Eρευνητές αφαιρούν τις εικόνες μας από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις κάμερες ασφαλείας. Ίσως να μην μας αρέσουν οι συνέπειες. Όταν η Τζίλιαν Γιόρκ, μια 36χρονη Αμερικανίδα ακτιβίστρια, βρισκόταν σε διακοπές τον Φεβρουάριο, έλαβε ένα μήνυμα. Ο φίλος της, Άνταμ Χάρβεϊ, ακτιβιστής και ερευνητής επίσης, είχε ανακαλύψει φωτογραφίες της σε μια βάση δεδομένων της κυβέρνησης των ΗΠΑ, που χρησιμοποιείται για την εκπαίδευση αλγορίθμων αναγνώρισης προσώπου και αναρωτήθηκε, αν εκείνη ήταν γι’ αυτό ενήμερη.
Η Γιόρκ εργάζεται στο Βερολίνο για την Electronic Frontier Foundation. Μια μη κερδοσκοπική ομάδα ψηφιακών δικαιωμάτων. Την εξέπληξε, όταν ανακάλυψε ότι η συγκεκριμένη βάση δεδομένων περιείχε σχεδόν δώδεκα εικόνες της, μια συλλογή φωτογραφιών και βίντεο από το YouTube, που πάρθηκαν στο πέρασμα σχεδόν μιας δεκαετίας.
•Όταν έψαξε για τη χρησιμότητα αυτής της βάσης δεδομένων, έμαθε πως το πρόσωπό της βοήθησε στην κατασκευή συστημάτων προορισμένων, από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ, για αναγνώριση προσώπων, συμπεριλαμβανομένων υπόπτων για εγκληματικές ενέργειες, τρομοκρατών και παράνομων αλλοδαπών
“Αυτό που με εντυπωσίασε αμέσως ήταν το εύρος του χρόνου που καλύπτουν”, λέει η Γιόρκ. “Οι πρώτες εικόνες ήταν από το 2008, μέχρι το 2015.” Δύο φωτογραφίες ήταν από έναν φίλο φωτογράφο και τις είχαν αποσπάσει από τη Google. “Ήταν σίγουρα ιδιωτικές. Ήμουν με φίλους και όχι σε κάποια δημόσια περίσταση”, προσθέτει.
Άλλες φωτογραφίες είχαν αποκοπεί από βίντεο της Γιόρκ στο YouTube, όπου μιλούσε σε εκδηλώσεις με θέματα, όπως η ελευθερία της έκφρασης, το ψηφιακό απόρρητο και η ασφάλεια. “Με ενοχλεί που κάποιος παρακολουθούσε βίντεο μου και έκοψε φωτογραφίες γι΄ αυτό το σκοπό”, λέει. Η ίδια είναι ένα από τα 3.500 πρόσωπα αυτής της βάσης δεδομένων, η οποία είναι γνωστή ως Iarpa Janus Benchmark-C (IJB-C). Η Iarpa είναι ένας κυβερνητικός οργανισμός των ΗΠΑ, που χρηματοδοτεί καινοτόμες έρευνες για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών.
Η βάση δεδομένων, που ολοκληρώθηκε από μια εταιρεία συνεργαζόμενη με την κυβέρνηση, τη Noblis, περιλαμβάνει συνολικά 21.294 εικόνες προσώπων (υπάρχουν και άλλα μέρη του σώματος), με μέσο όρο έξι φωτογραφίες και τρία βίντεο ανά άτομο, και είναι στη διάθεση των διαφόρων ερευνητών. Στόχος ήταν να συλλέξουν τους πιο αντιπροσωπευτικούς τύπους ανθρώπου από τον παγκόσμιο πληθυσμό. Τα άτομα δεν γνώριζαν την παρουσία τους στη βάση δεδομένων. Πήραν τις εικόνες τους χωρίς τη ρητή συγκατάθεσή τους, καθώς αυτές υπόκεινται σε ειδικές άδειες. Μια διαδικτυακή συμφωνία πνευματικών δικαιωμάτων που επιτρέπει την αντιγραφή και επαναχρησιμοποίηση εικόνων για ακαδημαϊκούς και εμπορικούς σκοπούς από οποιονδήποτε.
•Η κύρια χρήση της τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου είναι η ασφάλεια και η επιτήρηση, είτε από ιδιωτικές εταιρείες, είτε από δημόσιους φορείς όπως οι αστυνομικές δυνάμεις για την παρακολούθηση εγκληματιών. Οι κυβερνήσεις την χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο για τον εντοπισμό ατόμων με σκοπό την εθνική και συνοριακή ασφάλεια
Οι εικόνες χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση αλγορίθμων που εξυπηρετούν διάφορους σκοπούς σχετιζόμενους με βιομετρικά στοιχεία. Για παράδειγμα, την αναγνώριση προσώπων στον έλεγχο διαβατηρίων, την παρακολούθηση πλήθους, την αυτοματοποιημένη οδήγηση, τη ρομποτική, ακόμη και την ανάλυση συναισθημάτων για τον χώρο της διαφήμισης. Έχουν χρησιμοποιηθεί από εμπορικές εταιρείες, όπως οι Facebook, Microsoft, Baidu, SenseTime και IBM, καθώς και από ακαδημαϊκούς ερευνητές σε όλο τον κόσμο, από την Ιαπωνία στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ.
•Η αναγνώριση του προσώπου εξυπηρετεί όμως και άλλους σκοπούς. Τώρα το πρόσωπο κάποιου χρησιμοποιείται ως αριθμός εντοπισμού για να παρακολουθείται καθώς μετακινείται σε διαφορετικές τοποθεσίες, κάτι που αποτελεί τεράστια αλλαγή.
Το Εθνικό Πανεπιστήμιο Αμυντικής Τεχνολογίας στην Κίνα, το οποίο ελέγχεται από το κορυφαίο στρατιωτικό σώμα της Κίνας, την Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή χρησιμοποιεί αυτή τη βάση δεδομένων για εικόνες. Στόχος η πιο λεπτομερής κατανόηση των ανθρώπων σε πολυσύχναστα μέρη.
Στην Κίνα, το λογισμικό σάρωσης προσώπου έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη μαζική επιτήρηση των πολιτών από την κυβέρνηση και στον περιορισμό των Μουσουλμάνων Ουιγούρων στη δυτική περιοχή του Σινγιάνγκ. Οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων περιγράφουν αυτό ως συστηματική καταστολή εκατομμυρίων ανθρώπων.
Ο Χάρβεϊ διερευνά σύνολα δεδομένων προσώπου από το 2010, ο ίδιος λέει: “Υπάρχει ένα ακαδημαϊκό δίκτυο κοινής χρήσης δεδομένων, επειδή θεωρείται ωφέλιμη η συνεργασία. Ωστόσο, οι ερευνητές αγνοούν τη σκληρή πραγματικότητα, ότι μόλις το πρόσωπό σας βρεθεί μέσα σε ένα σύνολο δεδομένων, είναι αδύνατο να βγείτε από αυτό, επειδή έχει ήδη γίνει η λήψη του και χρήση του σε όλο τον κόσμο”. Ο ίδιος ο Χάρβεϊ προτιμά να πληρώνει σε μετρητά, χρησιμοποιεί το ανώνυμο πρόγραμμα περιήγησης Tor και επικοινωνεί μέσω της κρυπτογραφημένης εφαρμογής Signal, όπου τα μηνύματα εξαφανίζονται μέσα σε λίγες ώρες.
Η ενασχόλησή του με την τεχνολογία παρακολούθησης είχε ως αποτέλεσμα το CV Dazzle, το πρώτο του έργο βιομετρίας το 2011, όπου δημιούργησε μια σειρά από σχέδια μακιγιάζ και κομμωτικής για να επιτρέψει στους απλούς ανθρώπους να κρύβονται από τα αυτοματοποιημένα συστήματα αναγνώρισης προσώπου. Τους επόμενους μήνες, σχεδιάζει να αναπτύξει ένα εργαλείο αναζήτησης για να επιτρέψει στους ανθρώπους πληκτρολογώντας τα ονόματα τους να δουν, αν τα πρόσωπα τους έχουν χρησιμοποιηθεί για τον προγραμματισμό ενός συστήματος τεχνητής νοημοσύνης σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου.
•Η αγορά αναγνώρισης προσώπου έχει αυξηθεί 20 τοις εκατό ετησίως τα τελευταία τρία χρόνια και θα αξίζει 9 δισ. δολάρια έως το 2022, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Market Research Future.
Σήμερα, καθώς τα όργανα επιβολής του νόμου και οι κυβερνήσεις επιθυμούν να μειώσουν το κόστος και τον χρόνο που απαιτείται για τον εντοπισμό υπόπτων, η διαπίστωση είναι ότι τα πρόσωπα των ανθρώπων στο Διαδίκτυο δεν είναι αρκετά φυσικά, επειδή οι άνθρωποι τείνουν να βάζουν επεξεργασμένες φωτογραφίες .
Η τάση για περισσότερο διαφοροποιημένα μεταξύ τους πρόσωπα έχει οδηγήσει στην παγίδα της λήψης φωτογραφιών ανθρώπων χωρίς οι ίδιοι να το γνωρίζουν. Αυτή η φαινομενικά αδιαφοροποίητη σχέση μεταξύ μιας “ακαδημαϊκής” χρήσης δεδομένων που έχουν συλλεχθεί χωρίς συγκατάθεση και της εμπορικής εκμετάλλευσης των ίδιων δεδομένων, υπογραμμίζει τα περίπλοκα ηθικά ζητήματα που περιβάλλουν την αναγνώριση προσώπου.
Όταν βρίσκεται κανείς σε αστικό χώρο, έχει μια λογική προσδοκία ανωνυμίας. Αυτό αναγνωρίζει ο νόμος στις ΗΠΑ. Είναι μέρος της κοινής λογικής, που παρεμβαίνει στην ικανότητά μας να κατανοήσουμε ότι οι τεχνολογικές εταιρείες παραβιάζουν ωστόσο την ιδιωτικότητά μας.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι τεχνολογίες ανάλυσης προσώπου δεν είναι μόνο για παρακολούθηση – θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν επίσης για παρακολούθηση της υγείας. Για παράδειγμα, σάρωση προσώπων για να διαπιστωθεί εάν κάποιος αναπτύσσει άνοια ή διαβήτη τύπου 2 ή έλεγχος για υπνηλία ή μέθη στους οδηγούς.
“Δεν ανησυχώ για την κυβέρνηση, ανησυχώ για το Google και το Facebook”, λέει ο Karl Ricanek, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας Γουίλμινγκτον, ο οποίος έχει δημιουργήσει δύο προσβάσιμες στο κοινό βάσεις δεδομένων προσώπων. “Κατά τη γνώμη μου, έχουν περισσότερες πληροφορίες για τους πολίτες από ό,τι οι ίδιες οι κυβερνήσεις και σε αυτές τις εταιρείες δεν μπορούμε να επηρεάσουμε την ηγεσία”.
Αν και οι εμπορικές εταιρείες έχουν συχνά τις δικές τους εκτενείς ομάδες δεδομένων, έχουν επίσης στραφεί όλο και περισσότερο στο Διαδίκτυο για να βρουν καλύτερα σύνολα δεδομένων για να εκπαιδεύσουν τους αλγορίθμους.
•Το Facebook δημιούργησε ένα σύνολο δεδομένων με την ονομασία People in Photo Albums, που αποτελείται από περισσότερες από 37.000 φωτογραφίες 2.000 ατόμων, συμπεριλαμβανομένων και παιδιών, από προσωπικά άλμπουμ φωτογραφιών του Flickr
Το σύνολο δεδομένων τους επιλέγει συγκεκριμένα φωτογραφίες με μεγάλες παραλλαγές σε στάση, ρούχα, άποψη κάμερας, ανάλυση εικόνας και φωτισμό και ο νέος αλγόριθμός τους μπορεί να αναγνωρίσει ακόμη και τα μερικώς κρυμμένα πρόσωπα με υψηλή ακρίβεια.
Οι άδειες με τις οποίες λειτουργούν οι βάσεις δεδομένων εικόνων προσώπων, σχεδιάστηκαν από το νόμο για να ξεκλειδώσουν τα περιοριστικά πνευματικά δικαιώματα. Τα πνευματικά δικαιώματα συνεπώς δεν είναι πλέον ένα καλό εργαλείο για την προστασία του ιδιωτικού απορρήτου, τον έλεγχο της ερευνητικής ηθικής στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης ή τη ρύθμιση της χρήσης εργαλείων παρακολούθησης που χρησιμοποιούνται στο διαδίκτυο.
•Τελικά, οι ειδικοί πιστεύουν ότι είναι πολύ αργά για να περιορίσουμε τη χρήση των δεδομένων προσώπου και την κίνησή τους πέρα από γεωγραφικά σύνορα
Για τον Χάρβεϊ, ο οποίος έχει περάσει σχεδόν μια δεκαετία προσπαθώντας να δείξει την κλίμακα του ζητήματος, δεν φαίνεται να υπάρχει τέλος. “Υπάρχουν τόσα πολλά τρομερά παραδείγματα σε αυτά τα σύνολα δεδομένων που είναι απλώς κατάφωρες παραβιάσεις της ιδιωτικής ζωής”, λέει. «Μερικές από αυτές προέρχονται από δημόσιες κάμερες που δείχνουν το δρόμο, και υπάρχουν ακόμη και μερικές που προέρχονται από κάμερες σε καφέ. Αφού τα δείτε, ποτέ δεν ξέρετε πότε θα περπατήσετε μπροστά από μια κάμερα που μπορεί κάποια μέρα να συλλέγει φωτογραφίες για μια τέτοια βάσης δεδομένων.»
Στην πραγματικότητα, η αναγνώριση ενός προσώπου είναι μόνο το πρώτο βήμα της βιομετρικής παρακολούθησης. «Είναι πραγματικά σαν ένας εισαγωγικός όρος για μια πολύ ευρύτερη, βαθύτερη ανάλυση της βιομετρίας των ανθρώπων. Υπάρχει αναγνώριση σιαγόνων – το πλάτος της γνάθου σας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για συμπεράνει την επιτυχία ως CEO, για παράδειγμα. Εταιρείες όπως η Affectiva με έδρα τη Βοστώνη κάνουν έρευνα που αναλύει πρόσωπα σε πραγματικό χρόνο, για να προσδιορίσουν από μια web κάμερα ή μια κάμερα στο κατάστημα, εάν κάποιος πρόκειται να αγοράσει κάτι.»
Άλλες αναλύσεις, καταλήγει, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον προσδιορισμό της κόπωσης των ανθρώπων, της ποιότητας του δέρματος και του καρδιακού ρυθμού, ή ακόμη και για να διαβάσουν τα χείλη τους. Η αναγνώριση προσώπου είναι ένας πολύ απατηλός όρος, τεχνικά, επειδή δεν υπάρχει όριο. Τελειώνει τελικά μόνο με το DNA σας.
με πληροφορίες: ft.com
