Της Αγγελικής Κώττη //
Η καταστροφή μνημείων της πολιτιστικής κληρονομιάς θεωρείται έγκλημα πολέμου από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και από την UNESCO, αν και όχι σε νομοθετικό πλαίσιο. Οι απειλές που εκτοξεύονται από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ για καταστροφή μνημείων της πολιτιστικής κληρονομιάς στο Ιράν, φέρνουν ξανά στο προσκήνιο την ανάγκη οι διεθνείς οργανισμοί να δράσουν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Δεν είναι δυστυχώς η πρώτη φορά που ένας σπουδαίος πολιτισμός της αρχαιότητας κινδυνεύει εξαιτίας πολεμικών συρράξεων. Μετά το Ιράκ, όπου λεηλατήθηκε ακόμα και το αρχαιολογικό μουσείο της Βαγδάτης και καταστράφηκαν σπουδαίες αρχαίες πόλεις, ακολούθησε η Συρία και στη συνέχεια η Λιβύη. Οι χειρότεροι καταστροφείς ήταν τα στρατεύματα του ISIS, τα οποία προσπαθούσαν να εξαλείψουν όλα τα ίχνη από τους προ-ισλαμικούς πολιτισμούς των λαών.
Το Ιράν, όπου και η αρχαία Μεσοποταμία, το λίκνο του σύγχρονου πολιτισμού, έχει υπέροχους αρχαιολογικούς χώρους και θαυμάσια αγάλματα τόσο σε αυτούς όσο και σε μουσεία. Πολλά δεν υπάρχουν πια, καταστράφηκαν με βαριοπούλες και άλλα μέσα. Η ελληνιστική και ρωμαϊκή κληρονομιά της Συρίας, με πόλεις όπως η Παλμύρα, αλλά και η μεσαιωνική με τη Δαμασκό, υπέφεραν ιδιαίτερα. Και τώρα, ο «τόνος» δίνεται από τον Αμερικανό πρόεδρο εναντίον της κληρονομιάς του Ιράν. «Αν κάνουν οτιδήποτε, θα υποστούν μεγάλα αντίποινα», διεμήνυσε ο Τραμπ,, απειλώντας να διατάξει βομβαρδισμούς μνημείων του περσικού πολιτισμού σε αυτήν την περίπτωση. «Αυτοί έχουν δικαίωμα να σκοτώνουν υπηκόους μας (…) κι εμείς δεν έχουμε δικαίωμα να αγγίξουμε τους πολιτιστικούς τους χώρους; Δεν πάει έτσι», είπε.
•Το Ιράν βρίθει αρχαιολογικών χώρων και μνημείων. Ανάμεσα στις πρώτες είναι το Ισφαχάν, οι Παραργάδες, η Περσέπολη και τα Σούσα. Εκεί όπου άνθισε ο μεγάλος πολιτισμός των Μήδων και των Περσών αλλά και κατοπινοί, μετά την έλευση του Μεγάλου Αλεξάνδρου και την ήττα του Δαρείου
Σπουδαία κτίσματα, αρχιτεκτονήματα μοναδικά, που έχτισαν οι Αχαιμενίδες, και ανάμεσά τους παλάτια και μαυσωλεία, άλλες πόλεις των Ελαμιτών, των Περσών και των Πάρθων, αλλά και μνημεία όπως το Μοναστήρι του Αγίου Θαδαίου, ανήκουν στον κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, αλλά αυτό δεν αρκεί για την προστασία τους. Αυτή τη στιγμή, μονάχα οι διεθνείς πιέσεις ίσως πετύχουν κάτι. Σε αντίθετη περίπτωση, πάντοτε θα υπάρχει ο κίνδυνος να σβηστούν από προσώπου γης οι αρχαίες πόλεις, χωρίς καμιά δυνατότητα να ξαναφτιαχτούν. Μόνο την Παλμύρα να κοιτάξουμε σήμερα, και πόσο αδύναμη είναι η ανθρωπότητα να αναστηλώσει τους περίφημους αρχαίους ναούς τους οποίους ανατίναξαν οι τρομοκράτες, θα καταλάβουμε. Διότι αναστήλωση δεν σημαίνει ανακατασκευή. Σημαίνει επαναχρησιμοποίηση του αυθεντικού αρχαίου υλικού, αλλά αν αυτό έχει μετατραπεί σε κομματάκια, δεν είναι δυνατόν.
•Η UNESCO έκανε αμέσως παρέμβαση, σε μια προληπτικά πυροσβεστική προσπάθεια. Η γενική διεύθυντριά της, Οντρέ Αζουλέ, υπενθύμισε ότι τόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες όσο και το Ιράν έχουν υπογράψει τις συνθήκες με τις οποίες δεσμεύονται να μην βλάψουν την πολιτιστική κληρονομιά άλλων χωρών στην περίπτωση ένοπλης σύρραξης
Αυτά αναφέρθηκαν κατά τη συνάντηση της κας Αζουλέ με τον πρεσβευτή Ιράν Αχμάντ Τζαλαλί, οπότε υπήρξε αναφορά σε δύο σημαντικές συνθήκες της UNESCO, τις οποίες έχουν υπογράψει και οι ΗΠΑ και το Ιράν. Πρόκειται για τις Συνθήκες του 1954, για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης και του 1972, για την προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και της Φυσικής Κληρονομιάς. Οι χώρες που έχουν υπογράψει τις ανωτέρω συμβάσεις, ανάμεσα στις οποίες και η δική μας, έχουν δεσμευτεί να μη λάβουν σκοπίμως μέτρα που μπορεί να βλάψουν την πολιτιστική και τη φυσική κληρονομιά στο έδαφος των άλλων μερών που μετέχουν σε αυτές τις συμφωνίες.
εικόνες: Hasan Almasimostafa meraji
με πληροφορίες: liberal
