είναι στην πλειοψηφία πιστεύουν ότι είναι μειοψηφία. Οι πραγματικές προτιμήσεις της πλειοψηφίας δε βρίσκουν ποτέ την πολιτική έκφραση που, σε μια δημοκρατία, τους αξίζει.
Η κινητοποίηση των ανθρώπων αυξάνεται όταν αισθάνονται ότι οι προτιμήσεις και οι στόχοι τους είναι κοινοί. Η συνειδητοποίηση της ύπαρξης κοινωνικής συναίνεσης για ένα προοδευτικό μέλλον θα μπορούσε να είναι αυτό που θα απελευθερώσει τα κίνητρα που απαιτούνται για την επίτευξή του.
με πληροφορίες από: the conversation
