Στόχος, αυτή τη φορά, για την εικαστικό Μαρία Φραγκουδάκη είναι η σύνδεση των επισκεπτών του αεροδρομίου – Ελευθέριος Βενιζέλος – με την ελληνική ιστορία και ουσιαστικά με το κοινό παρελθόν που ενώνει τους Έλληνες. Το διαδραστικό installation της, καθόλου τυχαία, φιλοξενείται στο χώρο του αεροδρομίου της Αθήνας (ως τον Οκτώβριο του 2021) To Stand Free ως καλλιτεχνική δημιουργία οφείλει την ύπαρξή του στη φετινή επετειακή συγκυρία της συμπλήρωσης των 200 χρόνων από την Επανάσταση του Έθνους.
Η Μαρία Φραγκουδάκη, έχοντας πειραματιστεί ήδη από το 2015, με διάφορα υλικά όπως ο γύψος, το λάστιχο, το σχοινί, το bubble wrap, τα τρίμματα ξύλου, κατέληξε στο ύφασμα γιατί ήταν αυτό που την προκαλούσε για να ασχοληθεί μαζί του και να το αναλύσει περισσότερο από εικαστική άποψη.
Η Μαρία Φραγκουδάκη δηλώνει: “Aπό την έκθεση “Bedsheets – Τhe Duality of Freedom” στην πλατεία Συντάγματος το 2017, οδηγήθηκα συνειρμικά στο τωρινό installation “Stand Free”. Από τη δυαδικότητα της ελευθερίας και το σεντόνι στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα και τη φουστανέλα”, υποστηρίζει η εικαστικός και συνεχίζει: “Η φουστανέλα μέσω της αντανάκλασης γίνεται η φορεσιά του απεικονιζόμενου και με αυτό τον τρόπο, ο επισκέπτης “φορώντας” νοερά τη φουστανέλα μπορεί να στέκεται Ελεύθερος. Γιατί η φουστανέλα, είναι γι’ αυτόν η γέφυρα που τον συνδέει με το παρελθόν. Μια ανάσα υπερηφάνειας. Το κυρίαρχο λευκό χρώμα συμβολίζει την αγνότητα των εθνικών αγώνων, την ιερότητα των απελευθερωτικών μαχών. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο παίρνει άλλο νόημα και αξία και η ίδια η ιδέα της Ελευθερίας. Είναι αυτονόητο ότι χωρίς την Επανάσταση δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε για Ελευθερία. Ο αγώνας του 21 είναι το προαπαιτούμενο ιστορικό γεγονός, χάρη στο οποίο οι σύγχρονοι Έλληνες στέκονται Όρθιοι και κυρίως στέκονται Ελεύθεροι. Τα όρια αυτής της Ελευθερίας καλούμαστε όλοι εμείς οι Έλληνες σήμερα να αναστοχαστούμε μέσα από τις προκλήσεις και τις δυσκολίες του σύγχρονου κόσμου και της παγκοσμιοποίησης, διατηρώντας την ταυτότητά μας και την επαφή μας με το παρελθόν και την ιστορία μας”.
Με το ηχογραφημένο μήνυμα που συνοδεύει διαδικτυακά -μέσω QRcode- το installation, ο θεατής μένει με τον εαυτό του και τη σκέψη του και μπαίνει εικαστικά σε έναν εσωτερικό διάλογο που τον παρηγορεί ή τον προβληματίζει. Έτσι ολοκληρώνεται οπτικά αλλά και ακουστικά το διαδραστικό αποτέλεσμα του εγχειρήματος.
-Το πλαίσιο που ορίζει ένα αεροδρόμιο πόσο φιλόξενο μπορεί να γίνει για ένα έργο τέχνης; Γιατί το επιλέξατε;
Σημείο συνάντησης ανθρώπων, λαών και πολιτισμών, το αεροδρόμιο είναι, πάνω από όλα, η πρώτη και η τελευταία εντύπωση που παίρνει μαζί του ο ταξιδιώτης από την χώρα στην οποία βρίσκεται. Συγκεκριμένα για μένα και το Stand Free, ο Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, τόσο λόγω θέσης, όσο και λόγω της ιδιότητάς του, είναι μία εξαιρετική αφετηρία, από την οποία το μήνυμα της ελευθερίας θα ταξιδέψει σε όλο τον πλανήτη. Ένα έργο μπορεί να σταθεί σε οποιονδήποτε χωρο, και με τον χώρο στον οποίο βρίσκεται αναπτύσει έναν διάλογο. Η τέχνη απευθύνεται σε όλους και το έργο είναι εκεί, προσκαλώντας τον θεατή να το πλησιάσει.
-Έχετε κάποια εικόνα σε σχέση με το πόσοι επισκέπτες του αεροδρομίου θα σταθούν ή έχουν ήδη σταθεί μπροστά στο Stand Free;
Η εικόνα που έχουμε αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να αποδοθεί επακριβώς σε νούμερα. Δεδομένης της αύξησης του τουρισμού και των πτήσεων που έγιναν με την απελευθέρωση των μετακινήσεων, θεωρούμε ότι είναι παραπάνω από ικανοποιητική.
Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι οι επισκέπτες συμπεριφέρονται αρκετά διαφορετικά όταν βρίσκονται γύρω από το installation. Αλλοι εστιάζουν στο κείμενο και στην όλη λογική του Stand Free ενώ άλλοι επεξεργάζονται τις πτυχές της φουστανέλας, είναι κάτι που ακόμα κι εμείς το παρατηρούμε.
Επίσης, έχουμε δει ότι οι περισσότεροι που σταματάνε στο installation σκανάρουν το Qr code, το οποίο και ολοκληρώνει τη διάδραση, για να ακούσουν το ηχητικό μήνυμα. Αυτό είναι μετρήσιμο και ξεπερνάει τις 25.000 επισκέψεις.
Αυτό όμως που είναι σημαντικό είναι το γεγονός ότι η ιδέα της ελευθερίας που πρεσβεύει η Φουστανέλα, λόγω του νευραλγικού σημείου, στο οποίο είναι τοποθετημένη, ταξίδεψε στην Ευρώπη και στην Αμερική.
Ακολουθούν δύο πολύ σημαντικοί μήνες για τον τουρισμό. Ο Σεπτέμβριος και ο Οκτώβριος. Άρα έχουμε ακόμη να περιμένουμε αρκετή επισκεψιμότητα.
-Η διαδραστικότητα ορίζει το παρόν της τέχνης;
Ένα έργο είτε είναι διαδραστικό είτε όχι έχει διάρκεια στο χρόνο. Η διαδραστικότητα το ζωντανεύει και το πάει σε άλλα μονοπάτια που έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον για τον εικαστικό να τα ανακαλύπτει. Πιστεύω ότι τα τελευταία χρόνια όλο και παραπάνω έχουμε την ανάγκη να αλληλεπιδρούμε με το περιβάλλον μας. Νιώθω ότι έχουμε την ανάγκη για μια επικοινωνία σε ένα άλλο επίπεδο, μια επικοινωνία χωρίς λόγια. Αυτό το προσφέρει ένα διαδραστικό έργο τέχνης όπου ο θεατής μπορεί να έρθει σε επαφή με τον εαυτό του, να μπει σε έναν εσωτερικό διάλογο ανακαλύπτοντας και την εσωτερική του φωνή που εύκολα χάνεται στην καθημερινότητα που ζούμε.
