Ο συνδυασμός ποιητικών και καθημερινών στοιχείων επηρέασε αποφασιστικά την ανάπτυξη του χορού διεθνώς. Η Πίνα Μπάους ήταν εκεί να τον χορογραφήσει.

Βραβευμένη με μερικά από τα σημαντικότερα βραβεία και διακρίσεις παγκοσμίως, αυτή η γυναίκα με το σπινθηροβόλο βλέμμα υπήρξε μία πολύ σημαντική χορογράφος. Οι ιδέες που εφάρμοσε στο φημισμένο Tanztheater Wuppertal ήταν ρηξικέλευθες. Επανακαθόρισαν τη θεματολογία, την άποψη της Δύσης γύρω από το χορό και τις διαστάσεις που παίρνει στο χώρο και το χρόνο. Η Πίνα Μπάους γεννήθηκε στις 27 Ιουλίου 194o και έφυγε από τη ζωή στις 30 Ιουνίου 2009

Οι γονείς της Μπάους λειτουργούσαν ένα εστιατόριο που ήταν συνδεδεμένο με ένα ξενοδοχείο. Η Πίνα βοηθούσε εκεί μαζί με τα αδέρφια της. Έμαθε να παρατηρεί τους ανθρώπους, τις συμπεριφορές τους, τα κίνητρά τους. Η ατμόσφαιρα της παιδικής της ηλικίας αποτυπώνεται αργότερα στα έργα της. Ακούγεται μουσική, οι άνθρωποι έρχονται και φεύγουν και μιλούν για την επιθυμία τους να ευτυχήσουν. Επίσης η εμπειρία της ως παιδί στον πόλεμο αντικατοπτρίζεται στο έργο της, σε ξαφνικές εκρήξεις πανικού, στο φόβο ενός ανώνυμου κινδύνου.

Η Πίνα Μπάους στο κέντρο -By Leafar aka raphael labbé – Own work, CC BY-SA 3.0,

Έχοντας ήδη χορέψει στο παιδικό μπαλέτο του Solingen στα δεκατέσσερα άρχισε να μελετά χορό με τον Kurt Jooss στο Folkwang School στο Έσσεν.

Η Μπάους, ως νεαρή μαθήτρια χορού, απέκτησε τεχνικές για μια ελεύθερη, δημιουργική έκφραση καθώς και την ικανότητα να διαμορφώνει μια σαφή φόρμα. Η γειτνίαση με τις άλλες τέχνες που διδάσκονταν στη Σχολή Folkwang, όπως η όπερα, η μουσική, το δράμα, η γλυπτική, η ζωγραφική, η φωτογραφία, ο σχεδιασμός, αποτέλεσαν σημαντική επιρροή για εκείνη, που ενσωματώθηκε αργότερα στο έργο της με τη μορφή μιας πλήρους ανοιχτής προσέγγισης των καλλιτεχνικών της μέσων ως χορογράφος.

Το 1958 η Μπάους κέρδισε ειδικό βραβείο, καθώς και υποτροφία, με τα οποία φοίτησε για ένα χρόνο στη Σχολή Μουσικής Τζούλιαρντ της Νέας Υόρκης. Η πόλη τότε αποτελούσε τη σύγχρονη Μέκκα του χορού, όπου το κλασικό μπαλέτο επαναπροσδιορίστηκε χάρη στον Τζορτζ Μπαλανσίν και ο σύγχρονος χορός αναπτύχθηκε περαιτέρω.

Στη Νέα Υόρκη η Μπάους αξιοποίησε κάθε ευκαιρία να δει παραστάσεις και να απορροφήσει όλες τις διαφορετικές τάσεις. Ενθουσιασμένη από την ποικιλομορφία της πολιτιστικής ζωής στη Νέα Υόρκη, παρέμεινε για έναν ακόμη χρόνο. Υποχρεωμένη στη συνέχεια να χρηματοδοτήσει τη διαμονή της βρήκε εργασία στη Μητροπολιτική Όπερα. Στο μετέπειτα έργο της, η σχέση της με την όπερα και ο σεβασμός της για τη μουσική παράδοση έπαιζε τον ίδιο ρόλο, για παράδειγμα, με την αγάπη της για την τζαζ. Η διάκριση μεταξύ «σοβαρής» και «δημοφιλούς» μουσικής, που διατηρείται σταθερά στη Γερμανία, δεν είχε για εκείνη καμία σημασία. Όλη η μουσική είχε την ίδια αξία, αρκεί να εκφράζει γνήσια συναισθήματα

Δύο χρόνια αφότου είχε φύγει για τη Νέα Υόρκη, ο Kurt Jooss της ζήτησε να επιστρέψει στο Έσσεν. Καθώς η Folkwang Tanzstudio χρειαζόταν νέα κομμάτια, η Μπάους άρχισε να χορογραφεί ανεξάρτητα και δημιούργησε έργα όπως το Fragment ή το Im Wind der Zeit (In the Wind of Time), για το οποίο της απονεμήθηκε το πρώτο βραβείο στο Διεθνές Χορογραφικό Εργαστήριο του 1969 στην Κολωνία.

Το 1973 ο διευθυντής των θεάτρων του Wuppertal Arno Wüstenhöfer τη διόρισε επικεφαλής στο Wuppertal Ballet, το οποίο σύντομα η ίδια μετονόμασε σε Tanztheater Wuppertal.

Ο όρος Tanztheater ή χοροθέατρο είναι μια δήλωση προθέσεων. Σημαίνει μια χειραφέτηση από τους χορευτικούς κανόνες και απόλυτη ελευθερία επιλογής εκφραστικών μέσων. Με τις δύο όπερες του Gluck, Ιφιγένεια εν Ταύροις (1974) και Ορφέας και Ευρυδίκη (1975), δημιούργησε τις πρώτες χορευτικές όπερες. Το 1974, με το Ich bring dich um die Ecke (I’ll Do You In), μπήκε στον κόσμο της ποπ κουλτούρας. Η χορογραφία της το 1975 για το Le Sacre du printemps του Igor Stravinsky έγινε ορόσημο. 

“Pina Bausch” by terafoto is licensed under CC BY-NC-ND 2.0

•Η Μπάους στο έργο της επέδειξε ειλικρίνεια και ακρίβεια, απελευθερώνοντας μια δραματική ενέργεια που το κοινό δεν είχε ξαναδεί. Η παρουσίαση στα έργα της των κινήτρων πίσω από τις ανθρώπινες πράξεις ήταν συχνά οδυνηρή για το κοινό. Αλλά μαζί με το ταλέντο της για το δράμα, η Μπάους έδειξε επίσης μια αίσθηση του χιούμορ και μια διάθεση για ανατροπή εδραιωμένων κοινωνικών συμβάσεων με τρόπο διασκεδαστικό και αστείο

Η Πίνα Μπάους το 1966 – Εικόνα Walter Vogel

Λαμβάνοντας τα βασικά συναισθήματα των ανθρώπων ως αφετηρία, τους φόβους, τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους, το Tanztheater Wuppertal δεν ήταν μόνο ικανό να γίνει κατανοητό σε όλο τον κόσμο, αλλά πυροδότησε μια διεθνή χορογραφική επανάσταση.

Το μυστικό αυτής της επιτυχίας μπορεί να έγκειται στο γεγονός ότι το χορευτικό θέατρο της Μπάους ρίχνει μια αδιάκοπη ματιά στην πραγματικότητα, αλλά ταυτόχρονα μας καλεί να ονειρευτούμε. Παίρνει στα σοβαρά την καθημερινή ζωή των θεατών και παράλληλα ενισχύει τις ελπίδες τους ότι όλα μπορούν να αλλάξουν προς το καλύτερο. Από την πλευρά τους, πρέπει να αναλάβουν οι ίδιοι οι θεατές την ευθύνη. Μπορούν να κάνουν δοκιμές, τι φέρνει τον καθένα πιο κοντά στην ευτυχία και τι τον απομακρύνει. Οι παραστάσεις της δεν αποτελούν πανάκεια. Ωστόσο, πάντοτε δίνουν στο κοινό τους τη βεβαιότητα ότι – παρόλα τα σκαμπανεβάσματα – θα επιβιώσουν στη ζωή.

Η παγκόσμια εξέλιξη του χοροθεάτρου είχε ως αποτέλεσμα πολλές διεθνείς συμπαραγωγές για το Tanztheater Wuppertal. Το έργο της Πίνα Μπάους, που κάποτε κρίθηκε ως αμφιλεγόμενο, τελικά εξελίχθηκε σε ένα παγκόσμιο θέατρο, το οποίο μπορεί να ενσωματώσει όλα τα πολιτιστικά χρώματα και να αντιμετωπίζει κάθε άτομο με τον ίδιο σεβασμό. Είναι ένα θέατρο που δεν στοχεύει να κηρύξει, αλλά να δημιουργήσει μια στοιχειώδη εμπειρία της ζωής, στην οποία κάθε θεατής καλείται να συμμετάσχει μαζί με τους χορευτές.

Αυτό το παγκόσμιο θέατρο είναι γενναιόδωρο, χαλαρό στην αντίληψή του για τον κόσμο και απόλυτα γοητευτικό για το κοινό του. Καλεί τον κόσμο να κάνει ειρήνη με τη ζωή και να εμπιστευθεί το θάρρος για ζωή. Γίνεται ένας διαμεσολαβητής μεταξύ πολιτισμών, ένας αγγελιοφόρος της ελευθερίας και της αμοιβαίας κατανόησης. Είναι ένα θέατρο που παραμένει απαλλαγμένο από κάθε ιδεολογία και δόγμα, βλέποντας τον κόσμο με όσο το δυνατόν λιγότερη προκατάληψη. Το Tanztheater Wuppertal δεν έχει άλλες υποχρεώσεις εκτός από τα ανθρώπινα όντα και επομένως προς έναν ανθρωπισμό που δεν αναγνωρίζει σύνορα.