Επιμέλεια: Ελένη Σωτάκη
7 καθημερινές συνήθειες που σκοτώνουν τον εγκέφαλο – Δουλειά, τηλεόραση, σπίτι, junk food ενδιαφέροντα λιγότερα από τα πέντε δάχτυλα της παλάμης. Για διάβασμα ούτε λόγος. Σώμα που έχει πάρει σχήμα καναπέ. Ώμοι που γέρνουν προς τα μπρος. Ακίνητη ζωή. Γιατί γίναμε έτσι;
Ο εγκέφαλός είναι το κέντρο ελέγχου για όλες τις δραστηριότητες του σώματος. Ρυθμίζει την αναπνοή, τον καρδιακό παλμό και άλλες ζωτικές λειτουργίες.
Ωστόσο, οι περισσότεροι άνθρωποι βλάπτουν τον εγκέφαλό τους κάθε μέρα. Και τις περισσότερες φορές δεν το γνωρίζουν καν. Και δεν μιλάμε καν για το κάπνισμα και το αλκοόλ. Αντίθετα, θα αναφερθούμε σε μερικές συνήθειες που μπορεί να βλάψουν τον εγκέφαλο στην καθημερινή μας ζωή.
•Απραξία – Το άνοστο χόμπι
Ένας από τους πιο απροσδόκητους τρόπους με τους οποίους μπορεί να βλάψετε τον εγκέφαλό σας είναι να μην τον χρησιμοποιείτε.
Σκεφτείτε τον εγκέφαλό σας σαν μυ: Αν δεν τον χρησιμοποιήσετε, θα τον χάσετε. Ο εγκέφαλος είναι σχεδιασμένος να σκέφτεται.
Προκλητικές σκέψεις, νέες δεξιότητες, διαφορετικές γλώσσες, ενδιαφέρουσες συνομιλίες, ανάγνωση, νέες εμπειρίες ή ακόμα και παζλ και σταυρόλεξα μπορούν να βοηθήσουν στην τόνωσή του και στην ανάπτυξη της νευροπλαστικότητας.
Όπως κάθε μυς έτσι και ο εγκέφαλος πρέπει να χρησιμοποιείται για να παραμείνει σε φόρμα.
•Οθόνη – Ο μεγαλύτερος εχθρός
Το τηλέφωνο, ο φορητός υπολογιστής, το tablet…, είναι όλα σχεδιασμένα για να σας κάνουν να παραμένετε κολλημένοι στην οθόνη σας.
Αλλά αυτό που είναι καλό για τους γίγαντες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, είναι θανατηφόρο για την υγεία του εγκεφάλου.
Εάν τα μάτια σας αρχίσουν να πονάνε και τα αισθάνεστε ξηρά ενώ κοιτάτε την οθόνη, ξέρετε ότι πρέπει να σταματήσετε και να κάνετε ένα διάλειμμα.
Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι ως επί το πλείστον δεν γνωρίζουμε καν αυτά τα προφανή σημάδια. Αντίθετα, συνεχίζουμε επειδή η ροή του Instagram φαίνεται δελεαστική ή επειδή πιστεύουμε ότι πρέπει να απαντήσουμε σε ένα ακόμη email.
Μελέτες δείχνουν μια άμεση σχέση μεταξύ του χρόνου οθόνης και της κατάθλιψης. Και δεν είναι περίεργο γιατί το μεγαλύτερο μέρος του περιεχομένου που καταναλώνουμε στο διαδίκτυο είναι αρνητικό και βλάπτει την ευημερία μας. Μας προκαλεί ψυχική υπερδιέγερση και κόπωση.
Τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης και οι αρνητικές ειδήσεις βλάπτουν τα συναισθήματά μας και επηρεάζουν αρνητικά τη σκέψη μας.
Και αν αυτοί δεν είναι αρκετοί λόγοι για να περιορίσετε τον χρόνο οθόνης σας, οι μελέτες δείχνουν επίσης ότι ο υπερβολικός χρόνος οθόνης βλάπτει τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου.
•Καθιστική ζωή (Η επιδημία)
Μπορεί το να καθόμαστε να φαντάζει ως μια ευχάριστη επιλογή, όμως μπορεί να έχει επικίνδυνες επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική υγεία.
Συχνά ξεχνάμε ότι έχουμε φτιαχτεί για να στεκόμαστε όρθιοι και αγνοούμε ότι ένας ανενεργός τρόπος ζωής έχει υψηλό κόστος, όπως καρδιακές παθήσεις, παχυσαρκία, κατάθλιψη ή άνοια.
Ωστόσο, μια μελέτη διαπίστωσε ότι ο καθιστικός τρόπος ζωής έχει επίσης αρνητικές επιπτώσεις στον εγκέφαλο. Για παράδειγμα, επηρεάζει αρνητικά τη μνήμη.
Δεν υπάρχει τίποτα κακό με το να αφιερώνετε λίγο χρόνο και να χαλαρώνετε στον αγαπημένο σας καναπέ. Το πρόβλημα είναι ότι εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είναι θύματα της καθιστικής ζωής.
Όλοι γνωρίζουμε τη δυσάρεστη αίσθηση ενός δύσκαμπτου αυχένα, τον πόνο στη μέση ή την ένταση στους ώμους. Ωστόσο, συχνά αποτυγχάνουμε να αποφύγουμε αυτές τις οδυνηρές εμπειρίες επειδή θεωρούμε το να καθόμαστε ως φυσιολογικό.
Η ενσωμάτωση καθημερινής φυσικής δραστηριότητας στη ζωή είναι τεράστιας σημασίας. Δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με τη γυμναστική, αλλά με την κίνηση. Σ
ύμφωνα με έρευνες, ακόμη και τα υψηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας και άσκησης δεν μπορούν να αντισταθμίσουν τις βλαβερές συνέπειες του παρατεταμένου καθίσματος.
•Η ζωή είναι πιο γλυκιά καταναλώνοντας λιγότερη ζάχαρη
Αυτό που τρώμε επηρεάζει τον τρόπο σκέψης μας. Μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη επιβραδύνει τον εγκέφαλο και εμποδίζει τη μνήμη και τη μάθηση.
Τις περισσότερες φορές, η λαχτάρα για ζάχαρη είναι μια φυσική αντίδραση στο στρες. Μόλις είμαστε καταβεβλημένοι, νιώθουμε την ανάγκη για περισσότερη ενέργεια και ο ευκολότερος τρόπος για να πετύχουμε αυτή τη στιγμιαία ώθηση είναι η ζάχαρη.
Και αυτό ακριβώς προσφέρουν τα περισσότερα πρόχειρα φαγητά: Ελάχιστα θρεπτικά συστατικά, μέγιστες ποσότητες ζάχαρης και αλάτι.
Με αυτόν τον τρόπο, χορταίνουμε γρήγορα, αλλά πολύ σύντομα νιώθουμε και πάλι πεινασμένοι. Αυτή η φτωχή ουσιαστικά διατροφή επιβραδύνει τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Παρόλο που ο εγκέφαλός μας αποτελεί μόνο το 2% του σωματικού μας βάρους, χρησιμοποιεί το 20% των πόρων. Γι’ αυτό το φαγητό που καταναλώνετε έχει τόσο τεράστια επίδραση στη σκέψη και στη λήψη αποφάσεων.
•Οι φίλοι στο Facebook δεν μετράνε
Οι καλές σχέσεις μάς κρατούν ευτυχισμένους και υγιείς. Ως άνθρωποι, επιθυμούμε γνήσιες κοινωνικές αλληλεπιδράσεις.
Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι συχνά προσπαθούμε να αντικαταστήσουμε αυτές τις γνήσιες σχέσεις μέσω των φίλων μας στο Facebook και των likes στις φωτογραφίες μας στο Instagram.
Και παρόλο που αυτά μας δίνουν μια στιγμιαία έκρηξη αδρεναλίνης, δεν μας δίνουν μια πραγματική αίσθηση σύνδεσης. Το ίδιο ισχύει όταν περιτριγυριζόμαστε από εκατοντάδες ανθρώπους με τους οποίους δε νιώθουμε πραγματική επαφή.
Η μοναξιά δεν είναι το να είσαι μόνος. Έχει να κάνει με την ποιότητα των σχέσεων.
Η έλλειψη ουσιαστικών κοινωνικών επαφών μπορεί πράγματι να οδηγήσει σε προβλήματα ψυχικής και σωματικής υγείας.
Οι ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις μπορούν να ωφελήσουν ή να βλάψουν την υγεία του εγκεφάλου και η ψηφιακή επικοινωνία δεν μπορεί να αντικαταστήσει την αξία της εγγύτητας και της φυσικής παρουσίας.
•Τι δεν πρέπει να παραλείπει ποτέ κανείς
Πότε ήταν η τελευταία φορά που δεν κοιμηθήκατε καλά αλλά την επόμενη μέρα αποδώσατε τα μέγιστα; Να μαντέψουμε; Αυτό δε συνέβη ποτέ.
Όλοι γνωρίζουμε ότι ένας κακός ύπνος τη νύχτα οδηγεί σε έλλειψη εστίασης, βλάπτει το εύρος της προσοχής και επηρεάζει αρνητικά τη διάθεση.
Παρόλο που ο ύπνος είναι ένα ζωτικό μέρος της ζωής μας, συχνά τον αντιμετωπίζουμε ως αναγκαίο κακό. Στον κόσμο μας, που βασίζεται στην παραγωγικότητα, πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να μειώσουν τον ύπνο τους για να έχουν περισσότερο χρόνο για δουλειά.
Ωστόσο, οι συνέπειες της στέρησης ύπνου είναι οδυνηρές και μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια εγκεφαλικών κυττάρων, πρόωρη απώλεια μνήμης ή ακόμα και Αλτσχάιμερ.
Η στέρηση ύπνου μπορεί ακόμα να συρρικνώσει τον εγκέφαλο. Όταν κοιμάστε, ο εγκέφαλός σας έχει την ευκαιρία να ανακάμψει και να επεξεργαστεί όσα μάθατε και βιώσατε κατά τη διάρκεια της ημέρας.
•Μην αφήνετε τη μουσική να βλάψει τον εγκέφαλό σας
Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο μπορεί να βλάπτετε τον εγκέφαλό σας καθημερινά είναι μέσω των δυνατών θορύβων, ειδικά μέσω των ακουστικών σας.
Τριάντα λεπτά δυνατής μουσικής (ή οποιουδήποτε άλλου είδους θορύβου) είναι αρκετά για να βλάψουν οριστικά την ακοή σας. Αλλά το χειρότερο είναι ότι η απώλεια ακοής συνδέεται με προβλήματα εγκεφάλου και γνωστική εξασθένηση.
Εάν ζείτε σε μια μεγάλη πόλη, μπορεί ούτως ή άλλως να εκτεθείτε σε δυνατούς θορύβους. Σε αυτή την περίπτωση, είναι ακόμη πιο σημαντικό να φροντίζετε καλά τα αυτιά σας.
Αντί να φορτώνετε το μυαλό σας με αρνητικά ερεθίσματα και να γίνεστε θύμα δραστηριοτήτων που βλάπτουν τον εγκέφαλο, δείτε την κάθε μέρα ως μια νέα ευκαιρία να επανεκκινήσετε και να θρέψετε τον εγκέφαλό σας.
Οι περισσότερες από αυτές τις συνήθειες μπορεί να έχουν σοβαρές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις, ωστόσο τα καλά νέα είναι ότι όλες είναι εύκολο να αποφευχθούν και μπορείτε να ξεκινήσετε να το κάνετε αμέσως.
