Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς το τοπίο της σύγχρονης φωτογραφίας ντοκιμαντέρ χωρίς την ασυμβίβαστη, ηθική και ακούραστη παρουσία της Ντοροθέα Λανγκ. Γεννημένη στο Νιού Τζέρσι το 1895, η Λανγκ αναγνωρίζεται παγκοσμίως σήμερα ως μια από τις πιο σημαντικές δημιουργούς εικόνας του αιώνα της, έχοντας καταγράψει μερικές από τις πιο ταραχώδεις πολιτικές και πολιτιστικές στιγμές στην αμερικανική ιστορία: από τους κουρασμένους, πεινασμένους και απελπισμένους πρόσφυγες, από τις καταιγίδες σκόνης στη Μεγάλη Ύφεση του ΄30, στους Ιαπωνο-αμερικανούς κρατούμενους που ένιωθε ότι ήταν αδικαιολόγητα φυλακισμένοι μετά το Περλ Χάρμπορ, έως τις χιλιάδες γυναίκες που αποτελούσαν το εργατικό δυναμικό στα ναυπηγεία του Ρίτσμοντ κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Λανγκ έφυγε από τη ζωή στις 11 Οκτωβρίου 1965.

Μια οπτική ακτιβίστρια, φεμινίστρια και από τις πρώτες που συμμετείχε σε πρωτοβουλίες για την προστασία του περιβάλλοντος, η Λανγκ θριάμβευσε παρά τις αντιξοότητες που συνάντησε σε νεαρή ηλικία, αφού αρρώστησε με πολιομυελίτιδα στην ηλικία των επτά ετών – μια ασθένεια που της δημιούργησε κινητικά προβλήματα. Αυτό το συμβάν της έδωσε μια αίσθηση ενσυναίσθησης, που σύμφωνα με την ίδια συνέβαλε στην ικανότητά της να εμπλέκεται με τα θέματά της. 

Παρά τον καθοριστικό ρόλο της Λανγκ στον μετασχηματισμό και στην εξέλιξη του φωτορεπορτάζ, το έργο της επισκιάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την πιο διάσημη φωτογραφία της, The Migrant Mother. Η φωτογραφία του 1936, που απεικονίζει μια γυναίκα της Καλιφόρνιας που ανατρέφει τα τρία της παιδιά, έγινε ένα από τα πιο εύκολα αναγνωρίσιμα οπτικά σύμβολα της Μεγάλης Ύφεσης. Αυτή η εικόνα είναι εμβληματική, αλλά η συμβολή της Λανγκ στην ανάπτυξη της φωτογραφίας είναι πολύ μεγαλύτερη

Migrant Mother, Nipomo, California, 1936 © The Dorothea Lange Collection, the Oakland Museum of California

Ως γυναίκα και φωτογράφος, η Λανγκ βρήκε τη φωνή της τη δεκαετία του 1930 μέσω της κοινωνικής φωτογραφίας ντοκιμαντέρ. Μαζί με τον σύζυγό της, χρησιμοποίησε το φακό της για να αγωνιστεί για την ισότητα ανεξάρτητα από φυλή ή δόγμα και για να αποκαλύψει τις εγγενείς αδικίες και τις προκαταλήψεις του συστήματος των Ηνωμένων Πολιτειών. Το ζευγάρι ταξίδεψε στο Νότο, φωτογραφίζοντας αφροαμερικανούς κολίγους σε μια προσπάθεια να αποκαλύψει πώς οι κοινωνικές αξίες, που υποστηρίζονταν από τις νότιες πολιτείες του Μισισιπή, του Τενεσί, της Βόρειας και της Νότιας Καρολίνας ήταν βαθιά ρατσιστικές.

Σαν Φρανσίσκο 1933 © The Dorothea Lange Collection, the Oakland Museum of California

Ενώ ο κόσμος έχει αλλάξει δραματικά τις τελευταίες οκτώ δεκαετίες, πολλά από αυτά που απασχόλησαν τη Λανγκ τόσο φωτογραφικά όσο και κοινωνικά, εξακολουθούν να είναι σύγχρονα σήμερα, με τα θέματα της φτώχειας, της αναγκαστικής μετανάστευσης, της κοινωνικής αναταραχής, της οικολογικής και περιβαλλοντικής καταστροφής, του ρατσισμού και των δικαιωμάτων των γυναικών να είναι επίκαιρα και πιεστικά όπως πάντα

Η.Π.Α. Αύγουστος 1936. Library of Congress

Δεδομένων των ασταθών – πολιτικά και κοινωνικά – στιγμών που ζούμε, με ολοκληρωτικά και αυταρχικά-πατερναλιστικά καθεστώτα σε άνοδο και έναν αυξανόμενο εθνικισμό στην Ευρώπη, φαίνεται απίστευτα σημαντικό να κοιτάξουμε πίσω στην ιστορία και να κατανοήσουμε το πώς η καταγραφή της μπορεί να προκαλέσει την αλλαγή.

ΗΠΑ. Αριζόνα 1940 – © The Dorothea Lange Collection, the Oakland Museum of California

Οι εικόνες της Λανγκ με ειλικρίνεια – και συχνά δυσάρεστα – αντικατοπτρίζουν τις σκοτεινότερες πτυχές της ανθρώπινης ιστορίας, δημιουργώντας ένα χώρο για να βρεθούμε πλήρως αντιμέτωποι με τις κοινωνικές πραγματικότητες που έχουμε κατασκευάσει.