Γιάννης Παναγόπουλος
Οι Λουόμενες είναι μια παράσταση που αφορά το παρόν. Και για να το πω ίσως πιο ξεκάθαρα, καταπιάνεται μαζί του παρουσιάζοντας την αγριότητα, την οπισθοδρόμηση, τις τεχνητές ενοχές, την ελπίδα, την ανάγκη της συμφιλίωσης, την ουσία της κατανόησης και της αλληλεγγύης ανάμεσα σε τρεις γυναίκες. Το έργο, που κάνει πρεμιέρα τη Δευτέρα 26 Οκτωβρίου, ανεβαίνει στο θέατρο Tempus Verum στον Κεραμεικό, έγραψε και σκηνοθέτησε η Κατερίνα Μαυρογεώργη. Πρωταγωνιστούν οι Κατερίνα Λάττα, Νικολίτσα Ντρίζη, Μαρία Πετεβή.
Οι Λουόμενες έκαναν πρεμιέρα στο Skrow Theater στις 6 Μαΐου 2019. Η παράσταση αγαπήθηκε πολύ και ανέβηκε για δύο σεζόν, ως την Πρωτοχρονιά του 2020. Τον Μάιο του 2022, υπό το φως των έντονων εξελίξεων στα ζητήματα έμφυλης ισότητας, αλλά και των αλλαγών που έφεραν στο θέατρο και στη ζωή μας η πανδημία και η κρίση, το έργο απέκτησε μια νέα επικαιρότητα. Με έντονο κωμικό στοιχείο, αλλά και πολλές στιγμές συγκίνησης, οι περιπέτειες και οι ανάγκες των ηρωίδων μοιάζουν να βρίσκονται ακόμα πιο κοντά μας. Η Κατερίνα Λάττα, μια από τις τρεις πρωταγωνίστριες της παράστασης, μοιράστηκε χρόνο μαζί μας απαντώντας ερωτήσεις που ανοίχτηκαν πέρα από τον ρόλο που ερμηνεύει.
-Διάβαζα το δελτίο τύπου για την παράστασή σας. Οι λέξεις “έμφυλη βία”, “έμφυλη ισότητα” μοιάζουν να μας απασχολούν περισσότερο από ποτέ στο παρελθόν. Μαζί τους θα έβαζα και τη λέξη “πατριαρχία”. Κάτι που δεν έχουμε απαντήσει σχεδόν ποτέ είναι αν τελικά πόσο, στο πέρασμα του, αυτός ο όρος που έχει ταυτιστεί με τη βία ενάντια στις γυναίκες έχει κακοποιήσει και την ανδρική συνείδηση.
Η λέξη πατριαρχία χρησιμοποιείται με πάρα πολλούς τρόπους και είμαι σίγουρη ότι υπάρχουν πολύ πιο ειδικοί από εμένα για να την αναπτύξουν. Προσωπικά θεωρώ ότι πρόκειται για ένα σύστημα ελέγχου και κοινωνικού διαχωρισμού. Εδώ και χρόνια αγόρια και κορίτσια, γυναίκες και άντρες προετοιμάζονται για έναν ρόλο που η κοινωνία τους επιτάσσει. Θέσεις εξουσιαστικές που έχουν να κάνουν με την αρρενωπότητα των ανδρών και την αδυναμία των γυναικών. Αυτό το σύστημα για μένα δεν έχει φύλο. Καλλιεργείται από γυναίκες και άντρες το ίδιο και αφορά όλους μας. Στην Αφρική υπάρχουν πολλές βάναυσες πρακτικές βίας σε γυναίκες από γυναίκες, όπως και άνδρες που χρησιμοποιούν τη σωματική τους δύναμη για να επιβληθούν σε γυναίκες που τις θεωρούν υποδεέστερες ή κτήμα τους. Δεν θα μιλήσω για γυναικεία ή ανδρική συνείδηση γιατί δεν θέλω να κάνω αυτό τον διαχωρισμό. Θα μιλήσω όμως για ενσυναίσθηση, συναισθηματική νοημοσύνη, συμπεριφορές, ελευθερία και ότι κανένα ανθρώπινο ον δεν πρέπει να κακοποιείται σωματικά ή συναισθηματικά. Όλα τα υπόλοιπα είναι δημιουργήματα ενός κοινωνικού τέρατος.
-Η παράστασή σας διακόπηκε πριν την πανδημία. Σήμερα, στην postcovid (;) περίοδο, η παράστασή σας πιάνει το νήμα από εκεί που το αφήσαμε πριν κλειστούμε σπίτια μας;
Είναι ένα περίεργο κράμα. Το θέμα του έργου είναι ένα και διαχρονικό. Παρ’ όλα αυτά δεν μπορεί να μας αφήσει ανεπηρέαστες όλη αυτή η κατάσταση που ζήσαμε τα τελευταία 3 χρόνια. Όταν είχαμε ξεκινήσει με τα κορίτσια τις πρόβες δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι θα μένουμε εσώκλειστοι στα σπίτια μας, ότι οι ειδήσεις θα είναι οι καλύτερες ταινίες τρόμου και ότι το γάλα θα φτάσει 1,5€. Επειδή η πορεία της παράστασης ήταν τέτοια που σταματούσε και ξεκινούσε λόγω της κατάστασης, η Κατερίνα φρόντιζε πάντα να μας ανανεώσει και να μας δημιουργήσει ένα επιπλέον κίνητρο για το έργο.
-Η έννοια της λέξης αμαρτία είναι εύπλαστη. Αυτό που σήμερα θεωρούμε κανονικό μια γενιά πίσω μπορεί να ήταν το ανήθικο, το βρώμικο, το κρυμμένο. Οι ηρωίδες της παράστασης τι αναζητούν μέσα από τις συζητήσεις τους;
Οι ηρωίδες προσπαθούν να εξαγνιστούν. Μπαίνουν μέσα σε ένα χαμάμ και ξαναγεννιούνται. Έχουν ζήσει τη ζωή τους και έχουν αποκλειστεί από την οικογένειά τους και την κοινωνία. Δίνουν χρόνο στον εαυτό τους και έτσι προκύπτει αυτή η “συναστρική” συνάντηση, όπως λέγαμε και εμείς στις πρόβες! Αυτό που για την κοινωνία είναι αμαρτία, αυτές το διαχειρίζονται σαν ένα δώρο. Γεγονότα που τις έκαναν πιο σοφές και έτοιμες. Για κάποιον λόγο πράττουμε στη ζωή μας. Σκοπός δεν είναι να αυτομαστιγωνόμαστε αλλά να επαναπροσδιοριζόμαστε. Χωρίς ντροπή.
-Οι ηρωίδες της παράστασης είναι περιθωριοποιημένες από την υπόλοιπη κοινωνία της επαρχιακής πόλης που ζουν;
Αυτό χαρακτηρίζει περισσότερο τη Λύντια και τη Μαρία. Μεγάλωσαν σε μέρη όπου ένιωθαν εγκλωβισμένες και ήθελαν να φύγουν. Να ζήσουν πέρα από αυτά που είχαν αποφασίσει άλλοι για αυτές. Υπήρχε μια έμφυτη περιέργεια μέσα τους. Η Κάτια την έζησε τη ζωή της!
-Η επαρχία στο έργο σας τι συμβολίζει;
Είναι ένα λιμάνι. Για άλλους σημαίνει αποχωρισμός, για άλλους ερχομός και για άλλους φευγιό.
-Παίζετε σε μια παράσταση που έγραψε Ελληνίδα. Αυτό που λέμε ελληνικό θέατρο χωρίς ελληνικά κείμενα μπορεί να πάει παρακάτω;
Αυτή η ανάγκη έκφρασης που δημιουργείται στους νέους Έλληνες συγγραφείς μόνο παραγωγική μπορεί να είναι. Χρειαζόμαστε ανθρώπους να καταγράψουν τα συναισθήματα και τις καταστάσεις που βιώνουμε στον αιώνα μας. Ειδικά ο τρόπος που γράφει η Κατερίνα έχει μια ποιητικότητα από άλλη εποχή άλλα και μια σκληρή πραγματικότητα τού σήμερα.
«Για να υπάρξει ο χώρος να δημιουργηθεί ένας καινούργιος κόσμος πρέπει πρώτα να καταστραφεί ο προηγούμενος.»
-Συχνά έχω την αίσθηση πως υπάρχει μια ψαλίδα. Η μία πλευρά είναι εκείνη που θέλει να σταθεί στην έμφυλη βία, την καυτηριάζει, καταδικάζει τις κακοποιητικές πρακτικές. Υπάρχει και η άλλη που πια έντονα και ευθαρσώς δηλώνει πως το τρίπτυχο πατρίδα, θρησκεία, οικογένεια πρέπει να αναγεννηθεί από τις στάχτες του. Το άνοιγμα αυτής της ψαλίδας τι μπορεί να σημαίνει για την ελληνική κοινωνία;
Αυτό που βλέπεις κάθε μέρα μπαίνοντας στο αμάξι σου να πας στη δουλειά, περπατώντας στο πάρκο στο κέντρο της Αθήνας, πηγαίνοντας σούπερ μάρκετ ή όταν βάζεις τηλεόραση στο σπίτι σου. Για να υπάρξει ο χώρος να δημιουργηθεί ένας καινούργιος κόσμος πρέπει πρώτα να καταστραφεί ο προηγούμενος. Καμιά επανάσταση δεν έγινε από τον καναπέ. Αλλά σίγουρα χρειάζεται να αναζωπυρωθεί και η έμπνευση για επανάσταση.
