Ορέστης Τριγάζης
Το πόσο αναχρονιστικός, άσχετος με τις ανάγκες των παιδιών και των εφήβων και φανερά φαιδρός είναι ο θεσμός των μαθητικών παρελάσεων, είναι λίγο-πολύ γνωστό, ολοένα και περισσότερο φανερό.
Άλλωστε, πώς μπορεί να το δει κανείς διαφορετικά, από τη στιγμή που επιβάλλεται και αποτυπώνεται μία στρατιωτικού τύπου πειθαρχία στα σώματα των μαθητών/τριών, ως αναπόσπαστο κομμάτι των εορτασμών των εθνικών επετείων;
Τι σχέση μπορεί να έχει η ομοιομορφία σε εμφάνιση και βάδισμα, που στον στρατό αντανακλά την απόλυτη εξίσωση και συμβολίζει την κατάργηση της προσωπικότητας στο όνομα του αδιαφοροποίητου συνόλου, ή η συμμόρφωση σε εντολές και παραγγέλματα, με τον ψυχισμό αγοριών και κοριτσιών αυτών των ηλικιών;
Ένα φασίζον κατάλοιπο που διεκδικεί, ως αναπαράσταση-επιτέλεση, να επιβάλει στον δημόσιο χώρο την κουλτούρα της πειθαρχίας, σαν τεκμήριο εθνικής ομοψυχίας, σαν τη νοερή γέφυρα που μας ενώνει με τους προγόνους. Τόσο βαθιά κανονικοποιημένο, που απαιτεί τη γενναία υποχώρηση της «εθνικής» αυταρέσκειας για να ξεριζωθεί.
Η στάση των μαθητών: Αντίσταση ή απάθεια
Απέναντι στο δύσκολο αυτό εγχείρημα είναι ελπιδοφόρα η στάση των ίδιων των μαθητών.
Εκείνων που βλέπουν την παρέλαση ως αφορμή να ξεφύγουν από την ανία του σχολείου, το άγχος των πανελλαδικών ή της προσβλητικής ταξινόμησής τους σε ταλαντούχους-ανίκανους, χαρισματικούς-άχρηστουςστην κλίμακα της αποστήθισης ή της τυποποίησης της γνώσης.
Είναι τα παιδιά που δεν ακολουθούν το βήμα, περπατάνε κάπως άναρχα, βιάζονται να τελειώσει η παρέλασηγια να πάνε βόλτα ή για καφέ και ποζάρουν χαμογελαστοί/ές για να φωτογραφηθούν.
Κι όλο αυτό δεν υποκρύπτει κάποια διάθεση προσβολής της επετείου ή της Ιστορίας, ούτε σχετίζεται με το αν γνωρίζουν το ιστορικό γεγονός που γιορτάζεται (προφανώς).
Περισσότερο αφορά την επανοικείωση του δημόσιου χώρου από τους μαθητές, επενδυμένου αυτή τη φορά με νέο νόημα, απαλλαγμένο από το καθαρά εθνικό-επετειακό του περιεχόμενο.
Αφορά τη μετατροπή του από χώρο ελέγχου και επιτήρησης των εθνικώς συμμορφούμενων σωμάτων σε χώρο έκφρασης και εξάπλωσης της εφηβικής εκδοχής για το νόημα της παρέλασης.
Στο σημείο που η εκπαίδευση, μέσω των σχολικών εορτών, κατασκευάζει και επιβάλλει μία φασίζουσα μορφή συλλογικής μνήμης.
