του Παύλου Θ. Κάγιου //
«Στο σκοτάδι απαντάς με φως» φιλοσοφούσε ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Γιάννης Σμαραγδής που επιχειρεί τη βιογραφία του χρησιμοποιεί αυτά τα λόγια ως επικεφαλίδα της ταινίας του. Μιας ταινίας που θα μπορούσες να πεις ότι είναι η πιο εσωτερική, βαθυστόχαστη και ώριμη που έχει γυρίσει μέχρι σήμερα ο σκηνοθέτης ο οποίος διακρίνεται για την εμμονή του σε βιογραφίες μεγάλων ελλήνων δημιουργών και προσωπικοτήτων – Καβάφης, Ελ Γκρέκο, Ιωάννης Βαρβάκης, Σπύρος Λούης, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. Ήρωες όπου το πάθος, η αφοσίωση και ο λυγμός ως συναίσθημα, συνοδευόμενο από το γυμνό και κάθετο φως του ελληνικού τοπίου διαπερνά τα έργα τους. Προσωπικότητες που οδεύουν το μοναχικό δρόμο τους λουσμένες στη διαύγεια του ελληνικού φωτός και εκτινάσσονται στα ουράνια .
«Μια αστραπή η ζωή μα προλαβαίνουμε» ήταν άλλο ένα βαθυστόχαστο απόφθεγμα του Νίκου Καζαντζάκη που σίγουρα κατατάσσεται ανάμεσα στους κορυφαίους συγγραφείς που έχει βγάλει αυτός ο τόπος στα χρόνια της απελευθέρωσής του από τους τούρκους. Και ο Γιάννης Σμαραγδής το χρησιμοποιεί για να σκιαγραφήσει την πελώρια προσωπική του σκέψη και τον οραματικό του κόσμο. Έναν κόσμο αμέτρητης ηθικής δύναμης και αγωνίας από τον οποίο τίποτα δεν κατάλαβε η ηγεσία της ορθόδοξης εκκλησίας η οποία τον κυνήγησε ως άθεο και ανήθικο!
δείτε την ταινία ελεύθερα εδώ: ertflix
Στο φιλμ του Σμαραγδή περιδιαβαίνουν εικόνες της ζωής του συγγραφέα: Από τα παιδικά χρόνια του στην Κρήτη και την βάρβαρη συμπεριφορά του πατέρα του απέναντί του που τον σημάδεψαν για όλη του τη ζωή, τόσο που να φωνάζει απεγνωσμένα «είμαι ελεύθερος» όταν σε μεγάλη ηλικία μαθαίνει τον θάνατό του. Σταθμοί στη συγγραφική του καριέρα και η γνωριμία με τους ήρωες που τελικά πρωταγωνίστησαν στα βιβλία του –δυνατή η σκηνή της γνωριμίας του με τον Ζορμπά όπου ο Θοδωρής Αθερίδης καταφέρνει ερμηνεύοντάς τον να ξεπεράσει το σκόπελο της γραφικής σκιαγράφησής του.
Εστιάζοντας στο ελληνικό φως, σε αισθήσεις και χρώματα μιας άλλης εποχής και στον κρουστό ελληνικό λόγο του Καζαντζάκη, ο Γιάννης Σμαραγδής σκιαγραφεί τη φιλοσοφική του αγωνία. Και από τη μεριά του, ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος ενσαρκώνει την προσωπικότητα αυτού του τεράστιου Έλληνα συγγραφέα χωρίς ερμηνευτικές ευκολίες –με μόνη παρατήρηση πως έπρεπε να «βαραίνει» η ερμηνεία του όσο μεγάλωνε και οι σκέψεις με τα χρόνια φορτώνονταν στο μυαλό, στα έργα του και στους ώμους του. Και δίπλα του, η Μαρίνα Καλογήρου ως Ελένη Καζαντζάκη, αποδεικνύει άλλη μια φορά πως είναι ηθοποιός αμέτρητων εσωτερικών κραδασμών καθώς καταφέρνει να γεμίσει όλη την οθόνη με τις εκφράσεις των ματιών της και του προσώπου της, ακόμα και εκεί που δεν μιλάει καθώς τον λόγο τον «κλέβει» ο διάσημος συγγραφέας-σύντροφός της.
Η θετική ενέργεια, η αγάπη, η Πίστη και η αισιοδοξία που κυριαρχούν στα έργα του Νίκου Καζαντζάκη και απλώνονται και στα πλάνα της ταινίας. Στα μείον της, η επίπεδη και χωρίς κορυφώσεις ανέλιξη του σεναρίου. Τόσο σε ιστορικά γεγονότα που σημαδεύουν τον συγγραφέα – Κατοχή, απελευθέρωση, απογοήτευση από τον εμφύλιο- αλλά και σε προσωπικές «ήττες» –εκεί που ο Καζαντζάκης χάνει το Νόμπελ που οι περισσότεροι περίμεναν να το κερδίσει.
Η ταινία γυρίστηκε στην Κρήτη, την Αθήνα, την Αίγινα, τη Νότια Γαλλία, το Βερολίνο και τη Βιέννη. Δίπλα στο πρωταγωνιστικό ζευγάρι εμφανίζονται ο οκτάχρονος Αλέξανδρος Καμπαξής, Νίκος Καζαντζάκης σε μικρή ηλικία, ενώ ο Στέφανος Ληναίος υποδύεται τον συγγραφέα σε ώριμη ηλικία. Πολύ καλή η φωτογραφία του βετεράνου Άρη Σταύρου.
Σκηνοθεσία: Γιάννης Σμαραγδής
Παίζουν: Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, Μαρίνα Καλογήρου, Θοδωρής Αθερίδης, Στάθης Ψάλτης, Ζέτα Δούκα, Αλέξανδρος Κολλάτος, Αργύρης Ξάφης, Μαρία Σκουλά.
Το trailer
Kazantzakis movie – trailer 2 from Alexandros Film on Vimeo.
