επιμέλεια – Ελένη Σωτάκη
Η παράλυση της ανάλυσης – Και ενώ το να είστε προσεκτικοί στη λήψη αποφάσεων είναι μια πολύ καλή στάση ζωής, υπάρχουν στιγμές που μπορεί να υπερβείτε το στάδιο των σκέψεων και να φτάσετε σε μια κατάσταση σύγχυσης και υπερέντασης, η οποία χαρακτηρίζεται μερικές φορές ως παράλυση της ανάλυσης.
•Πώς συμβαίνει η παράλυση της ανάλυσης;
Η παράλυση ανάλυσης είναι μια κατάσταση στην οποία μπορεί να βρεθείτε όταν αισθάνεστε εξαιρετικά μπερδεμένοι και συγκλονισμένοι σχετικά με μια συγκεκριμένη κατάσταση ή απόφαση. Είναι πιο δύσκολο να παίρνετε αποφάσεις όταν είστε βαθιά ταραγμένοι.
Συνήθως, σε μια προσπάθεια να καταλήξουν στη σωστή απόφαση, οι άνθρωποι μπορεί να κάνουν περίπλοκες σκέψεις αναφορικά με διάφορες απόψεις, πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, λεπτομερείς πληροφορίες και πιθανά αποτελέσματα.
Μπορεί ακόμη να δώσουν προσοχή στις απόψεις των άλλων, πράγμα που μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση σύγχυσης. Καθώς νιώθουμε πιο μπερδεμένοι, ενδέχεται να βρεθούμε παγιδευμένοι σε έναν ανεμοστρόβιλο σκέψεων που μπορεί να μας κάνουν να νιώθουμε ότι είναι αδύνατη η λήψη μιας ξεκάθαρης, σίγουρης απόφασης.
Η παράλυση της ανάλυσης μας εμποδίζει να προχωρήσουμε και μας κρατά να στροβιλιζόμαστε σε αυτόν τον ανεμοστρόβιλο σκέψεων. Πως όμως μπορούμε ν’ αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο;
•Τι είδους αποφάσεις οδηγούν στην παράλυση της ανάλυσης;
Μερικές αποφάσεις που παίρνουμε είναι απλές και είναι πιθανό να μην μας προκαλέσουν σύγχυση ή μπέρδεμα. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι τύποι αποφάσεων που μπορεί να είναι πιο πιθανό να οδηγήσουν σε παράλυση της ανάλυσης και συνήθως αυτοί έχουν να κάνουν με ζητήματα σχετικά με την καριέρα, την οικογένεια, τις σχέσεις, τα οικονομικά, τις σπουδές.
Επειδή οι αποφάσεις σε αυτούς τους τομείς μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την ευημερία μας, το μέλλον και τους αγαπημένους μας, είναι κατανοητό ότι είναι πιο πιθανό να οδηγήσουν σε παράλυση της ανάλυσης. Ο κίνδυνος να κάνουμε τη λάθος επιλογή σε οποιονδήποτε από αυτούς τους τομείς της ζωής μπορεί να μας αναστατώσει σε υπερβολικό βαθμό, να οδηγήσει σε υπερβολική σκέψη και να φτάσουμε στο σημείο να ζητάμε τη γνώμη πολλών ανθρώπων.
Έτσι, στην προσπάθειά μας να πάρουμε σωστές και ξεκάθαρες αποφάσεις μέσω της συλλογής πληροφοριών και προβληματισμού, καταλήγουμε στην πραγματικότητα να αναλωνόμαστε και να μπερδευόμαστε περισσότερο. Η λήψη μιας σίγουρης απόφασης τότε αρχίζει να μοιάζει αδύνατη.
•Πώς βιώνει κανείς την παράλυση της ανάλυσης;
Σε μια κατάσταση παράλυσης ανάλυσης, μπορεί να αισθανόμαστε όλα αυτά με τόση ένταση που να καταλήγουμε εξουθενωμένοι και ψυχικά καταβεβλημένοι.
Είναι ακόμα δυνατόν να εμφανιστούν συμπτώματα που σχετίζονται με το στρες όπως: μηρυκασμός σκέψης, γρήγορος καρδιακός ρυθμός, ανησυχία, εφίδρωση, λαχάνιασμα, αϋπνία, αίσθημα κόπωσης, αδιαφορία για τη λήψη απόφασης και διάθεση παραίτησης, απώλεια ενεργητικότητας, αδυναμία συγκέντρωσης.
•Ποιες συμπεριφορές συμβάλλουν στην παράλυση της ανάλυσης
Υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά που μπορεί να επηρεάσουν κάποιον να βρεθεί σε μια κατάσταση παράλυσης ανάλυσης πιο εύκολα.
Άκαμπτη σκέψη
Οι άνθρωποι που συχνά σκέφτονται με όρους άσπρο ή μαύρο, καλό ή κακό, όλα ή τίποτα, σωστό ή λάθος μπορεί να βρεθούν σε σύγχυση όταν μια απόφαση δεν εμπίπτει στη μία ή στην άλλη κατηγορία. Ορισμένες αποφάσεις είναι προφανείς και εύκολο να ληφθούν, ενώ άλλες απαιτούν περισσότερη συναισθηματική ή γνωστική ευελιξία. Όταν βλέπουμε τον κόσμο άκαμπτα, οι μεγάλες αποφάσεις μπορεί να προκαλέσουν υπερένταση και να ωθήσουν τους ανθρώπους να θέλουν να απομακρυνθούν από το να κάνουν μια επιλογή.
Τελειομανία
Οι τελειομανείς είναι συχνά πολύ προσεκτικοί άνθρωποι, κάτι που από μόνο του δεν είναι κακό, αλλά η τελειομανία μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα όταν κανείς έρχεται αντιμέτωπος με αποφάσεις για την αγάπη, τις σχέσεις, τους μελλοντικούς στόχους, την καριέρα ή την οικογένεια. Υπάρχουν πολλά άγνωστα και πιθανά αποτελέσματα σε τέτοιου είδους αποφάσεις που μπορούν να επηρεάσουν εμάς και αυτούς που μας ενδιαφέρουν. Παρά τις προσπάθειές μας για να αποφύγουμε τη στενοχώρια ή να αποφύγουμε να στενοχωρήσουμε τους άλλους, δεν μπορούμε πάντα να προβλέψουμε ένα αποτέλεσμα και η λήψη αποφάσεων γίνεται τότε επώδυνη.
Προσπαθώντας να ικανοποιήσεις τους άλλους
Η επιθυμία να κάνουμε τους ανθρώπους ευτυχισμένους με οποιοδήποτε κόστος, μερικές φορές ακόμη και με το κόστος της δικής μας ευτυχίας μπορεί να λειτουργήσει ανασταλτικά στη λήψη αποφάσεων. Όταν οι πράξεις μας επηρεάζουν τους άλλους, ειδικά αυτούς που αγαπάμε ή νοιαζόμαστε, το βάρος της επιλογής γίνεται ιδιαίτερα δυσβάσταχτο.
Έλλειψη αυτοπεποίθησης
Ορισμένοι άνθρωποι δεν θέλουν να βιώσουν τον πόνο μιας κακής επιλογής. Όταν η αυτοεκτίμηση ενός ατόμου εξαρτάται από την απουσία κακών επιλογών και λαθών, αυτό είναι αναμενόμενο να οδηγήσει σε μεγάλο στρες ως προς τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και σε υπερανάλυση.
Ενσυναίσθηση
Η ικανότητα να συναισθάνεται κανείς τους άλλους και να μπορεί να μπει στη θέση τους είναι ένα μεγάλο προσόν που ωστόσο μπορεί να αποδειχτεί όχι ο καταλληλότερος βοηθός στη λήψη αποφάσεων. Κατά την ανάλυση πληροφοριών, πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων ή πιθανών αποτελεσμάτων, μπορεί να βιώσουμε συναισθήματα που αναμένουμε ότι θα αισθανθούν οι άλλοι ως αποτέλεσμα των ενεργειών μας. Η επίγνωση αυτή είναι δυνατό να οδηγήσει σε σύγχυση και άγχος και να λειτουργήσει ακόμα και ανασταλτικά ως προς τη λήψη αποφάσεων.
•Πώς να σταματήσετε την παράλυση της ανάλυσης
Εάν βρίσκεστε σε μια τέτοια κατάσταση, είναι σημαντικό να καταλάβετε ότι υπάρχουν βήματα που μπορείτε να κάνετε για να επιβραδύνετε αυτή τη διαδικασία ή να τη σταματήσετε εντελώς. Οι μηρυκαστικές σκέψεις, η σύγχυση και η ανησυχία δυσχεραίνουν το έργο της λήψης απόφασης, μπορούμε ωστόσο να κάνουμε κάτι για να βοηθήσουμε τον εαυτό μας.
Αναγνωρίστε τι συμβαίνει. Ένα βήμα για να βγείτε από αυτή την κατάσταση είναι να συνειδητοποιήσετε πρώτα ότι βρίσκεστε σε αυτήν. Παρατηρήστε το σώμα σας, οποιαδήποτε μυϊκή ένταση, την αναπνοή σας, αν νιώθετε ναυτία ή άλλα σήματα άγχους. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να γίνει παρατηρητής των σκέψεών σας και να είστε ειλικρινείς, αν νιώθετε ότι μηρυκάζετε τις ίδιες σκέψεις ξανά και ξανά.
Δώστε στον εαυτό σας την άδεια να είναι ευέλικτος
Η άκαμπτη σκέψη, η διάθεση να ευχαριστούμε τους άλλους και ο φόβος μπορεί να οδηγήσουν σε αδυναμία να πάρουμε μια ξεκάθαρη απόφαση. Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι είναι εντάξει να είστε ευέλικτοι και ατελείς κάποιες φορές. Συχνά, ο φόβος μας για ένα κακό αποτέλεσμα γίνεται επίμονος και επαναλαμβανόμενος, συχνά όμως δεν επιβεβαιώνεται.
Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι είστε ικανοί
Όταν φοβόμαστε ένα πιθανό αποτέλεσμα, είναι συνήθως επειδή φοβόμαστε ότι δεν θα μπορέσουμε να ανακάμψουμε αν κάτι πάει λάθος και ότι θα πληγωθούμε ανεπανόρθωτα. Αυτό όμως που μας φαίνεται καταστροφικό, είναι συχνά απλώς άβολο.
Σταματήστε να ζητάτε τη γνώμη των άλλων
Πολλά από αυτά που μπορεί να οδηγήσουν σε παράλυση ανάλυσης είναι η αναζήτηση πληροφοριών, προοπτικής και γνώμης από τους άλλους.
Κάντε μια σκόπιμη επιλογή να σταματήσετε να ρωτάτε τους ανθρώπους τι σκέφτονται ή τι θα έκαναν στη θέση σας. Είναι πιθανό να έχετε τις πληροφορίες που χρειάζεστε, μαζί με την εμπειρία ζωής και τη διορατικότητα, για να μάθετε ποια θα ήταν η επόμενη καλύτερη επιλογή.
Περιορίστε την τάση να κάνετε προβλέψεις και μείνετε στο παρόν
Η παράλυση της ανάλυσης συνδέεται στενά με την προσπάθεια να μαντέψουμε το μέλλον για να προβλέψουμε τα αποτελέσματα των επιλογών μας και να αποφύγουμε ή να ελαχιστοποιήσουμε τον πόνο. Στην πραγματικότητα συνήθως αυτό αποδεικνύεται μια πράξη ματαιοπονίας. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να είναι παρών και κάντε το επόμενο βήμα.
Κάνοντας πιο άμεσες επιλογές στο εδώ και τώρα, μάς βοηθά να ζούμε χωρίς την πίεση του να έχουμε όλες τις απαντήσεις.
