Κώστας Β. Ζήσης
Η περίφημη Σαουμπίνε, η βερολινέζικη παγκοσμίου φήμης θεατρική ομάδα και ο καλλιτεχνικός της διευθυντής Τόμας Όστερμαγιερ βρίσκονται για μια ακόμη φορά στην Ελλάδα, για να παρουσιάσουν τη δουλειά τους στο ελληνικό κοινό και μάλιστα αυτήν την φορά με δύο παραστάσεις.
Βέβαια φέτος τα πράγματα φέτος είναι κάπως διαφορετικά. Αν «Η ιστορία της βίας» βασισμένη στο μυθιστόρημα του Εντουάρ Λουί που θα παρουσιαστεί στις 5 και 6 Οκτωβρίου στην Πειραιώς 260, έχει ήδη δώσει τις εξετάσεις της στο παγκόσμιο κοινό, η παράσταση «Οιδίπους» , θα κάνει την πρώτη παγκόσμια πρεμιέρα της την Παρασκευή 3 Σεπτεμβρίου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου. Είναι παράσταση που παράγγειλε απευθείας στον διάσημο σκηνοθέτη η καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου Κατερίνα Ευαγγελάτου και η οποία κλείνει τον κύκλο Contemporary Ancients (Σύγχρονοι Αρχαίοι), μια πολύ σημαντική θεματική ενότητα του φετινού φεστιβάλ που περιλαμβάνει σύγχρονα, φρεσκογραμμένα θεατρικά έργα που έχουν ρίζα, αφετηρία και αναφορά στο αρχαίο δράμα.
Ο Τόμας Όστερμαγιερ, η ομάδα του και η συνεργάτης του Maja Zade, βρίσκονται ήδη στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου σε ρυθμό εντατικών προβών και από εκεί μίλησαν για τη συνεργασία τους και το νέο τους έργο, και την αγωνία τους για το τελικό αποτέλεσμα της απόπειρά τους να ασχοληθούν με σύγχρονη ματιά και τοποθέτηση στην αρχαία τραγωδία. Ξεκαθάρισαν βεβαίως, ότι δεν πρόκειται για την αρχαία τραγωδία έτσι όπως την παρουσίασε ο Σοφοκλής, αλλά για ένα ολοκαίνουριο έργο, που διαφοροποιείται αισθητά από τον μύθο, τόσο στην εξέλιξη όσο και στα μηνύματά του.
Λαλίστατος ο γερμανός σκηνοθέτης μίλησε για το αρχαίο δράμα, το θέατρο της Επιδαύρου, την θέση του για το σύγχρονο θέατρο, την παράσταση του εκφράζοντας τις ιδιαίτερες απόψεις του για όλα αυτά. Μίλησε για τον «Οιδίποδα» του και την δική του ματιά σε αυτήν την αρχαία τραγωδία. «Δεν στέκομαι καθόλου στην επέμβαση των Θεών και την μοίρα του Λάιου, οι ήρωες μου κινούνται στο πεδίο των αποφάσεων, και της βούλησής του, ξεπερνώ τις φροϋδικές αναλύσεις της σχέσης Οιδίποδα και Ιοκάστης, τοποθετώντας την γυναίκα μέσα στο κοινωνικό περιβάλλον, δεν λέω την ιστορία ενός άντρα, υπογραμμίζω τη γυναικεία φωνή, γι αυτό άλλωστε η Ιοκάστη στο έργο μου δεν αυτοκτονεί, η ιστορία προσεγγίζεται ισότιμα από τέσσερις ήρωες, δύο άντρες και δύο γυναίκες και ο αρχικός τίτλος του έργου που έγραψε η Maja Zade ήταν «Οιδίποδας και Ιοκάστη». Μιλάω για την αυτογνωσία του ανθρώπου και την ικανότητα, δυνατότητα του να έρθει αντιμέτωπος με την αλήθεια, ξεκλειδώνοντας την οδυνηρή πολλές φορές μνήμη και όχι για το Οιδιπόδειο σύμπλεγμα»
Σταχυολογώντας αποσπάσματα από την τοποθέτησή του και τις απαντήσεις σε ερωτήματα που του τέθηκαν:
•Αναρωτήθηκε κατά πόσο οι αρχαίοι θα ήταν ευτυχείς, αν μάθαιναν πως 2.500 χρόνια μετά, τα τότε σύγχρονα έργα τους παίζονταν ακόμα και την αδυναμία των απογόνων τους να γράψουν και να αποδώσουν σύγχρονο θέατρο και συμπλήρωσε πως «η επανάληψή τους μαρτυρά έναν πολιτισμό που βρίσκεται σε παγκόσμια κρίση»
•Δεν ανέβαζε μέχρι τώρα αρχαία ελληνικά έργα γιατί θεωρεί πως περιέχουν μια μοιρολατρική άποψη για τη ζωή , πως σε αυτά η Μοίρα και οι Θεοί κυβερνούν ενώ αυτός αντίθετα πιστεύει απόλυτα στις ανθρώπινες επιλογές «Ακόμη και όσα συμβαίνουν σήμερα γύρω μας», είπε με επίταση, «τρομοκρατία, περιβαλλοντική κρίση, πανδημία, όλα είναι αποτέλεσμα του ανθρώπου και της επικράτησης του δυτικού πολιτισμού»
•Εξέφρασε την άποψη για το θέατρο της Επιδαύρου ότι ίσως είναι το ομορφότερο θέατρο στον κόσμο, αξιοθαύμαστο για την χωροταξική του τοποθέτηση, αμφισβητώντας παράλληλα τους ισχυρισμούς για την τέλεια ακουστικότητά του «γιατί όλοι, Έλληνες και ξένοι χρησιμοποιούν μικρόφωνα;» διερωτήθηκε! Αρνήθηκε ότι με το έργο του «διορθώνει» τον Σοφοκλή, «Ανοίγω έναν διάλογο με το έργο του, συνδιαλέγομαι με το αρχαίο κείμενο αλλά το έργο είναι εντελώς καινούριο»
•Οι «Βάκχες» του Ευριπίδη ήταν η αρχική του επιλογή στην πρόταση της Κατερίνας Ευαγγελάτου, αλλά θεωρεί ότι ο Πήτερ Στάιν έχει αποδώσει με τον πιο ολοκληρωμένο τρόπο αυτήν την αρχαία τραγωδία το 1973 και η δική του τοποθέτηση θα ήταν περιττή.
Τέλος, δεν έκρυψε καθόλου τη αγωνία του για το τελικό αποτέλεσμα και την πρόσληψη της παράστασή-πρότασής του από το κοινό εκφράζοντας την πεποίθηση πως ακόμα «αισθάνομαι σαν σπουδαστής που δίνει εξετάσεις σε αυστηρούς δασκάλους».
Η παράσταση «ödipus / οιδίποδας» της Schaubϋhne Berlin και του Τόμας Όστερμαγιερ σε κείμενο της Maja Zade θα παιχτεί στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου στις 3,4,5 Σεπτεμβρίου
Schaubϋhne – Thomas Ostermeier
ödipus / οιδίποδας
της Maja Zade
Συμπαραγωγή Schaubϋhne Berlin – Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου
Σκηνοθεσία Thomas Ostermeier
Σκηνικά Jan Pappelbaum
Κοστούμια Angelika Götz
Βίντεο Matthias Schellenberg – Thilo Schmidt
Μουσική Sylvain Jacques
Δραματουργία Maja Zade
Φωτισμοί Erich Schneider
Παίζουν Caroline Peters (Κριστίνα), Christian Tschirner (Ρόμπερτ), Renato Schuch (Μίχαελ), Isabelle Redfern (Τερέζα)
Φωτο credits
Συνέντευξη τύπου Θωμάς Δασκαλάκης
Πρόβες Freddie F
