Επιμέλεια | Αναστασία Νικολάου – Ψυχολόγος
Ιωάννα Τούνη και Revenge Porn – Χτες μάθαμε πως οι δύο άνδρες που εκβίασαν συναισθηματικά -δημοσιεύοντας προσωπικές της στιγμές στο διαδίκτυο- την influencer, δημιουργό περιεχομένου Iωάννα Τούνη θα βρεθούν κατηγορούμενοι στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης.
Το ζήτημα της κακοποιήσης στο διαδίκτυο δεν είναι νέος τύπος εγκλήματος. Υπάρχει και διογκώνεται μέσα από εκατομμύρια ιστοσελίδες. Η αναγνωρισιμότητα της Τούνη είναι μια πρώτης τάξης ευκαιρία να κοινοποιηθεί σε περισσότερους ανθρώπους οι διαστάσεις που μπορεί να πάρει η ηλεκτρονική διαπόμπευση.
Revenge Porn – Η διασταύρωση σεξουαλικής βίας και τεχνολογίας μοιάζει με αόρατο παλιρροϊκό κύμα που κατευθύνεται στις ακτές των έξυπνων τηλεφώνων μας.
Το πορνό εκδίκησης (Revenge Porn)– ακαδημαϊκά γνωστό ως κακοποίηση μέσω εικόνας, η μη συναινετική πορνογραφία ή μη συναινετική κοινοποίηση προσωπικών εικόνων – είναι μια από τις πολλές παραβιάσεις στον κυβερνοχώρο που χαρακτηρίζονται ως σεξουαλική βία που βασίζεται στην τεχνολογία.
Στις περισσότερες χώρες του κόσμου το φαινόμενο της έκθεσης προσωπικών στιγμών ενός ή και περισσοτέρων ατόμων -χωρίς συναίνεση- αποτελεί μια επιδημία κλιμακούμενης έντασης.
Στην Ελλάδα τα θύματα του εκδικητικού πορνό (Revenge Porn) έχουν να αντιμετωπίσουν τις ανυπολόγιστες ηθικές, κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις μαζί με τη μακροχρόνια, απαιτητική οικονομικά και ψυχικά διαδικασία της αναζήτησης δικαστικής δικαίωσης.
•Η σεξουαλική κακοποίηση βάσει εικόνας είναι μορφή διαδικτυακής παρενόχλησης ή εκφοβισμού. Ένα είδος βιασμού και κατάφωρης παραβίασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτού του είδους, η σεξουαλική κακοποίηση γίνεται από άτομο που είναι γνωστό στο θύμα (συχνά πρόκειται για τον ερωτικό σύντροφο περιστασιακό ή μόνιμο).
Οπτικοακουστικό υλικό κοινοποιείται χωρίς τη συγκατάθεση και τη γνώση του προσώπου που εκτίθεται και παραβιάζεται και μπορεί επίσης να έχουν προσωπικές πληροφορίες και προσωπικά στοιχεία για εκείνο, οδηγώντας το σε έναν εφιάλτη συνεχούς παρενόχλησης πολύ πέρα από τη δημόσια προβολή της εικόνας.
Άλλες φορές το θύμα αγνοεί το έγκλημα για μήνες ή χρόνια έως ότου ανακαλυφθεί στο dark web ή σε έναν ιστότοπο με πορνό.
Τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο σχετικά με το εκδικητικό πορνό δείχνουν ότι 1 στους 8 ενήλικες είναι θύματα μη συναινετικής κοινής χρήσης εικόνων και 1 στους 20 παραδέχεται ότι μοιράζεται προσωπικές εικόνες χωρίς συναίνεση.
Revenge Porn. Οι θύτες προβαίνουν σε αυτές τις παραβατικές και αποτρόπαιες πράξεις με κύριο κίνητρο την εκδίκηση.
Ακολουθεί η δικαιολογία ότι το υλικό αυτό των ιδιωτικών στιγμών ανήκει στον θύτη και θεωρεί ότι έχει το δικαίωμα να το χρησιμοποιήσει όπως εκείνος θέλει.
Υπάρχει ακόμα και η κυνική τοποθέτηση κάποιων που ισχυρίζονται ότι αρέσκονται να εκθέτουν και να κακοποιούν με αυτόν τον τρόπο ανθρώπους για λόγους διασκέδασης.
Άλλα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι οι γυναίκες πέφτουν θύματα αυτού του εγκλήματος περισσότερο από τους άνδρες, με τις ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητες και τις έγχρωμες γυναίκες να έχουν τα υψηλότερα ποσοστά.
Το τραύμα που προκύπτει από αυτού του είδους τη σεξουαλική βία αφορά σε ένα σύνολο συμπτωμάτων, όπως σύγχυση, διαταραχές στον ύπνο και την όρεξη, εφιάλτες και αυξημένο στρες που εμποδίζει τα άτομα στις κοινωνικές τους συναναστροφές και τα ωθεί στην απομόνωση και την απόσυρση.
Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις περιλαμβάνουν τη διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), την κατάθλιψη, το άγχος και ψυχοσωματικά προβλήματα.
Αν και οι μελέτες στο φαινόμενο είναι πρόσφατες, ωστόσο η έκτασή του και τα πάμπολλα θύματα διαδικτυακής κακοποίησης μάς δίνουν μια πολύ σοβαρή και καθαρή εικόνα για τη βαρύτητα αυτής της εγκληματικής συμπεριφοράς που τείνει να εγείρει αυστηροποίηση των νόμων και των ποινών για τους παραβάτες.
Τα θύματα της σεξουαλικής κακοποίησης στο διαδίκτυο καλούνται να ζήσουν με τις επιπτώσεις επιβιώνοντας μετά από οριακές για εκείνα καταστάσεις, παλεύοντας ακόμα και με αυτοκτονικές σκέψεις και με κλονισμένη την εμπιστοσύνη τους στις ανθρώπινες σχέσεις.
Το πορνό εκδίκησης φαίνεται να επιφέρει τον ίδιο ψυχικό τραυματισμό με τη σεξουαλική βία «πρόσωπο με πρόσωπο».
Ωστόσο, αυτό που είναι δραστικά διαφορετικό στη διαδικτυακή κατάχρηση είναι η διάρκεια της παραβίασης. Όπως και η ενδοοικογενειακή βία, οι απαγωγές και τα βασανιστήρια, το πορνό εκδίκησης συχνά συνεπάγεται τη συνεχιζόμενη εκ νέου θυματοποίηση καθώς οι εικόνες διαδίδονται σε όλο το ψηφιακό τοπίο σε νέο κοινό και προβάλλονται ξανά και ξανά για μήνες ή και χρόνια.
Πολλά θύματα αναφέρουν ότι αφαιρέθηκε η εικόνα από μια διαδικτυακή πλατφόρμα, για να εμφανιστεί ξανά σε άλλη.
Αρκετοί επιζώντες του πορνό εκδίκησης, δεν καταφέρνουν ποτέ να αφαιρέσουν οριστικά από τον ιστό την εικόνα τους και πρέπει να υπομείνουν τις μακροπρόθεσμες συνέπειες τού να γνωρίζουν ότι κάποιος κοιτάζει τη γυμνή τους εικόνα οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας.
Tα θύματα εκδίκησης πορνό μπορεί επίσης να έχουν πολύ μεγάλες περιόδους ανάρρωσης.
Μια αχτίδα ελπίδας είναι ότι ο νομικός κόσμος αναγνωρίζει τη βαρύτητα αυτών των εγκλημάτων.
Από την άλλη πλευρά όμως, οι περισσότεροι νόμοι δεν μεταφράζονται και σε ανάλογες πεποιθήσεις. Δηλαδή το πώς η κοινωνία αντιμετωπίζει τα θύματα. Συχνά επικρατεί το victim blaming.
Τι μπορούμε να κάνουμε στο μεταξύ; Το ένα είναι να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας. Πολύ σημαντικό είναι επίσης να μιλάμε ανοιχτά γι’ αυτό χωρίς να ντρεπόμαστε και φυσικά να το καταγγέλλουμε. Να υποστηρίζουμε ακόμα ο ένας τον άλλον στις προσπάθειες να αποτραπεί η εξάπλωση αυτής της βίας.
