Σύλβια Πλαθ – Η πρωτοπόρος της εξομολογητικής ποίησης γεννήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 1932. Και δεν ήταν ευρέως γνωστή όταν αυτοκτόνησε στις 11 Φεβρουαρίου 1963 σε ηλικία 30 ετών.
Το ποιητικό της έργο ωστόσο κατέστη ιδιαιτέρως επιδραστικό στα χρόνια που ακολούθησαν το θάνατό της. Τα ποίηματά της διαβάζονται, συζητιούνται και αναλύονται με μεγάλο ενδιαφέρον.
1. Η Πλαθ δημοσίευσε το πρώτο της ποίημα σε ηλικία 8 ετών.
Είχε τον τίτλο «Ποίημα» και δημοσιεύτηκε στην παιδική κατηγορία της εφημερίδας Boston Herald το 1941. Ακολούθησαν δημοσιεύσεις και άλλων ποιημάτων της αργότερα στο The New Yorker, στο The Atlantic Monthly και στο Harper’s Bazaar.
2. Ο πατέρας της Σύλβια, Όττο Πλαθ, μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες από τη Γερμανία όταν ήταν έφηβος και σταδιοδρόμησε ως καθηγητής εντομολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης.
Ήταν αυθεντία στις μέλισσες. Ο Όττο είχε τεράστια επιρροή στο έργο της κόρης του. Ένα από τα πιο διάσημα ποιήματά της τιτλοφορείται “Daddy”. Ο Όττο πέθανε απροσδόκητα από επιπλοκές του διαβήτη, όταν η Σύλβια ήταν 8 ετών. Θα αντιμετώπιζε αυτή την απώλεια για το υπόλοιπο της ζωής της. Στο αποκορύφωμα της δημιουργικής της παραγωγής, το φθινόπωρο του 1962, έγραψε μια ακολουθία πέντε ποιημάτων, «τα Ποιήματα για τις μέλισσες», σε λιγότερο από μία εβδομάδα. Είναι ελπιδοφόρα και επιβεβαιωτικά έργα που αρχικά προορίζονταν να τελειώσουν τη συλλογή της Άριελ, αλλά αντ’ αυτού μετά το θάνατό της συνδέθηκαν με πιο σκοτεινά, πιο καταθλιπτικά ποιήματα όπως το “Άκρο” και το “Λέξεις” που έγραψε στις τελευταίες της μέρες.
3. Η Σύλβια Πλαθ συνέγραψε και παιδικά βιβλία. Όλα δημοσιεύτηκαν μετά θάνατον.
Είχε μια μικρή συλλογή από παιδικές ιστορίες που βρίσκονταν ανάμεσα στα περιοδικά και τις εφημερίδες της. Το ένα, το The It-Doesn’t-Matter-Suit, αφηγείται μια γλυκιά ιστορία για τον Μαξ Νιξ και το μουσταρδί κίτρινο κοστούμι του. Στην ιστορία, ο 7χρονος Μαξ είναι ο μικρότερος από τα επτά αδέρφια. Δύο από αυτά τα αδέρφια είναι ο Όττο και ο Εμίλ – τα ονόματα του πατέρα της.
4. Η παιδική ζωή της Σύλβια Πλαθ έχει περιγραφεί ως «επιτυχημένη».
Αν και αναφέρεται συχνότερα ως μια τραγική φιγούρα, στην εφηβεία και τη νεανική της ζωή χαρακτηρίζεται για τις μεγάλες επιδόσεις της. Ήταν άριστη μαθήτρια, κέρδισε υποτροφία για το Smith College, και ήταν υπότροφος Fulbright κατά τη διάρκεια των σπουδών της στο Cambridge της Αγγλίας. Κέρδισε επίσης διάφορα βραβεία συγγραφής ενόσω ήταν στο κολέγιο.
5. Η Πλαθ έκανε την πρακτική της στο περιοδικό Mademoiselle.
Όταν σπούδαζε στο κολλέγιο κέρδισε έναν διαγωνισμό για να δουλέψει ως συντάκτρια στο περιοδικό Mademoiselle κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 1953. Η εμπειρία σηματοδότησε μια καμπή στο έργο και τη ζωή της. Το μυθιστόρημά της, Ο Γυάλινος Κώδων, είναι μια λεπτώς καλυμμένη μυθοπλασία της εποχής της στη Νέα Υόρκη. Περιέγραψε την εμπειρία ως «πόνος, πάρτι, δουλειά».
Μια από τις σκηνές του βιβλίου περιγράφει λεπτομερώς μια απόπειρα βιασμού – ένα γεγονός που τα προσωπικά ημερολόγια της Πλαθ από εκείνο το καλοκαίρι φαίνεται να επιβεβαιώνουν. Αφού επέστρεψε στο σπίτι της στη Βοστώνη, μπήκε σε κατάθλιψη και επέζησε μιας απόπειρας αυτοκτονίας. Κατάφερε να επιστρέψει στις σπουδές της και να αποφοιτήσει με έπαινο.
6. Ο Κολοσσός είναι το μεγαλύτερο έργο που δημοσιεύτηκε όσο ζούσε.
Το 1960, η Πλαθ δημοσίευσε αυτή τη συλλογή ποιημάτων πρώτα στην Αγγλία, όπου κατοικούσε με τον σύζυγό της, με θετικές κριτικές (αν και όχι τεράστιες πωλήσεις). Ο Γυάλινος Κώδων κυκλοφόρησε στην Αγγλία μόλις ένα μήνα πριν τον θάνατό της, αλλά με το ψευδώνυμο Βικτώρια Λούκας, λόγω των ανησυχιών του εκδότη να μηνυθεί ως λιβελογράφημα. Το βιβλίο, με την Πλαθ να ονομάζεται δικαιωματικά ως συγγραφέας του, έφτασε στις ΗΠΑ το 1971 και έγινε αμέσως μπεστ σέλερ.
7. Σύζυγός της ήταν ο διάσημος ποιητής Τεντ Χιουζ, ο οποίος θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές της γενιάς του με πολλές διακρίσεις στο Ηνωμένο Βασιλείο τα τελευταία 14 χρόνια της ζωής του.
Βρέθηκε και εκείνος στο Cambridge με υποτροφία το 1956 και οι δυο τους παντρεύτηκαν μέσα σε τέσσερα μήνες. Επέλεξαν για ημερομηνία γάμου την 16η Ιουνίου προς τιμήν του Bloomsday, του ετήσιου εορτασμού της ζωής και του έργου του Τζέιμς Τζόις. Ήταν πολύ νέοι, εκείνη ήταν 23, εκείνος 25. Διάβαζαν, κριτίκαραν και υποστήριζαν ο ένας τη δουλειά του άλλου. «Γράφω ποίηση όπως δεν έχω ξαναγράψει», έγραψε η Πλαθ στον αδερφό της το 1956, «και είναι η καλύτερη, γιατί είμαι δυνατή μέσα μου και ερωτευμένη με τον μοναδικό άντρα στον κόσμο που είναι το ταίρι μου».
Η σχέση τους ήταν φορτισμένη αλλά ασταθής. Τη δεκαετία του 1960, η Πλαθ έγραψε στον θεραπευτή της λέγοντας ότι ο Χιουζ την χτύπησε πριν αποβάλει. Την απάτησε και πολλοί μελετητές υποστηρίζουν πως η ερωμένη του ήταν έγκυος, όταν η ποιήτρια αυτοκτόνησε. Τους τελευταίους πέντε μήνες της ζωής της ζούσε και έγραφε στο Λονδίνο μόνη με τα δύο μικρά παιδιά τους. Επειδή δεν είχαν χωρίσει ακόμη τη στιγμή του θανάτου της, ο Χιουζ κληρονόμησε την περιουσία της συμπεριλαμβανομένων των αδημοσίευτων έργων της.
Ο Χιουζ έκανε σχέδια να εκδώσει την Άριελ, αλλά αφαίρεσε μερικά από τα ποιήματα που εκείνη είχε επιλέξει και πρόσθεσε άλλα. Άλλαξε ακόμα την δομή από το αρχικό χειρόγραφο, κάποιοι λένε για να εντείνει την αφήγηση μιας ολοένα και πιο καταθλιπτικής γυναίκας καταδικασμένης να αυτοκτονήσει.
8. Η Σύλβια Πλαθ έγραψε τα ποιήματα που θα την έκαναν διάσημη, λίγο πριν πεθάνει. Αυτοκτόνησε το πρωί της 11ης Φεβρουαρίου 1963 μετά από μήνες άγχους, σοβαρής κατάθλιψης, αλλά και εκπληκτικής γραφής.
Είχε χωρίσει πρόσφατα και είχε δύο μικρά παιδιά στο σπίτι, οπότε έγραφε πυρετωδώς μεταξύ 4 και 8 το πρωί κατά τη διάρκεια ενός διαβόητα κρύου χειμώνα του Λονδίνου. Τα ποιήματα που προέκυψαν έγιναν η συλλογή Άριελ, που περιέχει τα πιο διάσημα ποιήματά της, συμπεριλαμβανομένων των “Λαίδη Λάζαρος” και “Daddy”.
9. Κέρδισε βραβείο Πούλιτζερ τo 1982 για το βίβλιο The Collected Poems που επιμελήθηκε ο Τεντ Χιούζ. «Aντιμετώπιζε τον στίχο της σαν τεχνίτης», έγραψε ο Χιουζ στην εισαγωγή της συλλογής. «Αν δεν μπορούσε να βγάλει ένα τραπέζι από το υλικό της, ήταν πολύ χαρούμενη που έπαιρνε μια καρέκλα, ή ακόμα και ένα παιχνίδι. Το τελικό προϊόν για εκείνη δεν ήταν τόσο ένα επιτυχημένο ποίημα, όσο κάτι που είχε εξαντλήσει προσωρινά την εφευρετικότητά της.»
10. Ο τάφος της, στους λόφους του Δυτικού Γιορκσάιρ της Αγγλίας, έχει βανδαλιστεί πολλές φορές.
Πρώτα διαγράφηκε το επίθετό της ως παντρεμένη. Κάποιοι πιστεύουν από ακτιβιστές που προσπάθησαν να αφαιρέσουν τον Τεντ Χιουζ από την αφήγηση για την ποιήτρια. Ο ίδιος αναφέρει ότι: «Αν είχα ακολουθήσει το έθιμο, η πέτρα θα έγραφε μόνο Σύλβια Χιουζ, που ήταν και το νόμιμο όνομά της… Ήξερα ήδη καλά όμως, το 1963, τι είχε πετύχει με το όνομα Πλαθ, και ήθελα να το τιμήσω».
11. Η Σύλβια Πλαθ επηρεάζει ακόμα τον πολιτισμό ασκώντας έντονη επιρροή στους σύγχρονους συγγραφείς, ποιητές και καλλιτέχνες στο ευρύτερο πεδίο της τέχνης.
Παπαρούνες τον Οκτώβριο (Άριελ)
Ακόμα και τα ηλιοφώτιστα σύννεφα αυτό το πρωινό δεν καταφέρνουν να φτιάξουν τέτοιες φούστες.
Ούτε και η γυναίκα στο ασθενοφόρο
Παρ΄όλο που η κόκκινη καρδιά της ανθίζει μέσ’ από το παλτό
της τόσο εκθαμβωτικά –
Ένα δώρο, ένα δώρο αγάπης
Απόλυτα απροσδόκητο –
Από έναν ουρανό
Που χλομά και φλογισμένα
Πυροδοτεί το μονοξείδιο του άνθρακα, από μάτια
Προσηλωμένα και βαθύσκιωτα κάτω από στρογγυλά καπέλα.
Ω Θεέ μου, τι είμαι εγώ
Για να ανοίξουν κραυγάζοντας αυτά τα αργοπορημένα στόματα
Μέσα σε ένα δάσος από πάγο, σε μια αυγή από αγριολούλουδα;
