του Γιάννη Παναγόπουλου //
Είναι ένα θεατρικό έργο που κοιτά ευθεία και άμεσα στο “τακτοποιημένο” χάος των ανθρώπινων συμπεριφορών. Ο έρωτας, το πάθος στην κατάληψη στόχων, η φιλοδοξία, το ένστικτο της αυτοσυντήρησης. Οι “πειραγμένοι” Δανειστές του Αυγούστου Στρίντμπεργκ, μια παράσταση σε σκηνοθεσία του Γρηγόρη Χατζάκη -Θέατρο Rabbithole- σε ταξιδεύει σε συγκεκριμένες τοποθεσίες του χρόνου υπενθυμίζοντας πως η ανθρώπινη αδυναμία μπορεί να οδηγήσει στο ιστορικά μεγάλο ή το ιστορικά ασήμαντο χωρίς να υπολογίζει την απόσταση ανάμεσα τους.
Η διασκευή της Μαρίας Σκαφτούρα και του Γρηγόρη Χατζάκη στην τραγικωμωδία “Οι Δανειστές” του Αύγουστου Στρίντμπεργκ έχει τρεις ήρωες. Και αναδεικνύει το χιούμορ μέσα από κωμικοτραγικές καταστάσεις ενός σκληρού παιχνιδιού επιβίωσης. Ο σκηνοθέτης της παράστασης μας ξεναγεί στο έργο του.
– Σε ένα παιχνίδι επιβίωσης ποιο είναι σκληρότερο; Ο αγώνας του ανθρώπου να πατήσει στο απάτητο ή η διαχείριση του πάθους ανάμεσα σε ένα παιχνίδι εξουσίας τριών ανθρώπων;
Ο λόγος που συνδέουμε τις δύο ιστορίες είναι επειδή ακριβώς η δυσκολία επιβίωσης και στις δύο περιπτώσεις είναι συγγενική. Στη μία περίπτωση η δυσκολία αφορά στο σώμα, στην άλλη στην ψυχή. Οι άνθρωποι είμαστε φτιαγμένοι με διαφορετικές αντοχές στον εξωτερικό ή εσωτερικό πόνο. Γι’ αυτό κι όταν παίζουμε, χωριζόμαστε σε αυτούς που επιλέγουν συχνότερα “θάρρος” και σε αυτούς που επιλέγουν συχνότερα “αλήθεια”. Η επιλογή είναι αμιγώς υποκειμενική.
-Και το δελτίο τύπου για την παράσταση σας κάπου γράφει: “H διασκευή της Μαρίας Σκαφτούρα και του Γρηγόρη Χατζάκη αποτελεί μια νέα πρόταση στο κλασικό θεατρικό έργο, όχι μόνο αναφορικά με το περιβάλλον στο οποίο διαδραματίζεται, αλλά και γιατί αναδεικνύει το χιούμορ μέσα στις κωμικοτραγικές καταστάσεις του σκληρού αυτού παιχνιδιού επιβίωσης”. Πώς αισθάνεστε γύρω από την νέα πρόταση που κάνετε στο κλασικό θέατρο; Το ρίσκο να ενταχθείτε στο κλασικό προτείνοντας κάτι νέο είναι μεγάλο;
Η Μαρία έχει κάνει εξαιρετική δουλειά στη μετάφραση που υπογράφει, καταφέρνοντας να τοποθετήσει τον λόγο αβίαστα σε μία σύγχρονη αμεσότητα, να προβάλει το χιούμορ του έργου χωρίς να προδώσει στο ελάχιστο την ποιητική διάσταση στον λόγο του Στρίντμπεργκ. Αυτό λοιπόν μας έδωσε την ευκολία να εντάξουμε στοιχεία, όπως η ιστορία των τριών αεροπλόων με το αερόστατο, αλλά και εμβόλιμα σχόλια, δίνοντας έτσι μία διάσταση, πιστεύω, απρόσμενα κωμική όσο και παράλογη και ποιητική. Το ρίσκο σε μία “πρόταση” ποτέ δεν είναι μεγάλο. Το πραγματικό ρίσκο είναι στο ανέβασμα ενός έργου όταν απουσιάζει η πρόταση.
-Ένα ψυχολογικό δάνειο προϋποθέτει τη συνειδητή απόφαση ενός ανθρώπου για ν’ αναδειχτεί;
Όντας κοινωνικά ζώα οι άνθρωποι είναι φυσικό, λογικό και βοηθητικό στην προσωπική μας εξέλιξη να δανειζόμαστε στοιχεία από ανθρώπους που συναναστρεφόμαστε. Το ζήτημα είναι η επιλογή των δανείων που παίρνουμε. Τα ασυνείδητα δάνεια είναι τα χειρότερα. Που μαζεύονται και μαζεύονται, μέχρι που γίνονται ένας βαρύς όγκος από άχρηστα πράγματα που δεν μπορούμε πια να αναγνωρίσουμε την αρχική πηγή τους ή την όποια αξιοποίησή τους και τότε θέλουμε απλώς να τα πετάξουμε από πάνω μας. Αλλά επειδή ακριβώς είναι ασυνείδητα, δεν ξέρουμε ποια είναι τα ωφέλιμα και ποια τα επιβλαβή και τα πετάμε όλα μαζί και αναγκαζόμαστε να ανακατασκευάσουμε το μέσα μας και δεν καταλαβαίνουμε γιατί νιώθουμε τόσο κενοί και γιατί νομίζουμε πως θα νιώσουμε δυνατότεροι επιρρίπτοντας τις ευθύνες σε όλους τους άλλους.
– 1888 και 2018. Το έργο σας στέκεται “μιξάρει” δύο διαφορετικά έτη . Υπάρχει σχέση εκείνης της χρονιάς με τη σημερινή;
Υπάρχουν συγγένειες σίγουρα, πέραν του 8. Η τεράστια τεχνολογική ανάπτυξη ή το παγκόσμιο πολιτικοκοινωνικό χάος. Αλλά αυτό που καταφέρνει ο Στρίντμπεργκ μέσα από το συγκεκριμένο έργο, που θεωρώ μοναδικό στην κλασική δραματουργία, είναι να ξεπεράσει τόσο τις κοινωνικές επιταγές της εποχής, εμβαθύνοντας στις εσωτερικές διαστρωματώσεις των σχέσεων ανεξαρτήτως εποχής ώστε, διαβάζοντάς το σήμερα, να νιώθεις πως θα μπορούσε να είχε γραφτεί λέξη προς λέξη σήμερα ή ίσως και λίγα χρόνια αργότερα.
– Οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν καταγραφεί, έχουν μελετηθεί. Έχουν εξελιχθεί;
Κάθε ανθρώπινη σχέση είναι μία επανεκκίνηση. Εξέλιξη οικουμενική δεν μπορεί να υπάρχει. Υπάρχει εξέλιξη στον κάθε άνθρωπο, υπάρχει εξέλιξη στην κοινωνική ελευθεριότητα του ατόμου, αλλά εξέλιξη στις σχέσεις καθολικά, εφόσον συνίστανται στην επαφή δύο αγνώστων παραγόντων, δεν πιστεύω πως είναι καν ωφέλιμο να υπάρχει.
Συντελεστές
Κείμενο: Αύγουστος Στρίντμπεργκ
Μετάφραση: Μαρία Σκαφτούρα
Διασκευή: Μαρία Σκαφτούρα, Γρηγόρης Χατζάκης
Σκηνοθεσία: Γρηγόρης Χατζάκης
Σκηνικά: Ζωή Αρβανίτη
Μουσική: Βύρων Κατρίτσης
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κική Μπαρμπαβασίλογλου
Φωτογραφίες: Φίλιππος Μαργαλιάς
Γραφιστική Επιμέλεια: Michelangelo Bevilacqua
Δημόσιες σχέσεις και επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγγάνη
Ερμηνεύουν: Δημήτρης Ντάσκας, Τάκης Σακελλαρίου, Μαρία Σκαφτούρα
Εισαγωγή παράστασης: Ginger Creepers Theater Band (Χρ. Καπενής, Γρ. Χατζάκης)
Θέατρο RABBITHOLE Γερμανικού 20, Μεταξουργείο. Τηλ. 210 5249903
Πληροφορίες
Παραστάσεις: Από 3 Δεκεμβρίου
Ημέρες & ώρες παραστάσεων: Δευτέρα & Τρίτη στις 21.00
Τιμές εισιτηρίων:
Γενική Είσοδος: 12
Φοιτητικό, ανέργων: 7
Ατέλειες ηθοποιών: 5€
Προπώληση εισιτηρίων:
Viva.gr
Διάρκεια παράστασης: 100′
