Εξομολογήσεις που μετατρέπονται σε αναμετρήσεις. Με τους εαυτούς, με τους άλλους. Εντός κι εκτός. Με την προσοχή που δίνουμε σε ένα πολύτιμο κρύσταλλο. Γιατί τι άλλο, ειναι η ψυχή από ένα διάφανο κρύσταλλο. Κάποτε θολό. Κάποτε βρώμικο. Κάποτε λαμπερό. Πάντα όμως κρύσταλλο. Άνθρωποι της τέχνης σε δέκα ερωτήσεις-δέκα ιστορίες που μοιάζουν προσωπικές, μπορεί να αφοράν όμως όλους. Α, και μια ερώτηση για την ίδια την Τέχνη. Πως αλλιώς…
Παναγιώτης Εξαρχέας – Ηθοποιός. Την περίοδο αυτή παίζει στην θεατρική παράσταση «Ήλιος με δόντια» στο Θέατρο Μπέλλος, ένα έργο βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Γιάννη Μακριδάκη σε δραματουργική επεξεργασία Νεφέλης Μαΐστράλη και σκηνοθεσία Θανάση Ζερίτη. Παράλληλα συμμετέχει και στον δεύτερο κύκλο της τηλεοπτικής σειρά του ALPHA «Ο γιατρός» σε σενάριο Νίκου Μήτσα και σκηνοθεσία Ανδρέα Μορφονιού.
Μια ιστορία που με συνοδεύει… Το γοητευτικό με τις ιστορίες είναι πως κολλάνε πάνω σου και μεγαλώνουν παράλληλα με σένα. Συνειδητοποίησα κάποια στιγμή πως μία συγκεκριμένη ιστορία που λέω ξανά και ξανά, δεν είχε γίνει ακριβώς όπως την έλεγα. Γιατί με τα χρόνια άθελα σου αλλάζεις πράγματα ή προσθέτεις. Αυτή είναι η μοίρα των ιστοριών. Κι αυτή είναι κι η μοίρα των ιστοριών για τη γιαγιά μου, που μας έχεις χαρίσει πολλές, αλλά ευτυχώς τα ξαδέρφια μου είναι εδώ για να λένε κι εκείνα τη δική τους εκδοχή για το τι συνέβη για παράδειγμα τη μέρα που η γιαγιά μου αποφάσισε να κόψει όλα τα φυτά και τα δέντρα στην αυλή του χωριού.
Ένα πρόσωπο που με σημαδεύει… Στη ζωή μου στάθηκα τυχερός κι απέκτησα αρκετά πρόσωπα που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο με έχουν σημαδέψει. Κάποια με θετικό, άλλα με αρνητικό πρόσημο. Αυτά όμως που έχω επιλέξει κι έχουν μείνει στη ζωή μου, που έχω συνδεθεί πραγματικά, είναι τα άτομα που με στηρίζουν, με βοηθάνε, μου χαρίζουν στιγμές χαράς, νευρικού γέλιου, κάποιων τσακωμών ενίοτε, ωραίων διακοπών, ωραίων συζητήσεων και στριμώγματος όταν πρέπει. Είτε είναι συγγενείς, είτε φίλοι, έχουν συμβάλλει όλοι στο άτομο που είμαι σήμερα και τους ευχαριστώ για αυτό.
Μια κατάσταση που με τσακίζει… Πολλές. Πάρα πολλές. Ανάλογα τη μέρα μπορώ να πω και κάτι άλλο. Από πολύ μικρά, τύπου αυτοί που ενώ εσύ έχεις φάει 10 λεπτά να περιμένεις στην ουρά στο φανάρι για να στρίψεις αριστερά , έρχονται και μπαίνουν μπροστά και περνάνε στο επόμενο πράσινο, μέχρι πιο σοβαρά και μεγάλα, που αφορούν κυρίως ζητήματα αδικιών που συμβαίνουν γύρω μας. Διανύουμε χρόνια τρομερής πόλωσης σε πολλά πεδία και έχουν χαθεί βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Με σοκάρει βαθιά ο ρατσισμός που υπάρχει γύρω μου, η συνεχόμενη άνοδος του συντηρητισμού, της έλλειψης ενδιαφέροντος για ό,τι δεν με αγγίζει, ότι η έμφυλη βία παραμένει σε τόσο υψηλά επίπεδα, ότι υπάρχουν άνθρωποι που υποφέρουν από τους πολέμους, ότι όσα βήματα μπροστά κι αν γίνονται, υπάρχει μια πολύ μεγάλη μερίδα κόσμου που θα εξακολουθεί να τραβάει προς τα πίσω. Δεν ξέρω προς τα πού οδεύουμε, αλλά τα δείγματα τριγύρω μας δεν δείχνουν προς κάπου καλά.
Ένα όνειρο που με «στοιχειώνει»… Αν μιλάμε για τα όνειρα που βλέπουμε το βράδυ στον ύπνο μας, καλή μας τύχη. Γιατί εγώ δε θυμάμαι τίποτα. Σπάνια ξυπνάω κι έχω ανάμνηση μεγάλου μέρους ενός ονείρου. Συνήθως κάποιες εικόνες μπορώ να ανασύρω ή έντονες στιγμές. Προσπαθώ να τα καταλάβω, να κάνω κι εγώ τον μικρό μου αγώνα για κατανόηση του ασυνείδητου, αλλά προς το παρόν βγαίνω τρομερά ηττημένος. Ποιος ξέρει. Ίσως μεγαλώνοντας καταφέρω κάτι καλύτερο.
Θραύσματα που με ολοκληρώνουν… Κάποια ταξίδια στο εξωτερικό, τα ποτά με τους φίλους μου, οι παραλίες με άμμο για να ξαπλώνεις άνετα, κάποιοι παράγραφοι αγαπημένων βιβλίων, ταινίες που λάτρεψα, τα έντονα γέλια, τα πάρτυ που χόρεψα, το σπίτι στο χωριό, το περπάτημα στο χιόνι, η γειτονιά που μένω, το κατσίκι και τα ρεβύθια σε μια ταβέρνα της Αμοργού, οι συναυλίες που πήγα, οι γονείς μου, οι φορές που έλιωσα στον καναπέ με μια κουβέρτα, τα γλυκά.
Ένας ανεκπλήρωτος στόχος… Με το που τελείωσα το λύκειο, πέρασα κατευθείαν στην δραματική σχολή και μετά ξεκίνησα να δουλεύω. Άρα, μεγάλωσα στην Αθήνα, σπούδασα στην Αθήνα, δουλεύω στην Αθήνα. Κάποια στιγμή σε ένα ταξίδι ερωτεύτηκα το Βερολίνο. Ένιωσα τρομερή οικειότητα και ήθελα πάρα πολύ να πάω να ζήσω εκεί για κάποιο διάστημα. Δυστυχώς (ή ευτυχώς, ποιος ξέρει) η ζωή μου όπως είχε διαμορφωθεί ως τότε, δεν το έκανε και τόσο εύκολο το να φύγω. Μπορεί και το ότι δεν είμαι ιδιαίτερα αποφασιστικός ή των αλλαγών άνθρωπος. Πάντως αυτό είναι κάτι που μετανιώνω πολύ. Που δεν έζησα ποτέ κάπου αλλού, σε μία άλλη χώρα.
Ένας εκπληρωμένος «έρωτας»… Νομίζω πως το επάγγελμα που κάνω το ερωτεύτηκα. Από πριν καν το σπουδάσω. Ακριβώς όπως ξεκινάνε κι οι έρωτες. Πριν γνωρίσεις καλά το άλλο άτομο. Ε, μετά το σπούδασα, μετά άρχισα να δουλεύω και μέσα σε όλα αυτά, το αγάπησα, βρέθηκα να περνάω υπέροχα, βαρετά, άσχημα, να θέλω να πάρω απόσταση, να χάνω το ενδιαφέρον μου, να το ξαναβρίσκω, να νιώθω πλήρης, να νιώθω ανεπαρκής, κολλημένος, να δοκιμάζω κι άλλα πράγματα, άλλους «ρόλους», να παίρνω ευθύνες , να τα πηγαίνω καλά, να αποτυγχάνω. Μέσα σε όλο αυτό όμως, αυτό που κρατάω πιο πολύ είναι τα άτομα που συνάντησα, συνδέθηκα και με προχώρησαν. Και οι ιστορίες που έχω πει ως τώρα κι εύχομαι να πω κι άλλες πολλές.
Τι δικό μου θα καταργούσα; Το θα καταργούσα είναι λίγο απόλυτο σαν ρήμα, αλλά αυτό που θα ήθελα πολύ να μειώσω είναι το άγχος μου.Επειδή είμαι αρκετά πρακτικός σαν άνθρωπος και μου αρέσει να έχω έλεγχο στα πράγματα και να ξέρω που πηγαίνουν και να είναι οργανωμένα, αγχώνομαι εύκολα όταν κάτι δεν πάει όπως θα ήθελα ή είναι εκτός δικαιοδοσίας μου ή κομμάτι ενός οριακά καφκικού πλαισίου που δεν ξέρεις που θα οδηγήσει. Ίσως φταίει που σαν άνθρωπος βλέπω το ποτήρι μισοάδειο κι είμαι λίγο καταστροφολόγος.
Τι «ξένο» θα υιοθετούσα; Έναν αυθορμητισμό ή ένα κέφι προς τη ζωή. Έχω έναν πολύ καλό φίλο, ο οποίος κάθε φορά που θα μιλήσουμε ή θα βρεθούμε, έχει ένα κέφι κι ας είναι κουρασμένος κι ας του έχει πάει χάλια η μέρα. Θα μιλήσει για αυτό, θα γκρινιάξει, αλλά παρ’ όλα αυτά θα είναι θετικός.Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να το υπηρετώ συνέχεια, αλλά θα με ενδιέφερε να το έχω σαν αντανακλαστικό κάποιες φορές.
Εγώ κι Εγώ… εχθροί ή φίλοι; Αυτό είναι ένα μεγάλο ζήτημα, από την άποψη του ότι δεν είναι καθόλου εύκολο να αποκωδικοποιήσεις 100% τον εαυτό σου. Χρέος μας όμως αν θέλουμε να προχωράμε με μια συνείδηση στη ζωή αυτή, είναι να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τον εαυτό μας. Γιατί κάνουμε αυτά που κάνουμε, πως μπορούμε να αλλάξουμε στοιχεία μας που δεν κάνουν καλό σε εμάς ή τους γύρω μας.Πως καταπολεμάμε τα πράγματα που προκαλούμε οι ίδιοι στον εαυτό μας. Πως πατάμε γερά στα πόδια μας και πιστεύουμε σε εμάς. Θέλει υπομονή και θάρρος νομίζω για να μπορείς να κρίνεις αντικειμενικά τον εαυτό σου. Να περιορίζεις την αυτοτιμωρία, αλλά και να μην παραχαιδεύεσαι. Θα υπάρξεις και εχθρός και φίλος σε στιγμές, αλλά αν διαθέτεις ειλικρίνεια, ενσυναίσθηση κι ένα γερό πυρήνα ανθρώπων γύρω σου που μπορούν να σε επαναφέρουν αν χρειαστεί, τα πράγματα γίνονται πιο εύκολα.
Στην τέχνη υπάρχει νέο και παλιό; Η τέχνη οφείλει να εξελίσσεται. Δεν γίνεται αλλιώς. Δεν θα είχαμε πρόοδο σε κανέναν τομέα αν μέναμε στάσιμοι. Αν δει κάποιος π.χ. παραστάσεις που παιζόντουσαν το 1970 και παραστάσεις σήμερα, η απόσταση είναι τεράστια. Το παλιό έχει να κάνει με τη μη εξέλιξη. Αν εσύ ο ίδιος σαν καλλιτέχνης παραμένεις στάσιμος, αυτό σε καθιστά παλιό. Πρέπει να είσαι ανοιχτός σε νέους τρόπους αφήγησης, να μην επαναλαμβάνεις συνεχώς τον εαυτό σου. Να επηρεάζεσαι από τα πράγματα γύρω σου. Να δοκιμάζεις κι ας αποτύχεις. Έτσι θα εξελιχτείς εσύ ο ίδιος και θα βάλεις ένα λιθαράκι να εξελιχτεί και η τέχνη με την οποία ασχολείσαι.
Ο Παναγιώτης Εξαρχέας αποφοίτησε το 2004 από τη σχολή του Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κουν.
Έχει συνεργαστεί με σκηνοθέτες όπως ο Δ.Καραντζάς, ο Χ.Θεοδωρίδης, ο Σ.Λιβαθινός, ο Κ.Μαρκουλάκης, ο Τ.Γκραουζίνις, η Σ.Βγενοπούλου, ο Θ.Μουμουλίδης, ο Γ.Παπαγεωργίου, ο Γ.Μόσχος, ο Θ.Γκόνης, η Ε.Βλασσοπούλου, ο Α.Κοέν, ο Γ.Νανούρης, ο Μ.Βαβαδάκης κ.α. σε έργα των Σοφοκλή, Αριστοφάνη, Σαίξπηρ, Μάρλοου, Μπρεχτ, Άλμπυ, Μπέρνχαρτ, Ουίλιαμς, Κέλυ, Γουόλς, Μπωμαρσαί, Ζαρύ, Αναγνωστάκη, Βιζυηνού κ.α. Έχει σκηνοθετήσει την παιδική παράσταση Συστημένο με τον Άρη Μπαλή και τον Κορνήλιο Σελαμσή στην Εθνική Λυρική Σκηνή και το Μυθιστόρημα του Γ. Χειμωνά στο Μικρό Θέατρο Κεραμεικού. Στην τηλεόραση έχει εμφανιστεί στις σειρές «Γ4», «10η εντολή» και «O γιατρός». Επίσης διδάσκει στα εκπαιδευτικά εργαστήρια για εφήβους του Εθνικού θεάτρου κι έχει συνεργαστεί με την Εθνική Λυρική Σκηνή στο πρόγραμμα “CoOPERAtive” και «Η τρίτη εφηβεία».
φωτο credits
Αλέξανδρος Χατζηελευθεριάδης
Αναστασία Γιαννάκη
Beniamino Barrese
