Από την Αλεξάνδρα Βεκιάρη //
Λένε ότι η μυρωδιά είναι η πιο έντονη μορφή ανάμνησης. Αυτός είναι μόνο ένας από τους λόγους που η Γκρας, η ευωδιαστή πόλη των αρωμάτων, θα μείνει για πάντα χαραγμένη στη μνήμη μου. Ελάτε μαζί μου για να ανακαλύψουμε και τους υπόλοιπους…
-Τη Γκρας δεν την είχα στο πρόγραμμα. Όχι ότι δεν μου είχε καρφωθεί η ιδέα να την επισκεφτώ από τη στιγμή που είδα το “Άρωμα” του Πατρίκ Ζισκίντ στο σινεμά, καθώς η Γκρας, η Μέκκα της διεθνούς αρωματοποιίας -ότι, δηλαδή, είναι το Χόλιγουντ για τον κινηματογράφο- είναι ο τόπος που διαδραματίζεται η σκοτεινή ιστορία του ήρωα-αρωματοποιού. Κάτι μου έλεγε ότι αυτή η μεσαιωνική πόλη στη νότια Γαλλία θα ήταν άκρως γοητευτική.
-Βρισκόμενη, λοιπόν, στις Κάννες, ο πειρασμός για μια εκδρομή αποτοξίνωσης από την κοσμοπολίτισσα της Γαλλικής Ριβιέρας, έστω και εκτός προγράμματος, ήταν πολύ μεγάλος. Και ενέδωσα. Άλλωστε, τα 17 χιλιόμετρα που απέχει (γύρω στα 40 λεπτά δρόμος) αλλά και το 1 ευρώ εισιτήριο (!) του κομψού τοπικού λεωφορείου ήταν στα συν. Εντάξει, ο δρόμος έχει κάμποσες στροφές. Αλλά η θέα, όσο σκαρφαλώνεις στο λόφο, για να φτάσεις στα 330 μ. υψόμετρο, από τα οποία η Γκρας κοιτάζει αφ΄ υψηλού τη θάλασσα και τις διάσημες γειτόνισσές της τής Κυανής Ακτής, σε αποζημιώνει.
Πιο πολύ, όμως, όπως ανεβαίνεις, σε αποζημιώνει το απέραντο χαλί που σχηματίζουν τα λιβάδια από γιασεμιά, τριαντάφυλλα, λεβάντες, μιμόζες, ασφόδελους, υάκινθους, που σκεπάζει το κομμάτι αυτό της γαλλικής υπαίθρου με χρώματα κι ευωδιές. Και που τροφοδοτεί με πρώτη ύλη την παγκόσμια αρωματοβιομηχανία από το 18ο αιώνα μέχρι σήμερα. Μιλώντας με αριθμούς αυτό μεταφράζεται στα δύο-τρίτα της γαλλικής παραγωγής φυσικών αρωματικών ουσιών για αρώματα και τρόφιμα και σε 600 εκατομμύρια ευρώ τζίρο το χρόνο.
-Οι ευφυείς Γκρασουά, όπως λέγονται οι κάτοικοι της περιοχής, αντί να εμμείνουν στα εσπεριδοειδή, που επίσης ευδοκιμούσαν στα μέρη τους, εκμεταλλεύτηκαν το ήπιο μικροκλίμα και τα άφθονα νερά της περιοχής, για να καλλιεργήσουν αμέτρητα στρέμματα λουλουδιών. Και να γίνουν έτσι οι απόλυτοι δεσπότες της παραγωγής των πολύτιμων πρώτων υλών για την παρασκευή των αρωμάτων. Αλλά και να μπουν στο… ρουθούνι των Παριζιάνων. Για να πάρετε μια ιδέα, ολόκληρη η παραγωγή των γιασεμιών που χρειάζονται για το μυθικό άρωμα Chanel No 5 (πρόκειται για τη βασική νότα του αρώματος, η άλλη είναι τα μαγιάτικα τριαντάφυλλα) προέρχεται από τη Γκρας, όπου η Chanel διατηρεί ιδιόκτητα χωράφια. Και κάτι άλλο εξίσου σημαντικό. Από τη Γκρας, είτε κατάγονται είτε έχουν περάσει για να εκπαιδευτούν, οι πιο διάσημες “μύτες” τηs αρωματοποιίας. Ανάμεσά τους ο ιδρυτής της περίφημης σχολής αρωματοποιίας της Γκρας, Ecole Givuadan Roure και δημιουργός του “Miss Dior”, Ζαν Καρλ αλλά και ο μαθητής του, Ζακ Πολζ.
Γυρίζω και μυρίζω
Φτάνοντας, η διαπίστωση ότι από τον παράδεισο των αρωμάτων με χωρίζουν ακόμα 200 απότομα σκαλιά, παρά λίγο να μου κόψει τη φόρα. Ευτυχώς, με έσωσαν τα περιπατητικά μου παπούτσια. Αυτά που αποδείχτηκαν σωτήρια κι αργότερα. Στις βόλτες μου στα λαβυρινθώδη ανηφορικά δρομάκια και τις σκιερές καμάρες του κέντρου της παλιάς πόλης, αλλά και στις περιπλανήσεις μου στα κομψά μαγαζάκια της κεντρικής οδού Jean Ossola. Με τα μιλιούνια από χρωματιστά μπουκαλάκια και από καρδιόσχημα και λοιπά ευωδιαστά σαπουνάκια στα σακούλια τους να με… πολιορκούν. Εννοείται ότι ο αέρας στη Γκρας μυρίζει. Για την ακρίβεια, μοσχοβολά. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την αρχιτεκτονική αυστηρότητα και το χρώμα της ώχρας στα ψηλόλιγνα κτίρια με τις αναγεννησιακές καλλιτεχνικές λεπτομέρειες και τα ζωγραφιστά μπαλκονάκια είναι η εγγύηση για τη γοητευτική της ατμόσφαιρα που σας προανέφερα. Τι άλλο εντόπισα στην αυτοψία μου; Την αβρότητα και τη φινέτσα των ανθρώπων. Επαρχία μεν, γαλλική δε.
Ωστόσο, μην ξελογιαστείτε από τις μυρωδάτες βόλτες και δεν δείτε τουλάχιστον αυτό: τον καθεδρικό ναό Notre Dame du Petit-Puy του 12ου αιώνα. Στο εσωτερικό του κρύβει ένα σπάνιο δείγμα εκκλησιαστικής τέχνης από τον γηγενή ζωγράφο Ζαν Ονορέ Φραγκονάρ, καθώς και τρία έργα του Ρούμπενς. Στην πλατεία Aux Airs και γύρω από το τριπλό σιντριβάνι στην παχιά σκιά του πλάτανου, τα καφέ βγάζουν τα τραπεζάκια τους. Και οι μικροπωλητές στήνουν τους ξύλινους πάγκους της υπαίθριας αγοράς της Γκρας για να πουλήσουν τα τοπικά προιόντα και, βέβαια, τα ποτ πουρί και τα βοτάνια τους. Αν ήταν αρχές Αυγούστου θα πετυχαίναμε και την Jasminade. Τη γιορτή του Γιασεμιού με λουλουδένια άρματα να διασχίζουν την πόλη και νέες να ραίνουν το κόσμο με γιασεμιά.
Στους ναούς της αρωματοποιίας
Η απόλυτη μύηση, ωστόσο, στην τέχνη των αρωμάτων γίνεται στις ιστορικές αρωματοποιίες, Fragorand, Galimard και Molinard, που φιλοξενούνται σε υπέροχα κτίρια, αλλά και στο άρτι ανακαινισθέν Διεθνές Μουσείο Αρώματος, που διαθέτει μια εντυπωσιακή συλλογή μπουκαλιών απ’ όλο τον κόσμο και έναν κήπο με αρωματικά φυτά κι επεξηγηματικές ταμπελίτσες.
Σε όλες τις αρωματοποιίες οργανώνονται διαδραστικές ξεναγήσεις, ενώ όλες καταλήγουν σε πωλητήρια ακαταμάχητων, πλην ακριβών, σχετικά, αρωμάτων. Βλέπετε, μέχρι το αγαπημένο μας άρωμα να μπει στο μπουκάλι προηγείται μια μεγάλη και περίπλοκη διαδικασία. Πρώτα απ΄ όλα, η συγκομιδή των λουλουδιών, από τα πέταλα των οποίων γίνεται η απόσταξη των αιθέριων ελαίων, γίνεται με το χέρι (στη Γκρας διαχειρίζονται γύρω στον ένα τόνο πέταλα την ημέρα). Πολλές φορές η συγκομιδή ξεκινά από τα χαράματα, ανάλογα με το είδος του κάθε λουλουδιού, ώστε να είναι στην καλύτερη του φάση.
Στις αρωματοποιίες θα μάθετε, θα δείτε και θα μυρίσετε πολλά. Αξίζει να τις επισκεφτείτε όλες, για διαφορετικούς λόγους την καθεμιά.
Η Fragonard ιδρύθηκε το 1926 και πήρε το όνομα της από τον γνωστό ζωγράφο, τιμής ένεκεν. Στο ισόγειο θα δείτε αναπαράσταση της παραδοσιακής διαδικασίας απόσταξης, ενώ στον επάνω όροφο θα διαλέξετε αρώματα, κρέμες σώματος και αρωματικά χώρου σε τιμές που ξεκινούν από 20 ευρώ τα 100ml. Πιο δημοφιλή τα αρώματα από λεβάντα, άνθη πορτοκαλιάς, γιασεμί, βιολέτα και εκατοντάφυλλο τριαντάφυλλο. (Parfumerie Fragonard, 20, Boulevard Fragonard).
Η Galimard ιδρύθηκε το 1747 από τον Ζαν ντε Γκαλιμάρ, φίλο του Γκαίτε. Για 250 χρόνια καυχιέται ότι κρατά τις παλιές συνταγές και σταθερή ποιότητα. Μπορείτε να επισκεφτείτε το εργοστάσιο, αλλά μη χάσετε σε καμιά περίπτωση το Studio des Fragrances, στο οποίο θα πάτε μόνο με ραντεβού -βρίσκεται λίγο έξω από την πόλη. Εδώ με τη βοήθεια μιας “Μύτης” θα φτιάξετε το δικό σας άρωμα! (Parfums Galimard, 73, Route des Cannes).
Όσο για τη Molinard, το 2009 συμπλήρωσε τα 160 της χρόνια, οπότε και κυκλοφόρησε ένα συλλεκτικό άρωμα, το “160”. Έχει κερδίσει τη φήμη της χάρη στην ποιότητα των προιόντων της, τη γνώση αλλά και τις συνεργασίες της με τους οίκους Lalique και Baccarat, καθώς δίνει ιδιαίτερη σημασία και στα ανάλογα πολυτελή μπουκάλια που φιλοξενούν τα πολύτιμά αρώματα της (Parfums Molinard, 60, Boulevard Victor Hugo).
Εν τέλει, καμιά φορά, το να ενδίδεις στους πειρασμούς μπορεί να σου βγει και σε καλό. Αν, όμως, θέλετε να ακολουθήσετε το παράδειγμά μου, μη μείνετε μόνο… μισή μέρα στη Γκρας, όπως έκανα εγώ. Αφιερώστε τουλάχιστον δύο. Η μύηση στη δημιουργία ενός αρώματος εκτός από αρωματική είναι και εξαγνιστική. Εκτός αν είστε… αλλεργικοί!
ΠΩΣ ΝΑ ΠΑΤΕ
Ο πιο διαδεδομένος τρόπος να φτάσει κανείς στη Γκρας, η οποία βρίσκεται στη Νότια Γαλλία, στο λόφο που εποπτεύει την Κυανή Ακτή, είναι αεροπορικώς μέσω Νίκαιας και από εκεί με αυτοκίνητο, τρένο η λεωφορείο (οι αεροπορικές εταιρείες τροποποιούν τα δρομολόγια τους ανάλογα με την εποχή). Εμείς δοκιμάσαμε την οδική πρόσβαση μέσω Καννών που απέχουν από τη Γκρας 17 χλμ..
