Ο Παντελής Φλατσούσης, από τις νέες δυνάμεις στη θεατρική μας σκηνή, έχει ήδη δώσει δείγματα της δουλειάς του, ακόμα και μέσα από το ίδιο το Φεστιβάλ Αθηνών, πριν κάποια χρόνια.
Είχαμε δει στην Πειραιώς 260 το 2021, το «Εθνικό Ντεφιλέ», παράσταση-ντοκουμέντο που στέφθηκε με επιτυχία με αναφορές και σχολιασμό στην εθνική ταυτότητα, την ετερότητα και την συμπεριληπτικότητα μέσα από το ένδυμα. Στο θέατρο-ντοκουμέντο, είχε επιδοθεί για πρώτη φορά το 2019 με την παράσταση «Κυψέλη – New Kids on the Block», βασισμένη σε μαρτυρίες των κατοίκων της Κυψέλης η οποία παίχτηκε και πάλι στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, κερδίζοντας τις εντυπώσεις. Επομένως δεν είναι άγνωστος στο κοινό του Φεστιβάλ και μάλλον ήταν αναμενόμενη η επιλογή να «αναβαθμίσει» τις συμμετοχές του σε αυτό με μια παράσταση στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου.
Όπως αναμενόμενη ήταν και η επιλογή του να αφιερωθεί και πάλι στο θέατρο-ντοκουμέντο, επιλέγοντας αυτή τη φορά το θέμα του εμφυλίου πολέμου, με αναφορές σε εμφύλιους πολέμους ανά τη γη και σε διάφορες ιστορικές περιόδους. Ήταν η δική του σύλληψη, για τη συμμετοχή του φέτος στον θεσμικό κύκλο Contemporary Ancients του Φεστιβάλ, όπου σύγχρονοι δραματουργοί με θέμα τους ένα αρχαίο δράμα, δημιουργούν σύγχρονα έργα. Το έργο του Αισχύλου «Επτά επτά Θήβας» ήταν η βάση για μια παράσταση που έγειρε –είναι η αλήθεια- πολλές ενστάσεις τόσο δραματουργικές όσο και σκηνοθετικές.
Και πρώτα απ’ όλα, ο μετά την παράσταση εύλογος προβληματισμός μας αν έπρεπε αυτή η παράσταση, με το συγκεκριμένο υλικό της να ενταχθεί σε αυτόν τον κύκλο. Γιατί, πέρα από τη γενική και κάπως χαλαρή σύνδεσή της με το θέμα της Αισχύλιας τραγωδίας (ή με την ελεύθερη ερμηνεία της καλύτερα), δε διακρίναμε τίποτε άλλο να συνδέει τα δύο έργα. Λογικό αν σκεφτεί κανείς πως στο είδος του θεάτρου-ντοκουμέντο, η μυθοπλασία έχει τον τελευταίο λόγο, αλλά παραμένει το ερώτημα της ουσιαστικής σύνδεσης και αναφοράς μιας τέτοιας δραματουργίας (του σκηνοθέτη με τη συνεργασία της Ιωάννας Λιούτσια) στο ζητούμενο του Contemporary Ancients.
Ο Παντελής Φλατσούσης, δούλεψε πολύ (όπως κάνει πάντα) όλο το υλικό πριν το εκθέσει στη σκηνή. Επέλεξε ηθοποιούς διαφορετικών εθνοτήτων (Vedrana Bozinovic, Racha Baroud, Albertine Itela, Γιώργος Κριθάρας – όλοι τους κράτησαν μια εξαιρετική ισορροπία ανάμεσα στην ψύχραιμη ντοκουμενταρίστικη τοποθέτηση και στο προφανώς πηγαίο συναίσθημα) να μας αφηγηθούν στη γλώσσα τους, περιπέτειες δικές τους ή συντοπιτών τους ή προγόνων τους (δεν έχει σημασία) και εμπειρίες τους από τους «δικούς» τους εμφυλίους, τοποθετώντας το θέμα στη σωστή διεθνιστική του βάση: ως ένα ζήτημα που έχει τις ρίζες του σε παγκόσμια κοινωνικοοικονομικά προβλήματα και που αφορούν τη διεθνή κοινότητα και όχι αποκλειστικά τις τοπικές κοινωνίες. Μέσα σε ένα σκηνικό από επιμελώς ριγμένα σε όλη την έκταση της Ορχήστρας και του προσκηνίου άδεια ρούχα (μια απευθείας αναφορά στα «άδεια πουκάμισα» των πολέμων, αλλά και στα άδικα θύματά τους) του Κωνσταντίνου Ζαμάνη, με τη μουσική σύνθεση του Ανρί Κεργκομάρ να υπογραμμίζει τις αφηγήσεις, ο σκηνοθέτης μετέτρεψε την παράσταση σε ένα ζωντανό ντοκιμαντέρ (βοήθησαν σε αυτό σημαντικά τα συνοδευτικά βίντεο του Κωνσταντίνου Νησίδη και τα κινηματογραφικά φώτα της Χριστίνας Θανάσουλα), σε βάρος είναι αλήθεια μιας ξεκάθαρης θεατρικής πράξης.
Θα μιλήσω και ένα για πολύ μεγάλο σκηνοθετικό λάθος, που αυτοϋπονόμευσε δυστυχώς την ίδια τη δουλειά όλων των συντελεστών. Μη εκτιμώντας ίσως σωστά τον χώρο και την έκταση του θεάτρου και με τη χρήση ξενόγλωσσων κειμένων σε αγγλικά, γαλλικά, αφρικανικά, αραβικά, σερβικά, κατέστη απαραίτητη η ανάγνωση των υπέρτιτλων, οι οποίοι είναι σταθερά τοποθετημένοι στα πολύ πλάγια του κοίλου. Αυτή η συνθήκη σε συνδυασμό με την προβολή σχετικού υλικού στην κεντρική γιγαντοοθόνη και τη διασπορά των ηθοποιών στην Ορχήστρα, ουσιαστικά καταδίκασε την παράσταση σε αδυναμία παρακολούθησης. Που να πρωτοκοιτάξει ταυτόχρονα ο θεατής; Τον ηθοποιό και τα ερμηνευτικά εργαλεία του; Τα πολύ ωραία και κατατοπιστικά απαραίτητα γραφικά στη γιγαντοοθόνη; ή τους υπέρτιτλους με την ελληνική μετάφραση του κειμένου; Πάντα κάτι έχανε, παρόλη την προσπάθεια να τα συλλάβει όλα, και αυτό λειτούργησε σε βάρος της παράστασης, της ροής της και της πρόσληψης της από το κοινό. Και αυτή αδυναμία γιγαντώθηκε, όταν οι ηθοποιοί, προς χάριν προφανώς της ποικιλομορφίας και της διεθνιστικής ανάδειξης του προβλήματος των εμφυλίων, αντάλλασαν τις θέσεις τους, λέγοντας ο ένας την ιστορία του άλλου στην αγγλική πια γλώσσα, παρόλο που μας είχαν συστηθεί στην αρχή με τα συγκεκριμένα ονόματα και εθνικότητά τους ο καθένας, δημιουργώντας τελικά μια σύγχυση στο ποιός λέει τι.
Ίσως η παράσταση αυτή ήταν λάθος να παρουσιαστεί σε αυτό το θέατρο. Να λειτουργούσε πολύ πιο ουσιαστικά και καίρια και να κέρδιζε το κοινό αν πχ παίζονταν στην Πειραιώς, ή σε κάποια αίθουσα πιο «σφιχτή» ώστε να είχε κοινωνηθεί πρόσφορα στην πλατεία. Γιατί αλλιώς διέθετε όλα τα στοιχεία μιας καλοκουρδισμένης παράστασης: και μελέτη, και καίριο υλικό, και πολύ καλές ερμηνείες.
- Διαβάστε ΕΔΩ την κριτική για την παράσταση «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη από την Κατερίνα Ευαγγελάτου και το Εθνικό Θέατρο στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
- Διαβάστε ΕΔΩ την κριτική για την παράσταση «Σφήκες» του Αριστοφάνη από τη Λένα Κιτσοπούλου και τη σύμπραξη Εθνικού Θεάτρου και Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
- Διαβάστε ΕΔΩ την κριτική για την παράσταση «Συμπτώματα από την έλλειψη βάρους» του Γιάννη Σκαραγκά από την Έμιλυ Λουϊζου στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου
- Διαβάστε ΕΔΩ την κριτική για την παράσταση «Μήδεια» του Φρανκ Κάστορφ στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
- Διαβάστε ΕΔΩ την κριτική για την παράσταση «Φιλοκτήτης» του Χρήστου Οικονόμου από τον Σαράντο Γεώργιο Ζερβουλάκο στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου
- Διαβάστε ΕΔΩ την κριτική για την παράσταση «Βατράχια» του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Έφης Μπίρμπα στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου.
- Διαβάστε ΕΔΩ την κριτική για την παράσταση «Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή από τον Γιώργο Σκεύα στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
- Διαβάστε ΕΔΩ την κριτική για την παράσταση «Γίνεται δέντρο το πουλί;» του Χρήστου Χωμενίδη από τον Τάκη Τζαμαργιά στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου
- Διαβάστε ΕΔΩ την κριτική για την παράσταση «Εκάβη» του Ευριπίδη από την Ιώ Βουλγαράκη στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
- Διαβάστε ΕΔΩ την κριτική για την παράσταση «Τρωάδες» του Ευριπίδη από τον Χρήστο Σουγάρη και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
